Nudności – jakie są przyczyny nudności?

Jakie są najczęstsze przyczyny nudności i wymiotów?

Istnieje wiele przyczyn nudności, do najczęściej pojawiających się należą:

• zatrucia pokarmowe,
• wirusowe lub bakteryjne infekcje przewodu pokarmowego,
• infekcje wirusowe górnych i dolnych dróg oddechowych,
• alergie pokarmowe, na przykład alergia na mleko,
• zatrucie alkoholem lub środkami odurzającymi,
• działanie uboczne leków,
• ciąża (nudności w ciąży pojawiają się zwłaszcza w I trymestrze),
• migrena,
• choroba lokomocyjna, choroba morska,
• nudności związane z przyjmowaniem chemioterapii lub radioterapii, np. w związku z chorobą nowotworową,
• nudności związane ze stosowaniem leków znieczulających i sedacji (np. podczas zabiegu operacyjnego),
• nudności psychogenne, bulimia, reakcja na stres lub silny ból,
• nudności jako odruch na przykre widoki i zapachy.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Które choroby są przyczynami nudności?

W wymienionych chorobach i stanach (z wyjątkiem ciąży) nudności znikają przed upływem 24 godzin, a rokowanie co do całkowitego wyzdrowienia i ustąpienia dolegliwości jest dobre. Natomiast wśród stosunkowo niebezpiecznych schorzeń, które mogą objawiać się nudnościami, wymienić należy:

• choroby nerek i ucha środkowego (zwłaszcza u dzieci),
• ostre schorzenia narządów w obrębie jamy brzusznej (tak zwany „ostry brzuch”), w tym zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, perforacja czy niedrożność jelit,
• wrzody żołądka i dwunastnicy lub zapalenie błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, np. wskutek krwiaka, udaru niedokrwiennego, guza mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, pourazowego obrzęku mózgu,
• zaburzenia endokrynologiczne, w tym choroba Addisona czy ostre schorzenia tarczycy i przytarczyc,
• kwasica metaboliczna w przebiegu cukrzycy, niewydolności nerek i innych zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu,
• udar cieplny,
• hipoglikemia, czyli spadek poziomu glukozy we krwi u osób chorujących na cukrzycę,
• choroba niedokrwienna serca, a także zawał serca.

Kiedy nudności są groźne?

Jak odróżnić zwykłe nudności, które stanowią w pewnym sensie fizjologię (na przykład są związane z ciążą czy niegroźną infekcją wirusową) od nudności, które mogą być pierwszym symptomem stanu zagrażającego zdrowiu lub nawet życiu? Przede wszystkim należy poszukać przyczyny nudności wśród tych występujących często i niegroźnych, np. zatrucie pokarmowe, ciąża czy nadużycie alkoholu.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Potencjalne przyczyny należy także różnicować w zależności od wieku pacjenta. Przykładowo nudności u kilkuletniego dziecka z dużym prawdopodobieństwem związane będą z infekcją, alergią pokarmową, przejedzeniem lub silnym kaszlem. Nudności u młodej kobiety mogą oznaczać ciążę, natomiast u osób w wieku podeszłym zmiany w obrębie mózgu lub schorzenia przewodu pokarmowego.

Dla różnicowania należy koniecznie zwrócić uwagę na współwystępowanie innych groźnych objawów, takich jak wysoka gorączka, silny ból brzucha, majaczenie, występowanie nudności tuż po przebudzeniu się z towarzyszącym bólem głowy, pojawienie się uczucia kołatania serca i bólu w klatce piersiowej.

Przy współistnieniu wymienionych dolegliwości należy koniecznie skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić podstawową diagnostykę. Jeśli oprócz nudności pojawiają się wymioty, zwłaszcza treścią krwistą, także należy jak najszybciej udać się do lekarza. Podobnie, jeśli objawy wystąpiły po wcześniejszym urazie głowy, utracie przytomności, nagłym i bardzo silnym bólu głowy.

Przeczytaj też: Ból głowy i wymioty – co oznaczają?

Nudności – jakie badania wykonać?

Lekarz zwykle rozpoczyna diagnostykę od przeprowadzenia wywiadu z pacjentem zgłaszającym się z powodu nudności. Z pewnością zapyta o ewentualne błędy dietetyczne, stosowanie używek, urazy głowy, możliwą ciążę u kobiet oraz współistniejące choroby przewlekłe.

Badania obejmują pomiar ciśnienia tętniczego, temperatury ciała, EKG, badanie brzucha i podstawowe testy laboratoryjne. Często konieczna jest konsultacja neurologiczna lub laryngologiczna – w zależności od towarzyszących objawów.

W przypadku podejrzenia zmian w obrębie ośrodkowego układu nerwowego konieczne jest wykonanie badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa.

Sposoby na nudności

Leczenie nudności uzależnione jest od ich przyczyny. Najważniejsze jest zatem jej zidentyfikowanie i usunięcie. W przypadkach niegroźnych nudności związanych z przyczynami wymienionymi powyżej, pomocny może okazać się po prostu odpoczynek w pozycji leżącej i prawidłowe postępowanie dietetyczne, czyli włączenie lekkostrawnej diety i picie letnich płynów, najlepiej małymi porcjami.

Unikać należy produktów tłustych, zawierających mleko, świeżych warzyw i owoców, a także ostrych przypraw. Jeśli pojawiły się także wymioty, konieczne jest uzupełnienie utraconych płynów i elektrolitów, aby zapobiec groźnemu odwodnieniu organizmu.

W przypadku choroby lokomocyjnej lub nudności psychogennych warto sięgnąć po leki z grupy preparatów przeciwhistaminowych, które działają w obrębie ośrodkowego układu nerwowego i hamują odruch wymiotny.

Domowymi sposobami na nudności są: zapewnienie sobie spokoju, świeżego powietrza, różnego rodzaju napary ziołowe i krople (np. miętowe), a także migdały czy stosowany szeroko w medycynie naturalnej imbir.

Pamiętać należy, że jeśli nudności są tak silne, że prowadzą do wymiotów, nie wolno starać się ich na siłę powstrzymywać. Jeśli przyczyną dolegliwości jest np. zatrucie pokarmowe, wymioty stanowią fizjologiczny sposób, w jaki organizm chce pozbyć się szkodliwych substancji.

Jak zapobiegać nudnościom?

Jeśli cierpisz na schorzenia, w przebiegu których pojawiają się nudności, możesz zastosować kilka metod, które pozwolą ograniczyć lub nawet całkowicie wyeliminować tę nieprzyjemną dolegliwość:

• jedz małe porcje w regularnych odstępach czasu,
• wystrzegaj się ostrych i gorących potraw,
• unikaj przejadania się i rozciągania ścian żołądka,
• unikaj drażniących widoków i zapachów, takich jak mocne perfumy, dym, zapachy gotowanych potraw,
• jeśli cierpisz na chorobę lokomocyjną, unikaj obfitych posiłków przed podróżą, nie czytaj w czasie podróży, stosuj zapobiegawczo leki przeciwhistaminowe lub ewentualnie pochodne promazyny (leki te są przeciwwskazane w ciąży);
• unikaj alkoholu.