Kolor kału – jaki kolor stolca oznacza chorobę?

Kolor stolca – jaki jest prawidłowy kolor kału?

Stolec, czyli kał to twór powstający z niestrawionych resztek pokarmowych w jelicie grubym. Jego podstawowym składnikiem jest woda, pokarm i bakterie, a prawidłowa ilość stolców powinno mieścić się w ilości 1–2 dziennie, w zależności od ilości spożytego pokarmu i szybkości pasażu przewodu pokarmowego.

Prawidłowy stolec to taki, który nie jest ani za miękki (wodnisty), ani za twardy, jest uformowany i pozbawiony widocznych resztek pokarmowych. Prawidłowy stolec jest koloru brązowego.

Charakterystyka i opis wyglądu, barwy, konsystencji i ilości wydalanego stolca bywa często bardzo pomocna przy postawieniu prawidłowej diagnozy przez lekarza. Nieprawidłowy kolor kału może wskazywać na szereg chorób układu pokarmowego.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Żółty kolor kału – stolec tłuszczowy

W przypadku wystąpienia stolca luźniejszego, z obecnością na powierzchni kropelek tłuszczu, możemy wysunąć podejrzenie obecności tzw. stolca tłuszczowego. Stolcom tym towarzyszy zazwyczaj nieprzyjemny, gnilny zapach, a ich kolor jest żółtawy, połyskliwy. Należy zaznaczyć, że jednorazowe pojawienie się stolca zawierającego tłuszcz zazwyczaj nie stanowi objawów patologii. Problem zaczyna się, gdy takie stolce pojawiają się przewlekle. Wtedy koniecznie należy zgłosić się do lekarza, gdyż kał taki może być jednym z objawów następujących chorób:

• zaawansowana niewydolność trzustki (trzustka to narząd wydzielający enzymy odpowiedzialne za trawienie tłuszczów),
• rak trzustki,
• celiakia, czyli choroba trzewna,
• przerost bakteryjny błony śluzowej jelita,
• choroby jelit i stany po resekcji jelita cienkiego.

Stolec czarny, smolisty

Czarny, tzw. smolisty kolor stolca najczęściej jest objawem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Występuje on zwykle wtedy, gdy do układu trawiennego człowieka przedostanie się powyżej 100 ml krwi.

Do najczęstszych przyczyn krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego i wystąpienia smolistego, czarnego stolca zaliczamy:

• chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy – najczęstsza przyczyna krwawienia (50–70% wszystkich przypadków),
• gastropatię krwotoczną (10–20%),
• żylaki przełyku towarzyszące marskości wątroby (około 10% przypadków),
• pęknięcia błony śluzowej żołądka w przypadku uporczywych wymiotów (zespół Mallory'ego i Weissa),
• owrzodzenia przełyku wywołane chorobą refluksową, czyli zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku, któremu towarzyszy najczęściej zgaga.

W przypadku wystąpienia krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego oprócz smolistych, czarnych stolców często występują także krwiste lub fusowate wymioty. Należy zaznaczyć, że w przypadku wystąpienia bardzo obfitych, masywnych krwotoków i szybkiego pasażu, stolec nie musi być koloru czarnego, a może być jedynie zmieszany z krwią, gdyż nie doszło jeszcze do rozkładu krwi przez specyficzne reakcje chemiczne – dochodzi wtedy do pojawienia się czerwonego stolca.

Jasny, żółtawy, biały kolor kału

Kolor jasny, odbarwiony kału występuje najczęściej w przypadku wystąpienia przeszkody w drogach żółciowych odprowadzających żółć z wątroby, czyli podczas wystąpienia tzw. żółtaczki pozawątrobowej (cholestazy zewnątrzwątrobowej, żółtaczki mechanicznej). Przyczyną białego stolca jest w tym wypadku brak bilirubiny, która w prawidłowych warunkach powinna zostać wydalona do światła jelita i nadać odpowiednią barwę stolcowi.

Do głównych przyczyn żółtaczki powodującej wystąpienie odbarwionych stolców zaliczamy:

• kamicę przewodu żółciowego,
• zapalenie dróg żółciowych,
• nowotwory zlokalizowane wewnątrz dróg żółciowych lub w ich sąsiedztwie – najczęściej nowotwory trzustki.

Białe stolce to nie jedyny objaw w przypadku wystąpienia żółtaczki. Bardzo często występuje również ciemne zabarwienie moczu, uporczywy świąd skóry (głównie kończyn i tułowia) oraz żółte zabarwienie skóry i twardówek oczu. Mogą również pojawić się napady kolki żółciowej.

Obecność białego stolca może być także spowodowana przeprowadzeniem radiologicznego badania przewodu pokarmowego z użyciem barytu jako kontrastu.

Zielony stolec

Diagnostyka przyczyny wystąpienia zielonego stolca może stanowić nie lada wyzwanie dla lekarza, gdyż zielony kał może pojawić się w bardzo wielu stanach, zarówno chorobowych, jak i niezwiązanych z żadnym poważnym schorzeniem.

Do głównych przyczyn zielonkawego stolca niezwiązanych ze stanami chorobowymi zaliczamy:

• spożywanie dużej ilości zielonych warzyw, takich jak szpinak, sałata lub innych produktów zawierających zielony barwnik,
• karmienie noworodka piersią (u noworodków w ciągu kilku pierwszych dni życia stolec również ma bardzo często zielonkawy kolor i nie jest to patologią),
• przyspieszoną perystaltykę jelit – wówczas bilirubina pochodząca z żółci nie podlega przemianom chemicznym, nadając stolcowi zielony kolor.

Do chorób mogących prowadzić do produkcji zielonego stolca zaliczamy:

• zakażenia bakteryjne jelit – w takich przypadkach stolec jest również luźnej konsystencji i występuje zwiększona ilość wydalanego stolca, czyli biegunka,
• zakażenie pasożytnicze,
• celiakię, czyli chorobę trzewną,
• zespół złego wchłaniania,
• rzekomobłoniaste zapalenie jelit (biegunka pojawiająca się w trakcie lub bezpośrednio po zakończonej kuracji antybiotykowej).