Owrzodzenie przełyku – przyczyny, objawy, leczenie owrzodzeń na przełyku

Owrzodzenie przełyku – jakie są przyczyny?

Owrzodzenie przełyku, czyli uszkodzenie jego śluzówki, może występować na całej jego długości i być spowodowane przez wiele czynników (w tym choroby). Do najczęstszych przyczyn owrzodzenia przełyku zaliczamy refluks żołądkowo-przełykowy. Polega on na zarzucaniu treści pokarmowej żołądka do przełyku.

Nieleczony może prowadzić do zapalenia w postaci przełyku Barretta, czyli stanu zapalnego w miejscu połączenia przełykowo-żołądkowego z zastąpieniem nabłonka wielowarstwowego płaskiego nabłonkiem gruczołowym. Ryzyko wystąpienia raka u takich chorych jest do 60 razy wyższe niż u osób zdrowych.

Do pozostałych przyczyn należą: brak zdolności dolnego zwieracza przełyku do rozkurczu (inaczej achalazja przełyku), przyjmowanie leków, które podrażniają błonę śluzową przełyku, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak aspiryna czy ibuprofen (polekowe zapalenie przełyku), oraz niektórych antybiotyków (tetracyklina, klindamycyna).

Spożywanie suplementów z dużymi dawkami witaminy C, żelaza czy potasu również przyczynia się do powstawania owrzodzeń na przełyku. Dodatkowo kilka potraw i napojów negatywie wpływa na błonę śluzową przełyku. Są to m.in. solone ryby, konserwowane mięso, nadmierna ilość wypitej kawy czy napojów gazowanych.

Pacjenci z osłabionym układem odpornościowym, czyli np. w trakcie lub po chemioterapii, pacjenci z cukrzycą czy nabytym zespołem niedoboru odporności (inaczej AIDS) mają podwyższone ryzyko rozwoju zakażeń wirusowych, bakteryjnych oraz grzybiczych, a co za tym idzie, są bardziej podatni na owrzodzenia i choroby przełyku.

Owrzodzenie przełyku – objawy

Owrzodzenie na przełyku może objawiać się w sposób bardzo zróżnicowany i przypominać inne choroby, takie jak choćby zawał serca. Najczęściej pacjenci skarżą się na symptomy typowe, do których zaliczamy: zgagę, częste odbijanie, uczucie pełności w nadbrzuszu, wymioty.

Do nietypowych objawów owrzodzenia przełyku zaliczamy:

• chrypkę, która najczęściej występuje rano,
• suchy kaszel,
• ból gardła,
• świszczący oddech,
• ból w klatce piersiowej, ból zamostkowy,
• podwyższoną temperaturę ciała.

U niewielkiej części pacjentów nie dochodzi do powstania objawów. Wówczas pacjenci w trakcie przypadkowego lub przesiewowego badania endoskopowego dowiadują się o swoim schorzeniu.

Owrzodzenie na przełyku – jakie badania przełyku wykonać?

Owrzodzony przełyk najlepiej widoczny jest w badaniu wziernikowania przełyku. Jest to badanie endoskopowe, które nie tylko pozwala na zobaczenie całego przełyku, ale również umożliwia pobranie wycinków potrzebnych do oceny histopatologicznej, np. w celu wykluczenia raka przełyku oraz wykonania niektórych zabiegów.

Inna metoda, obecnie rzadziej stosowana, polega na wykonaniu zdjęcia RTG w pozycji stojącej ze środkiem cieniującym (inaczej zwanym kontrastem). Daje to możliwość wykazania spontanicznego zarzucania środka cieniującego, nadżerek przełyku i owrzodzeń błony śluzowej.

W przypadku wrzodów przełyku pacjenci mogą również mieć uszkodzenia innych narządów i najczęściej dotyczy to żołądka. W celu ich zdiagnozowania można wykonać gastroskopię. Polega ona na tym samym co ezofagoskopia, tylko wziernikiem badamy dodatkowo żołądek, a nawet dwunastnicę.

W przypadku osób, u których podejrzewa się refluks żołądkowo-przełykowy, wykonuje się pH-metrię, która polega na pomiarze wartości pH przełyku (w dolnej jego części) przy użyciu sondy.

Dodatkowo można wykonać manometrię. Badanie opiera się na pomiarze ciśnienia w okolicy dolnego zwieracza przełyku. Gdy ciśnienie jest za małe, oznacza to, że ten mięsień nie jest w stanie utrzymać prawidłowej szczelności między żołądkiem a przełykiem, co umożliwia przedostawanie się treści żołądkowej wyżej.

Domowe sposoby na owrzodzony przełyk

Leczenie owrzodzenia przełyku dostosowane jest do etiologii tego owrzodzenia. W przypadku najczęstszej przyczyny owrzodzeń, czyli refluksu, stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na unikaniu obitych i tłustych posiłków.

W przypadku wrzodów na przełyku należy zrezygnować z palenia tytoniu i spożywania alkoholu. Trzeba również zredukować wagę ciała oraz unikać kwaśnych czy ostrych potraw.

Leczenie owrzodzeń na przełyku polega także na stosowaniu leków zobojętniających kwas solny w żołądku, takich jak sole magnezu, glinu czy wapnia.

Operacja czy leki na owrzodzenie przełyku?

Na chory przełyk stosuje się leki, które hamują wydzielanie żołądkowe – inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol) oraz inhibitory receptorów H₂ (np. ranitydyna, nizatydyna). Leczenie owrzodzenia spowodowanego infekcją bakteryjną, wirusową lub zakażeniem grzybiczym opiera się na podaniu odpowiednich leków.

W przypadku niegojących się owrzodzeń błony śluzowej przełyku, mimo leczenia zachowawczego, wskazana jest operacja metodą endoskopową lub laparoskopową.

Jakie są powikłania owrzodzenia przełyku?

Nieleczone owrzodzenie przełyku może doprowadzić do powstania zwężenia światła przełyku czy jego przedziurawienia, skutkując obfitym krwawieniem oraz zapaleniem otrzewnej.

U takich chorych ryzyko rozwoju raka w miejscu owrzodzeń jest bardzo wysokie. W przypadku gdy występują dodatkowo trudności i ból podczas przełykania, jedzenia lub picia, wymioty o treści fusowatej, czarne stolce oraz znaczny spadek wagi ciała w przeciągu kilku miesięcy, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Są to objawy alarmowe, które zazwyczaj nie pojawiają się jako pierwsze. Najczęściej poprzedzone są symptomami typowymi oraz nietypowymi.