Wzdęty brzuch po jedzeniu – przyczyny i sposoby na wzdęcia po posiłku

Dlaczego brzuch jest wzdęty i napięty?

Wzdęcia oznaczają dyskomfort, a także ból, związany z nagromadzeniem gazów jelitowych i zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego. Charakterystyczną cechą jest występowanie wzdęć po jedzeniu, co oznacza, że wstajemy z płaskim brzuchem, a po kolejnych posiłkach w ciągu dnia jego obwód znacznie się powiększa, brzuch jest nabrzmiały, by nocą powrócić do właściwych rozmiarów.

Wzdęty brzuch po jedzeniu i zmniejszanie się jego obwodu w czasie snu jest bardzo charakterystyczne dla wzdęć czynnościowych i odróżnia je od innych przyczyn tzw. spuchniętego brzucha, takich jak wodobrzusze czy różnego rodzaju guzy nowotworowe.

Za gromadzenie się gazów w jelitach odpowiada szereg czynników, zarówno związanych ze stylem życia, dietą i codziennymi nawykami, jak również z patologiami chorobowymi. Źródłem wzdęć i gazów jest także powietrze połykane podczas jedzenia oraz procesy fermentacji zachodzące głównie w jelicie grubym.

Wzdęty brzuch po jedzeniu – co powoduje brzuch jak balon?

Na szczęście zdecydowana większość osób skarżących się na wzdęcia po jedzeniu może zmienić swoje nawyki żywieniowe, by brzuch pozostawał płaski przez cały dzień.

Bóle brzucha i nieprzyjemne skurcze żołądka, które w wielu przypadkach towarzyszą ciągłym wzdęciom, są źródłem znacznego dyskomfortu, dlatego warto dokonać pewnych modyfikacji żywieniowych, wspomagających walkę z niestrawnością. Należy pamiętać, że nawykami sprzyjającymi nadmiernym gazom są:

• niewłaściwa dieta, obfitująca w kapustę, rośliny strączkowe, kalafior, brokuły, cebulę i czosnek oraz inne produkty wzdymające,
• spożywanie dużej ilości słodyczy nasilających fermentację,
• stosowanie substancji słodzących (popularne słodziki),
• picie napojów gazowanych,
• jedzenie w pospiechu, palenie papierosów i żucie gumy, co sprzyja połykaniu powietrza,
• dieta tłusta, uboga w błonnik,
• nieregularny tryb życia i pory spożywania posiłków,
• brak codziennej aktywności fizycznej,
• stres.

Występowanie wzdęć po posiłkach u osoby z prawidłowymi wynikami badań obrazowych i laboratoryjnych, u której nie występuje utrata masy ciała, anemia czy wczesne uczucie sytości po posiłku, zwykle potwierdza czynnościowy charakter zaburzeń. W takim przypadku nie prowadzi się pogłębionej diagnostyki, a pacjent otrzymuje zalecenia dotyczące diety i stylu życia.

Co oznacza ciągle wzdęty brzuch i częste gazy?

Zdecydowanie rzadziej u podłoża problemów ze wzdęciami po każdym jedzeniu leżą schorzenia przewodu pokarmowego. Niestety należy o nich pamiętać, kiedy nie wystarcza zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia.

Nasilona fermentacja może wynikać z zaburzeń wchłaniania cukrów czy tłuszczów albo spowolnionej perystaltyki, czyli zbyt wolnego pasażu treści pokarmowej przez jelita. Do chorób powodujących wzdęcia i napięty brzuch należą:

• zespół jelita drażliwego, celiakia, nietolerancja cukrów, np. nietolerancja laktozy,
• zaburzenia wchłaniania po operacjach z wycięciem fragmentu jelita,
• gastropareza, czyli zaburzenia opróżniania żołądkowego,
• zaburzenia perystaltyki po operacjach w obrębie jamy brzusznej,
• zespół nadmiernego rozrostu bakteryjnego w jelicie grubym,
• guzy w obrębie jelita grubego,
• działanie niepożądane niektórych leków (antagoniści kanałów wapniowych, leki antydepresyjne, akarboza, a także leki przeciwbólowe z grupy opiatów).

Choroby jelit związane z nieprawidłowym wchłanianiem substancji pokarmowych (takie jak celiakia czy nietolerancja laktozy) powodują, że niestawione cukry ulegają fermentacji. Podobna sytuacja ma miejsce w zespole nadmiernego rozrostu flory bakteryjnej jelit, kiedy nadmiar mikroorganizmów wywołuje biegunkę i zaburzenia wchłaniania treści pokarmowej.

Przewlekłe wzdęcia zawsze wymagają szczegółowej diagnostyki w kierunku chorób jelita cienkiego i grubego, w tym także nowotworów. Podstawą diagnostyki wzdętego żołądka i jelit są badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej, kolonoskopia czy tomografia komputerowa.

Bardzo ważne w ustalaniu przyczyny wzdęć i nadmiernych gazów jest to, czy pacjent przebył wcześniej jakąś operację przewodu pokarmowego, czy ma krewnych chorujących na raka jelita grubego, a także, jakie leki przyjmuje.

Domowe sposoby na wzdęcia – co na wzdęcia po posiłku?

W przypadku nadmiaru gazów jelitowych, powodujących wzdęty brzuch po posiłku, kiedy nie występują inne niepokojące objawy, należy przede wszystkim zrezygnować z napojów gazowanych, żucia gumy i jedzenia w pośpiechu.

Z diety należy wykluczyć wspomniane wyżej produkty wzdymające, a w przypadku podejrzenia nietolerancji laktozy można na 2–3 tygodnie zastosować dietę bezmleczną.

Posiłki powinny być mniejsze, ale częstsze, optymalnie spożywane 5–6 razy dziennie. Wspomagająco można stosować leki na wzdęcia ułatwiające usuwanie gazów oraz stymulujące motorykę przewodu pokarmowego.

Kiedy brzuch rośnie po jedzeniu, pomocne jest także stosowanie ziół na wzdęcia (np. kopru włoskiego w postaci naparu) i picie odpowiedniej ilości niegazowanej wody.

Doskonałym sposobem na wzdęcia jest także spacer po jedzeniu lub inna niewymagająca aktywność fizyczna. Ruch nie tylko znacząco poprawia pasaż w przewodzie pokarmowym, ale też w sposób mechaniczny ułatwia uwolnienie już nagromadzonych pęcherzyków powietrza.