Ostre zapalenie żołądka – przyczyny, objawy, leczenie

Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka – jakie są przyczyny?

W przypadku ścisłego kierowania się definicją, zasadniczo jedyną przyczyną ostrego zapalenia żołądka jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Patogen ten jest doskonale uznawany za główną przyczynę wrzodów i problemów z żołądkiem. Choroba wrzodowa rozwijają się jednak szczególnie wtedy, kiedy bakterie z tego gatunku bytują w żołądkach pacjentów przez dłuższy czas. W początkowym okresie kolonizacji prowadzić mogą do rozwoju ostrego stanu zapalnego żołądka.

W grupie ostrych schorzeń żołądka wyróżnia się również stany, w których nie dochodzi do wystąpienia typowego procesu zapalnego. Mowa tutaj o takich problemach, w których przebiegu pojawia się niezapalne uszkodzenie błony śluzowej żołądka i związane z tym dolegliwości. W tym przypadku dochodzić może np. do krwotocznych czy żółciowych uszkodzeń żołądka – przyczynami tego typu „ostrego zapalenia błony śluzowej żołądka” (fachowo i bardziej prawidłowo nazywanych gastropatiami) mogą wystąpić:

• po lekach – uszkodzenia błony śluzowej wynika ze stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych – NLPZ, w tym przypadku typowo rozwija się nadżerkowe zapalenie żołądka);
• przedostaniu się żółci do światła żołądka (wtedy rozwijać się może żółciowe zapalenie żołądka);
• stresie – doświadczenie silnego bodźca stresowego związanego zarówno z jakimiś wyjątkowo przeżywanymi wydarzeniami życiowymi, jak i z przebyciem np. zabiegu operacyjnego może prowadzić do chorób żołądka;
• po alkoholu;
• zakażeniu wirusowym.

Do stanów zapalnych może wtórnie prowadzić niewydolność nerek oraz wstrząs.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka – jakie są objawy?

Chory żołądek w przebiegu zapalenia może w ogóle nie dawać żadnych dolegliwości, a o istnieniu choroby pacjent może dowiedzieć się jedynie nieprawidłowości w różnych, wykonywanych z różnych innych przyczyn, badaniach.

W przypadku osób, u których pojawiają się jednak objawy ostrego zapalenia żołądka, sytuacja wcale nie jest jednak prostsza – w rzeczywistości nie istnieją dolegliwości, które jednoznacznie pozwoliłyby odróżnić chociażby ostre od przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka. Taka sytuacja wynika z tego, że w przebiegu schorzenia pacjenci mogą doświadczać problemów związanych z różnymi chorobami żołądka, takich jak:

• niespecyficzne uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu,
• odbijanie,
• zmniejszenie apetytu,
• niestrawność,
• nudności,
• wymioty,
• uczucie pełności nawet po niewielkich posiłkach,
• ból w obrębie nadbrzusza,
• krwawienie z przewodu pokarmowego.

To co pozwala odróżnić przewlekłe zapalenie żołądka od ostrego stanu zapalnego jest tempo narastania objawów. W przypadku ostrego zapalenia żołądka dolegliwości pojawiają się nagle i szybko przybierają swój pełny wymiar, w procesach przewlekłych z kolei tempo nasilania się objawów jest tymczasem zdecydowanie wolniejsze.

Zapalenie żołądka a rak żołądka

Zasadniczo samo ostre zapalenie żołądka nie prowadzi do zwiększonego ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową żołądka. Zależność ta ulega jednak zmianie, kiedy proces ostry stanie się przewlekłym, szczególnie zaś wtedy, kiedy czynnikiem etiologicznym schorzenia jest infekcja H. pylori.

Przewlekłe zapalenie żołądka, spowodowane zakażeniem wspomnianą bakterią, zdecydowanie zwiększa już ryzyko pojawienia się u pacjenta takich schorzeń, jak np. rak żołądka czy chłoniak żołądka typu MALT.

Ostre zapalenie żołądka – jakie badania zrobić?

Podstawowe znaczenie w rozpoznaniu ostrego zapalenia żołądka ma stwierdzenie charakterystycznych (np. krwotocznych) dla tego stanu zmian w obrębie żołądka. Możliwe jest to poprzez wykonania badania endoskopowego w postaci gastroskopii.

Inne badania, które są wykonywane w przypadku podejrzenia u pacjenta ostrego zapalenia żołądka, zależne są od podejrzewanej przyczyny tej jednostki. U chorych mogą być wykonywane np. testy służące wykryciu obecności H. pylori w żołądku pacjenta. Bardzo ważny jest w tym przypadku również i dokładny wywiad lekarski – rolę tego badania wyjaśnić może np. to, że uzyskanie od pacjenta informacji o stosowaniu przez niego przewlekle leków z grupy NLPZ może naprowadzić lekarza na to, że chory ten cierpi na nadżerkowe zapalenie żołądka.

Ostre zapalenie żołądka – leczenie

Leczenie ostrego zapalenia błony śluzowej żołądka żołądka zależne jest od przyczyny tego stanu. W sytuacji, kiedy chory cierpi na ostrą gastropatię polekową, wystarczające do ustąpienia problemu może być nawet samo zaprzestanie stosowania tych leków, które doprowadziły do pojawienia się choroby. Niektórym pacjentom – w celu przyspieszenia tempa procesów gojenia się błony śluzowej żołądka – zalecane jest kilkudniowe zażywanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej.

Sytuacja wygląda nieco odmiennie wtedy, kiedy za ostrym zapaleniem żołądka stoi H. pylori. W tym przypadku problem raczej nie ustąpi samoistnie i pacjenci zdecydowanie bardziej wymagają farmakoterapii. W sytuacji, kiedy lekarz podejmie decyzję o przeprowadzeniu eradykacji H. pylori, pacjentowi może być zalecona 10-dniowa kuracja złożona z czterech preparatów, takich jak inhibitor pompy protonowej, preparat bizmutu oraz antybiotyki (klasycznie metronidazol i tetracyklina).

Pacjenci powinni pamiętać o tym, że oni sami również mają wpływ na stan ich chorego żołądka. Poprawę w postaci zmniejszenia nasilenia objawów ostrego zapalenia żołądka przynieść może odpowiednia modyfikacja diety i leczenie naturalne. Chorzy powinni przede wszystkim pamiętać o tym, aby unikać pokarmów, które to sprzyjają wydzielaniu kwasu solnego w żołądku (takich jak np. napoje gazowane, ostre przyprawy, słodycze czy kawa). Ważne jest także to, aby ograniczyć – a najlepiej w ogóle zaprzestać – spożywanie alkoholu.

Ostre zapalenie żołądka – rokowanie

Ogólnie rokowanie pacjentów z ostrym zapaleniem żołądka jest dobre – problem ten (po zniknięciu przyczyny, która do niego doprowadziła) może ustępować nawet całkowicie samoistnie. U innych pacjentów, u których leczenie jest jednak wymagane, terapia powyżej wymienionymi środkami najczęściej również zapobiega przejściu schorzenia w proces przewlekły i wystąpieniu powikłań tego stanu, takich jak chociażby nowotwory żołądka.