Podrażnienie żołądka i zapalenie śluzówki żołądka – jak leczyć objawy?

Co to jest zapalenie błony śluzowej żołądka?

W żołądku odbywa się odkażanie, mieszanie, rozdrabnianie, trawienie i częściowe wchłanianie treści pokarmowej. Dopiero po odpowiednim przygotowaniu w żołądku, papka pokarmowa wypychana jest do dwunastnicy i jelit. Swoją rolę spełnia dzięki szczególnym właściwościom wyściełającej go błony śluzowej – jej komórki mają zdolność do wydzielania bogatego w kwas solny, żrącego soku żołądkowego. Niestety, wystawione na jego działanie, same mogą ulec uszkodzeniu.

Aby temu zapobiec, wydzielana jest jednocześnie duża ilość śluzu, który w prawidłowych warunkach pokrywa błonę śluzową grubą ochronną warstwą. W przypadku zachwiania równowagi między szkodliwym działaniem kwasu i ochronnym wpływem śluzu (czy to z powodu zwiększenia wydzielania kwasu solnego, czy zmniejszenia wytwarzania śluzu, czy też z powodu szkodliwego wpływu innych czynników), dochodzi do drażnienia błony śluzowej i pogorszenia pracy żołądka.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Chory żołądek daje szereg charakterystycznych objawów, które są efektem podrażnienia i w efekcie zapalenia błony śluzowej żołądka. Kwas w żołądku jest źródłem tzw. objawów dyspeptycznych, do których należą nieprzyjemne uczucie przepełnienia po posiłku i szybkie uczucie sytości (nieadekwatne do ilości spożytego pokarmu), nudności, odbijanie, nudności, zgaga czy ból brzucha. Objawy zapalenia śluzówki żołądka pojawiają się zwłaszcza po jedzeniu, gdy nasila się wydzielanie soku żołądkowego. Nasilają się po alkoholu i niektórych lekach, np. przeciwbólowych. Niejednokrotnie towarzyszy im refluks żołądkowo-przełykowy.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Zapalenie żołądka i podrażniony żołądek – przyczyny

Podrażnienie błony śluzowej żołądka związane jest z wystawieniem jej na działanie czynników szkodliwych o różnej naturze i pochodzeniu. Warto zaznaczyć, iż pomimo tego, że objawy dyspeptyczne są charakterystycznym objawem zapalenia błony śluzowej żołądka, nie są z nim tożsame i mogą pojawić się w wielu innych chorobach żołądka lub innych narządów układu pokarmowego. Do czynników najczęściej wywołujących podrażnienie żołądka należy infekcja Helicobacter pylori – bakterią silnie związaną z zapaleniem błony śluzowej żołądka i rozwojem choroby wrzodowej, u której podłoża leży bezpośrednie uszkadzanie śluzówki i zaburzenie funkcjonowania mechanizmów ochraniających błonę śluzową.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Stan zapalny żołądka (gastritis), jego podrażnienie i zapalanie śluzówki powodowane jest także:

• po lekach osłabiających mechanizmy ochronne błony śluzowej – dotyczy to szczególnie leków z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), np. aspiryny, ibuprofenu, naproksenu, ketoprofenu, itd.; ryzyko podrażnienia i rozwoju owrzodzenia żołądka rośnie również w przypadku stosowania glukokortykosteroidów;
• w wyniku stosowania niewłaściwej diety;
• przez długotrwały i powtarzający się stres;
• po infekcjach przewodu pokarmowego (grypa żołądkowa);
• przez drażnienie żołądka (jego błony śluzowej) przez żółć cofającą się z dwunastnicy (żółciowe zapalenie żołądka).

Objawy kataru żołądka (to pojęcie błędnie stosowane jest przez pacjentów) podobne jak w powyższych sytuacjach częste są w chorobach innych części układu pokarmowego. Mogą one mylnie sugerować podrażnienie śluzówki żołądka. Niektóre przykłady to choroba refluksowa przełyku, zespół jelita drażliwego, zapalenie trzustki ostre i przewlekłe, kamica żółciowa i wirusowe lub polekowe zapalenie wątroby. Zdarza się, że u podłoża „podrażnienia żołądka” leżą tak poważne stany, jak np. rak żołądka lub patologie innych narządów – np. tętniak aorty brzusznej lub zaawansowany rak jajnika.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Objawy zapalenia śluzówki żołądka

W przypadkach podrażnienia błony śluzowej żołądka z problemem można poradzić sobie identyfikując i usuwając potencjalnie szkodliwe dla błony śluzowej czynniki. Często można dokonać tego bez konsultacji z lekarzem. Koniecznie należy jednak pamiętać, że objawy dyspepsji bywają wywołane poważnymi chorobami. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na przypadki, w których żołądek jest podrażniony i boli, a dodatkowo towarzyszą temu:

• niezamierzona utrata masy ciała,
• ból żołądka w nocy, wybudzający ze snu,
• żółtaczka (zażółcenie twardówek oczu, a w dalszym etapie skóry),
• objawy krwawienia z przewodu pokarmowego (wymioty krwią lub treścią przypominającą fusy od kawy, smoliste stolce),
• utrudnione lub bolesne przełykanie,
• uporczywe wymioty,
• wyczuwalny guz w górnej części brzucha.

Stwierdzenie któregokolwiek z tych objawów alarmowych (nazywanych też „czerwonymi flagami”) nasuwa podejrzenie poważnej choroby i powinno skłonić do bezzwłocznej wizyty u lekarza.

Boli żołądek i jest podrażniony – jak sobie poradzić?

Duża część przypadków dolegliwości związanych z uczuciem podrażnienia żołądka wywołana jest z niekorzystnym wpływem stylu życia na pracę układu pokarmowego. Często można więc zmniejszyć ich nasilenie lub całkowicie je wyeliminować wprowadzając korekty codziennych nawyków i przyzwyczajeń. Przed wizytą u lekarza warto zastanowić się, w jakich sytuacjach objawy pojawiają się lub nasilają. Bardzo często ma to miejsce po spożyciu posiłku. Do produktów często wywołujących objawy dyspeptyczne należą alkohol, kawa, czekolada, ostre przyprawy czy wszelkie potrawy smażone.

W przypadku zidentyfikowania takiego drażniącego pokarmu dobrym krokiem jest zmniejszenie jego udziału w diecie. Należy ponadto przestrzegać podstawowych zasad zdrowego żywienia – ważne jest zwłaszcza unikanie objadania się i spożywanie mniejszych posiłków z większą częstotliwością (np. 4-5 małych posiłków w ciągu dnia zamiast 3 dużych). Skuteczne w uśmierzeniu objawów mogą być niektóre leki ziołowe.

Domowe sposoby na ból żołądka, zapalenie i jego podrażnienie to między innymi dziurawiec, karczoch czy siemię lniane. Wśród leków na żołądek bez recepty ulgę przynoszą preparaty zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku (tzw. inhibitory pompy protonowej), np. omeprazol. Decydując się na skorzystanie z leków na nadkwasotę żołądka należy pamiętać, aby nie stosować ich długo na własną rękę – jeśli dolegliwości nie ustąpią w ciągu kilku dni terapii, należy zgłosić się do lekarza. Istotne w leczeniu jest ponadto unikanie napięcia psychicznego. Jeśli objawy nie ustępują mimo podejmowanych wysiłków lub gdy obecne są objawy alarmowe, leczenie powinno zostać poprowadzone przez lekarza (najlepiej zacząć od lekarza rodzinnego).