Refluks krtaniowo-gardłowy – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest refluks krtaniowo-gardłowy?

Choroba refluksowa przełyku to schorzenie będące wynikiem przemieszczania się treści żołądkowej do przełyku. Cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku może wywoływać typowe objawy, takie jak zgaga czy uczucie odbijania, co nazywane jest refluksem żołądkowo-przełykowym.

Czasem zdarza się jednak, że treść żołądkowa przemieszcza się wyżej, docierając do krtani i gardła. Ta postać choroby refluksowej, określana jest przez niektórych jako refluks krtaniowo-gardłowy. Oprócz krtani i gardła, treść żołądkowa może być zarzucana również do jamy ustnej, ucha środkowego czy zatok przynosowych, powodując ich podrażnienie.

Refluks krtaniowo- gardłowy może powodować astmę, refluksowe zapalenie krtani, suchy kaszel, zapalenia ucha środkowego i zatok przynosowych. Może się zdarzyć również, że choroba refluksowa nie wywołuje żadnych objawów. Objawy choroby refluksowej dotykają od 5-20 procent osób. Refluks krtaniowy występuje znacznie rzadziej niż żołądkowo-przełykowy.

Refluks krtaniowo-gardłowy – przyczyny

Główną przyczyną choroby refluksowej przełyku jest utrata wydolności barier, które w fizjologicznych warunkach chronią organizm przed cofaniem się treści żołądkowej oraz podrażnieniem błony śluzowej. Spośród mechanizmów, które w normalnych warunkach powinny chronić organizm przed tym działaniem wymienić można mięsień dolny zwieracz przełyku, perystaltykę przełyku, ślinę i błonę śluzową przełyku.

Mięsień dolny zwieracz przełyku to mięsień położony na granicy przełyku i żołądka. W warunkach fizjologicznych po połknięciu pokarmu do żołądka powinien on się kurczyć. Niewydolność pracy tego mięśnia może doprowadzić do cofania się treści żołądkowej.

Jako przyczyny refluksu gardłowo-krtaniowego wymieniane jest również uszkodzenie błony śluzowej oraz rzęsek struktur pozaprzełykowych, a także nieprawidłowości w obrębie krtani i gardła prowadzące do zwiększonej ekspozycji na cofającą się treść żołądkową. Do czynników zwiększających ryzyko choroby refluksowej należy otyłość, ciąża, przepuklina rozworu przełykowego, leki (np. doustne środki antykoncepcyjne, niektóre leki stosowane w nadciśnieniu), a także cukrzyca oraz zaburzenia hormonalne.

Objawy refluksu krtaniowo-gardłowego

Objawy choroby refluksowej dzieli się tradycyjnie na objawy przełykowe i pozaprzełykowe.Refluks krtaniowo-gardłowy daje przede wszystkim objawy pozaprzełykowe.

Objawy refluksu krtaniowo-gardłowego to:

• suchy, świszczący kaszel,
• uporczywa chrypka, zwłaszcza rano,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• chrząkanie,
• uczucie przeszkody w przełyku (uczucie guli w gardle).

Kaszel przy refluksie krtaniowo-gardłowym jest najczęściej wynikiem przedostania się treści żołądkowej do krtani i oskrzeli, może wystąpić kaszel po posiłku. Oprócz tego kaszel refluksowy utrzymuje się przewlekłe, długotrwałe. Podobnie występuje przewlekła chrypka.

Oprócz objawów pozaprzełykowych, mogą wystąpić również dolegliwości bardziej charakterystyczne dla refluksu żołądkowo-przełykowego takie jak: zgaga czyli pieczenie za mostkiem, uczucie odbijania, ból brzucha, zwłaszcza górnej części.

Jeśli występuje trudności z połykaniem, ból, krwawienie czy spadek masy ciała należy pilnie udać się do lekarza.

Czytaj również: Homeopatia – czym jest, jak działa?

Jak rozpoznać refluks krtaniowo-gardłowy w badaniach?

Standardowo w chorobie refluksowej przełyku mogą być wykonane badania ułatwiające rozpoznanie choroby, takie jak badanie endoskopowe przełyku, zdjęcie rentgenowskie przełyku, a także pH-metria przełyku, czyli 24 godzinne monitorowanie pH w przełyku.

W refluksie krtaniowo-gardłowym badaniem pomocniczym może być badanie laryngoskopowe, w którym można wykazać zmiany zapalne czy obrzęk krtani wywołane narażeniem na kwaśną treść żołądkową, oraz 24 godzinna pH-metria gardła.

Objawy refluksu krtaniowo-gardłowego mogą być podobne do wielu chorób, dlatego w pierwszej kolejności wyklucza się możliwość ich wystąpienia. Inne choroby mogące wywołać podobne dolegliwości to astma oskrzelowa, alergia czy infekcja bakteryjna.

Leki i domowe sposoby na refluks gardłowo-krtaniowy

Leczenie choroby refluksowej oparte jest przede wszystkim na leczeniu farmakologicznym, oraz stosowaniu właściwej diety. Leczenie operacyjne jest stosowane rzadko, przede wszystkim w sytuacji, gdy inne metody okazują się bezskuteczne.

Leki na refluks krtaniowo-gardłowy to leki hamujące wydzielanie kwasu solnego, przede wszystkim inhibitory pompy protonowej. Zazwyczaj leczenie musi być stosowane dłużej niż w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego. Domowe leczenie refluksu może zapewnić modyfikacja stylu życia oraz właściwa dieta. Dieta przy refluksie powinna składać się z mniejszych, ale częściej spożywanych posiłków, ważny jest fakt, ze ostatni posiłek należy zjeść najpóźniej 2–3 godziny przed położeniem się do łóżka. Nie można zapominać o zmniejszeniu masy ciała. W diecie należy unikać tłustych pokarmów, cytrusów, kawy, czekolady, a jeśli chodzi o herbatki ziołowe także mięty.

Należy również wyłączyć z diety alkohol oraz zaprzestać palenia papierosów. Naturalne sposoby na refluks gardłowy nie powinny być wykorzystywane bez skonsultowania się z lekarzem. Aby uzyskać oczekiwane rezultaty zmiana stylu życia powinna być stosowana co najmniej przez kilka miesięcy.

Bibliografia:

1. Interna Szczeklika Podręcznik chorób wewnętrznych 2018, zespół red. P. Gajewski [i in.], Kraków: Medycyna praktyczna 2018, s.535-538
2. Hopper A., Poprawa rozpoznawania i leczenia choroby refluksowej przełyku u dorosłych. Choroba refluksowa przełyku – obraz kliniczny, powikłania, metody leczenia, „Medycyna Praktyczna”, 2017, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/138119,choroba-refluksowa-przelyku[dostęp:23.06.2018r.]