Pęknięcie (perforacja) wrzodu żołądka

Choroba wrzodowa żołądka – objawy wrzodów żołądka

Wrzody żołądka (choroba wrzodowa), szczególnie nieleczone, mogą doprowadzić do groźnych dla życia powikłań, takich jak krwawienie z przewodu pokarmowego czy perforacja przewodu pokarmowego.

Jednak w dobie leczenia wrzodów żołądka i dwunastnicy inhibitorami pompy protonowej oraz eradykacji Helicobacter Pylori, bakterii odpowiedzialnej za powstawanie wrzodów, tak ciężkie powikłanie, jakim jest przedziurawienie wrzodu zdarza się coraz rzadziej.

Najczęstsze objawy choroby wrzodowej żołądka to:

• niespecyficzny ból w nadbrzuszu (ból w dołku) pojawiający się 1–2 godziny po posiłku,
• zgaga,
• nudności (czasem również wymioty),
• brak apetytu lub wzdęcia.

Często objawy bólowe zmniejszają się po spożyciu pokarmów neutralizujących kwas żołądkowy, na przykład pokarmów mlecznych. Dolegliwości związane z chorobą wrzodową zazwyczaj nasilają się wiosną i jesienią.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Perforacja wrzodu żołądka – jakie są objawy?

Perforacja przewodu pokarmowego to całkowite przerwanie ciągłości ściany przewodu pokarmowego. Najczęściej dotyczy dwunastnicy, nieco rzadziej żołądka. Występuje u około 2–7 proc. chorych z chorobą wrzodową. Jest to bardzo poważne, potencjalnie śmiertelne, powikłanie.

Objawy pęknięcia wrzodu pojawiają się nagle, często u zdrowej osoby. Należy tu wymienić m.in.:

• silny ból nadbrzusza (ból żołądka), który stopniowo zaczyna obejmować całą jamę brzuszną (opisywany przez chorych jako „dźgnięcia nożem”),
• nudności i wymioty (fusowate wymioty),
• smoliste (czarne) stolce,
• zatrzymanie gazów (brak perystaltyki jelit),
• zapalenie otrzewnej,
• twardy brzuch, napięty brzuch (używane jest określane deskowaty brzuch).

Pacjent przyjmuje, przymusową, zgięciową pozycję ciała. Zazwyczaj stan chorego jest ciężki. Niejednokrotnie rozwija się wstrząs.

Przeczytaj też: Pęknięcie jelita – przyczyny, objawy, leczenie

Przedziurawienie wrzodu żołądka – jakie badania wykonać?

Podstawą rozpoznania perforacji przewodu pokarmowego, oprócz badania fizykalnego, jest rentgen przeglądowy jamy brzusznej.

W przypadku przedziurawienia wrzodu w rentgenie widoczny jest wolny gaz pod kopułą przepony.

Badaniem, które pozwala określić miejsce perforacji, jest tomografia komputerowa, która uwidacznia wolny gaz oraz płyn w jamie brzusznej, stan zapalny czy przerwanie ciągłości ściany żołądka.

Tomografia komputerowa jamy brzusznej jest szczególnie przydatna w przypadkach, gdy mimo podejrzenia perforacji przewodu pokarmowego, w zdjęciu rentgenowskim nie widać wolnego gazu.

Pęknięcie wrzodu żołądka – leczenie

Chory z perforacją wrzodu żołądka nie może przyjmować pokarmów ani płynów drogą doustną. Sonda założona do żołądka stale odprowadza treść żołądkową, zapobiegając dalszemu jej wyciekowi do jamy otrzewnej. Chory taki jest leczony antybiotykami i lekami przeciwbólowymi. Samo postępowanie zachowawcze (tak zwaną metodę Taylora) stosuje się u chorych w bardzo ciężkim stanie ogólnym czy z przeciwwskazaniami do pilnej operacji oraz u tych, którzy nie zgadzają się na operację. Wśród tych pacjentów śmiertelność jest jednak wyższa niż wśród chorych operowanych.

Podstawowym leczeniem jest leczenie operacyjne – zeszycie wrzodu. Jeżeli od pojawienia się objawów nie minęło kilka godzin (nie więcej niż 2–6) można taka operację próbować wykonać laparoskopowo, czyli przez małe cięcia wprowadzić do jamy brzusznej kamerę i narzędzia chirurgiczne. Należy jednak pamiętać, że perforację można zeszyć laparoskopowo tylko w przypadkach jeżeli stan chorego na to pozwala. W większości przypadków operację taką wykonuje się klasycznie, poprzez jedno większe cięcie. Po zeszyciu przedziurawienia wrzodu chirurg wypłukuje jamę otrzewnej i często na kilka dni pozostawia dren. Kontynuowana jest antybiotykoterapia oraz leki z grupy inhibitorów pompy protonowej.

Perforacja wrzodu żołądka – jak zapobiec?

Perforacji wrzodu żołądka można zapobiec, stosując odpowiednią dietę tak zwana dietę wrzodową (dieta przy wrzodach żołądka) oraz inhibitory pompy protonowej doustnie, rano na czczo szczególnie w okresach nasilenia się dolegliwości. Zakazane jest picie alkoholu.

Kontrola w gastroskopii pozwala określić stopień nasilenia choroby. Również jeżeli jest wykryte zakażenie Helicobacter Pylori chory taki powinien być podany antybiotykoterapii.

Należy pamiętać, że niektóre leki działają szkodliwie na śluzówkę żołądka, powodując np. nadżerkę żołądka.

Osoby ze zdiagnozowaną chorobą wrzodową powinny stosować leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych z dużą ostrożnością.