Regeneracja wątroby – na czym polega?

Rola wątroby i choroby wątroby

Wątroba wypełnia prawą część jamy brzusznej, a zaopatrująca ją krew stanowi niemal 1/4 rzutu serca. Odpowiada za utrzymanie metabolicznej homeostazy, czyli równowagi organizmu. Wątroba reguluje m.in. poziom wszystkich składników pochodzących z procesu trawienia (cukry, tłuszcze, białka i witaminy) oraz hormonów we krwi. Wątroba odpowiada za wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, takich jak amoniak oraz metabolizowanie większości leków, związków chemicznych i alkoholu. Gdyby nie produkowana przez wątrobę żółć, nie byłoby możliwe trawienie.

Wątroba reguluje gospodarkę związków żelaza, a także pełni nieocenioną rolę w procesach odpornościowych. Organ ten wytwarza także białka transportowe, odpowiadające za dystrybucję wielu związków w ludzkim ciele. Na podstawie listy tych najważniejszych jedynie funkcji wątroby, łatwo domyślić się, że zaburzenie funkcjonowania wątroby bardzo szybko i poważnie odbija się na równowadze metabolicznej organizmu.

Czynniki uszkadzające wątrobę

Wątroba należy, niestety, do narządów szczególnie wrażliwych, zarówno na czynniki toksyczne, biologiczne i metaboliczne, jak i zaburzenia w krążeniu. Formy odpowiedzi komórki wątrobowej na czynnik uszkadzający sprowadzają się do następujących stanów: zapalenie, zwyrodnienie, włóknienie wątroby i marskość, stłuszczenie wątroby i ostatecznie śmierć. Zatem co zagraża wątrobie? Najważniejsze czynniki szkodzące wątrobie to:

• alkohol,
• wirusowe zapalenia wątroby (powyższe dwa czynniki są w populacji polskiej najistotniejsze, jeśli chodzi o niewydolność wątroby),
• choroby wątroby i choroby dróg żółciowych powodujące utrudniony odpływ żółci,
• czynniki toksyczne (np. metale ciężkie),
• leki uszkadzające wątrobę – polekowe uszkodzenie wątroby,
• choroby autoimmunologiczne i metaboliczne, takie jak hemochromatoza czy choroba Wilsona.

Z potencjalnym ryzykiem zachorowania ściśle współgra styl życia. Ryzykowne zachowania seksualne, zwłaszcza niestosowanie prezerwatyw, sięganie po środki odurzające lub narażanie się na kontakt z krwią związane są z ryzykiem zarażenia się wirusem WZW typu C. Podróże i brak szczepień zwiększają ryzyko zachorowania na WZW typu B i typu A. Nadużywanie leków i alkoholu może doprowadzić do bezpośredniego uszkodzenia wątroby, wreszcie nieprawidłowa dieta sprzyja kamicy i innym chorobom dróg żółciowych.

Czy wątroba się regeneruje?

Wątroba często określana jest jako narząd o bardzo dużej rezerwie czynnościowej, co oznacza mniej więcej tyle, że nawet niewielki jej fragment jest w stanie zapewnić wspomnianą wyżej równowagę metaboliczną. Po chirurgicznym usunięciu nawet 75% masy wątroby obserwuje się zachowaną jej funkcję, a co więcej, po kilkunastu tygodniach dochodzi do odbudowy masy wątroby.

Tak wielka zdolność regeneracji wątroby mogłaby sugerować, że choroby wątroby nie powinny budzić obaw. Niestety, pomimo opisanych właściwości wątroby, wiele jednostek chorobowych powoduje systematyczne, nieodwracalne uszkadzanie struktury komórek wątroby, aż po całkowitą niewydolność narządu. W tym ostatnim przypadku jedynym zabiegiem ratującym życie człowieka staje się przeszczep, który jest uzależniony od stanu ogólnego pacjenta, rodzaju choroby wątroby oraz znalezienia potencjalnego dawcy, a także dobrej odpowiedzi na przeszczepiony organ.

Fosfolipidy a regeneracja wątroby

Popularnymi lekami stosowanymi w wielu chorobach wątroby są fosfolipidy. Stosowane są one jako uzupełnienie terapii w wielu przewlekłych schorzeniach wątroby. Związki te są składnikami błon komórkowych. Te, które są podawane w celach leczniczych, najczęściej pozyskiwane są z ziaren soi.

Fosfolipidy mają zdolność wbudowywania się w błonę komórek wątroby (hepatocytów), przyspieszając tym samym ich regenerację, niezależnie od rodzaju czynnika uszkadzającego. Co więcej, zawarte w nich kwasy tłuszczowe wspomagają wydzielanie żółci, zaburzone w schorzeniach, takich jak kamica żółciowa.

Fosfolipidy są bezpiecznym sposobem na regenerację i wspomaganie leczenia chorób wątroby. Można je podawać w stanach po uszkodzeniu wątroby na skutek nadużywania alkoholu, długotrwałego przyjmowanie niektórych leków, a także w przypadkach nieprawidłowego funkcjonowania dróg żółciowych.

Fosfolipidy nie wchodzą w interakcje z żadnymi innymi lekami, nie posiadają istotnych działań ubocznych i przeciwwskazań, co łącznie czyni je bezpiecznym i często stosowanym środkiem.

Regeneracja wątroby i dieta na wątrobę

Aby miała miejsce właściwa regeneracja wątroby, niezbędna jest prawidłowa dieta. By zadbać o wątrobę, należy wdrożyć odpowiednie zalecenia dietetyczne oraz unikać poniższych czynników, które potencjalnie mogą uszkadzać wątrobę.

• Zdrowa wątroba, a w zasadzie zachowanie jej dobrej kondycji wymaga eliminacji z diety produktów tłustych i wysoko przetworzonych (fast food, chipsy, potrawy smażone i z dużą zawartością tłuszczów oraz konserwantów).
• Dieta na wątrobę powinna być bogata w świeże owoce i warzywa, w szczególności takie warzywa, jak szpinak czy buraki, które działają ochronnie na komórki wątrobowe i drogi żółciowe.
• Aby choroby wątroby nas nie dotknęły, należy ograniczyć spożycie kawy i alkoholu – używki postrzegane są jako najbardziej szkodliwe dla prawidłowej pracy wątroby, gdyż odpowiadają za gromadzenie się toksyn.
• Regeneracja wątroby przebiegać będzie optymalnie, jeśli będziemy pić minimum 2 l wody dziennie, co zapewnia komórkom nie tylko odpowiednie nawilżenie, ale także usuwa toksyny z organizmu – jest to skuteczny sposób na oczyszczanie wątroby.

Naturalne sposoby na zdrową wątrobę

Popularne wśród pacjentów i skuteczne są zioła na wątrobę. Trwają badania nad lekami mogącymi hamować proces włóknienia wątroby – mowa tutaj o preparatach pochodzenia naturalnego, zawierających przede wszystkim kolchicynę i sylimarynę. Inną grupę leków stanowią pochodne kwasu ursodeoksycholowego, który przede wszystkim poprawia jakość życia pacjentów z chorobami dróg żółciowych, łagodzi świąd skóry, ma działanie żółciotwórcze i żółciopędne.

Podobne właściwości przypisuje się preparatom zawierającym wyciąg z karczochów. Istnieją także preparaty ziołowe, którym przypisuje się rolę ochronną w stosunku do hepatocytów. Są to wyciągi z ostrokrzewu paragwajskiego (znane jako herbata Yerba mate), ostryż długi (zalecany w stanach zastoju żółci) oraz cykoria (wspomaga trawienie).

Dla zachowania zdrowia i pełnego dobrostanu organizmu warto na co dzień wspomagać funkcje wątroby i jednocześnie wystrzegać się czynników uszkadzających ten wrażliwy narząd.

Choroby wątroby – jak z nimi żyć?

Rzadko zdarza się tzw. piorunująca postać WZW, która faktycznie doprowadza do niewydolności wątroby w bardzo szybkim czasie. Alkoholowe zapalenie lub stłuszczenie wątroby, wirusowe zapalenia czy niewydolność rozwijająca się na innym tle są z reguły procesami długotrwałymi. Dlatego istnieje szereg zaleceń dla pacjentów z chorą wątrobą, dzięki którym mogą oni łagodzić dolegliwości, dbać o wątrobę i „oszczędzać” ją.

Podstawowym zaleceniem kierowanym do pacjentów z chorą wątrobą jest z reguły ograniczenie aktywności fizycznej, a nawet leżenie w łóżku w okresie ostrym choroby. Konieczna jest dieta na wątrobę – dieta z całkowitym wyłączeniem alkoholu, zawierająca natomiast głównie łatwo przyswajalne węglowodany i zwiększoną liczbę kalorii. Posiłki należy spożywać mniejsze, ale często – 5–6 razy na dobę.

Należy także unikać stosowania leków metabolizowanych w wątrobie lub wpływających na wydzielanie żółci, a także potraw ciężkostrawnych, zwłaszcza smażonych potraw, dań wzdymających oraz ostrych przypraw. Konieczne jest także leczenie przyczynowe, uzależnione od danej jednostki chorobowej.