Przyczyny stłuszczenia i uszkodzenia wątroby

Jakie są objawy uszkodzenia wątroby?

Jeżeli wątroba ulegnie uszkodzeniu, nawet w niewielkim stopniu, mogą pojawić się objawy związane z upośledzeniem jej funkcjonowania. Do najczęstszych zalicza się:

• niestrawność,
• zgagę,
• wzdęcia,
• zaparcia,
• osłabienie koncentracji,
• nadciśnienie tętnicze,
• podwyższenie poziomu cholesterolu we krwi,
• wzrost masy ciała,
• drażliwość,
• osłabienie kości.

W przypadku znacznego zaburzenia funkcji wątroby może rozwinąć się cukrzyca typu 2, choroby pęcherzyka żółciowego, trzustki i inne.

Prowadzony przez znaczną część osób styl życia upośledza prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Biorą w tym udział zarówno czynniki zależne od nas, jak m.in. nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, jak i czynniki środowiskowe – pestycydy oraz herbicydy zawarte w żywności, środki chemiczne i nawozy sztuczne.

Jednym z pierwszych objawów uszkodzenia wątroby, który wykrywany jest zwykle przypadkowo, jest podwyższenie poziomu AlAT i AspAT – enzymów biorących udział w syntezie białek. Gdy mamy do czynienia z taką sytuacją, należy podjąć odpowiednie kroki zapobiegające dalszemu uszkadzaniu wątroby.

Czy zła dieta może uszkodzić wątrobę?

Włączenie do diety niewłaściwych składników może doprowadzić do upośledzenia funkcjonowania wątroby. Czego należy unikać, aby zachować ją w dobrej kondycji?

• Cukru – okazuje się, że jego nadmiar szkodzi nie tylko zębom, ale również wątrobie. Wykorzystuje ona tylko jeden jego rodzaj – fruktozę. Cukier rafinowany oraz syrop glukozowo-fruktozowy prowadzą do gromadzenia się dużej ilości tkanki tłuszczowej i – w konsekwencji – choroby wątroby. Należy zatem ograniczyć spożywanie produktów je zawierających, takich jak napoje gazowane, jogurty, chleb, krakersy.
• Nadmiernej ilości sodu – zawarty jest on m.in. w zupach z puszki, pizzy, sosie sojowym, serze. Sód bierze udział w regulacji płynów oraz utrzymaniu prawidłowego poziomu ciśnienia tętniczego krwi. Należy unikać pokarmów bogatych w sód, gdyż mogą one doprowadzić do zatrzymywania wody w wątrobie.
• Produktów zawierających tłuszcze trans – nawet niewielka ich ilość prowadzi do zwiększenia poziomu niekorzystnego cholesterolu LDL, który – trafiając do wątroby – może prowadzić do jej uszkodzenia. Tłuszcze trans znajdują się między innymi w daniach gotowych, sosach sałatkowych, krakersach, ciastach i ciastkach.
• Smażonych produktów, szczególnie typu fast food – negatywnie wpływają one na wątrobę, jak również podwyższają poziom cholesterolu we krwi, zwłaszcza tego „złego”.

Dieta i alkohol – przyczyna stłuszczenia wątroby

Zwiększone spożycie alkoholu jest najczęstszą przyczyną uszkodzenia wątroby. Podczas jego nadmiernego dostarczania dochodzi do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania wątroby, w wyniku czego koncentruje się ona na przemianie alkoholu w substancje mniej toksyczne. Jego absorpcja przez wątrobę prowadzi do stłuszczenia wątroby, następnie zapalenia i marskości.

Osoby otyłe są narażone na rozwój niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD), które prowadzi do obrzęku jej komórek. Choroba jest wynikiem błędów dietetycznych opisanych powyżej. Na to schorzenie nie ma lekarstwa, jednak stosując odpowiednią dietę i modyfikując styl życia, można doprowadzić do cofnięcia się objawów choroby.

Chociaż dym papierosowy nie ma bezpośredniego wpływu na czynność wątroby, to szkodliwe substancje chemiczne w nim zawarte powodują uszkodzenie komórek wątrobowych.

W jaki sposób inne choroby oraz leki szkodzą wątrobie?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A, B i C oraz autoimmunologiczne zapalenie wątroby atakują bezpośrednio jej komórki. Bez prawidłowego leczenia z czasem rozwija się marskość wątroby, która stopniowo prowadzi do jej niewydolności. Choroby te nie występują powszechnie i można im zapobiegać, dbając o higienę, szczepiąc się na WZW typu B oraz unikając miejsc, gdzie można zakazić się WZW typu C (np. salony tatuażu).

Cukrzyca zwiększa ryzyko choroby wątroby o około 50%. Cukrzycy, z powodu oporności insulinowej, mają wysoki poziom insuliny we krwi, który wywołuje przyrost masy ciała, a otyłość sprzyja stłuszczeniu wątroby.

Nadużywanie leków, zarówno tych przepisywanych przez lekarzy, jak i dostępnych bez recepty, może prowadzić do polekowego uszkodzenia wątroby. Do leków upośledzających jej funkcję należą: leki przeciwbólowe (paracetamol), antydepresanty, leki stabilizujące nastrój, kortykosteroidy. Również nadmiar witaminy A (zawartej m.in. w mleku, jajkach, świeżych owocach i warzywach) może być toksyczny dla wątroby.

Jak zapobiegać uszkodzeniu wątroby?

Biorąc pod uwagę bardzo dużą ilość czynników, które mogą doprowadzić do upośledzenia funkcji tego ważnego narządu, pojawia się pytanie: co robić, aby uniknąć uszkodzenia wątroby? Wbrew pozorom nie jest to wcale trudne.

• Utrzymuj prawidłową masę ciała poprzez unikanie tłustego jedzenia i aktywność fizyczną. Zamień niezdrowe jedzenie na zdrową żywność, unikaj restrykcyjnych diet oraz bądź aktywny.
• Ogranicz spożywanie alkoholu.
• Rzuć palenie.
• Pij dużo płynów. Zamień kawę, herbatę i napoje gazowane na wodę lub soki.
• Przed zażyciem leków czytaj ulotki, a jeśli nie jesteś pewien, czy są one bezpieczne dla wątroby, zapytaj o to lekarza.
• Zapobiegaj wirusowemu zapaleniu wątroby poprzez dbanie o higienę i szczepienia.
• Jeśli chorujesz na cukrzycę lub nadciśnienie tętnicze, badaj się regularnie. Ważne, aby utrzymać poziom glukozy oraz cholesterolu w granicach normy.
• Wspomagaj pracę wątroby naturalnymi sposobami, wprowadzając do swojej diety: czosnek, grejpfruty, buraki, marchewkę, awokado, zielone warzywa liściaste, jabłka, kapustę, cytryny. Produkty te wspomagają pracę wątroby, pomagając jej w detoksykacji organizmu.
• Stosuj leki regenerujące wątrobę i wspomagające jej pracę.