Kamica żółciowa – objawy

Czym jest kamica żółciowa?

Kamica żółciowa to jedna z najczęstszych chorób dających objawy ze strony przewodu pokarmowego. Jej istota polega na tworzeniu się złogów nieprawidłowych substancji w drogach żółciowych (przewodach i pęcherzyku, który zwany jest popularnie woreczkiem żółciowym). Tworzą one kamienie blokujące przepływ żółci i wywołujące objawy kamicy żółciowej.

Złogi tworzyć może:

• cholesterol;
• bilirubina;
• związki wapnia;
• związki bilirubiny;
• białko.

Nieleczona kamica żółciowa może prowadzić do komplikacji, takich jak całkowite zatkanie przepływu żółci lub (w przypadku zatkania przewodu trzustkowego) do ostrej niewydolności trzustki.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Kamica żółciowa – kto choruje najczęściej?

Ryzyko wystąpienia choroby zwiększają określone czynniki. Do wystąpienia objawów kamicy żółciowej najbardziej predysponowani są ludzie:

• zmagający się z otyłością;
• starsi, zwłaszcza płci żeńskiej;
• z obciążeniami hormonalnymi;
• z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej;
• po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej;
• po stosowaniu intensywnych diet odchudzających;
• z cukrzycą lub z mukowiscydozą;
• z niektórymi chorobami genetycznymi.

Objawy kamicy żółciowej

Najczęstszym objawem kamicy żółciowej (ale niecharakterystycznym jedynie dla tej choroby) jest napadowy, bardzo silny ból pojawiający się w nadbrzuszu, który może promieniować do prawego barku lub okolicy międzyłopatkowej. Powodem jego powstania jest zatkanie dróg żółciowych przez kamień. Atak bólu może być prowokowany przez spożycie tłustych potraw lub alkoholu (powodują wyrzut żółci). Zwykle mija po kilkunastu minutach (kamień wycofuje się z przewodu, który zatykał), ale czasami nie ustępuje przez kilka godzin. Bóle mogą nawracać.

W czasie ataku bólu może dojść do wystąpienia wymiotów, nudności, pocenia się.

Najbardziej wyrazistym objawem kamicy żółciowej jest pojawienie się żółtaczki mechanicznej – żółtego zabarwienia skóry oraz twardówek oka (niejednokrotnie widocznej gołym okiem i pojawiającej się z dnia na dzień).

Rzadszymi objawami kamicy żółciowej są nudności i wymioty, biegunki oraz zmiana charakteru stolca.

W przypadku, gdy kamień nie wycofuje się z przewodu i nadal go zatyka, może dojść do wystąpienia trzech specyficznych objawów wskazujących na rozwijające się zapalenie dróg żółciowych – w medycynie nosi ono nazwę triady Charcota:

• silny ból w nadbrzuszu po prawej stronie, często poposiłkowy;
• gorączka z dreszczami;
• żółtaczka mechaniczna (żółte zabarwienie skóry i twardówek oka).

Innym powikłaniem nieleczonej kamicy dróg żółciowych może być rozwój wodniaka pęcherzyka żółciowego.

Diagnostyka objawów kamicy żółciowej

Gdy objawy kamicy żółciowej wystąpiły po raz pierwszy w życiu, należy skorzystać z porady lekarskiej (być może przyczyną jest to inna choroba). Do lekarza warto się też udać, gdy do tej pory obecne objawy kamicy żółciowej (wcześniej rozpoznanej) ostatnio się nasiliły lub wystąpiły dodatkowe symptomy (wymioty, nudności, gorączka, dreszcze).

Jeżeli dolegliwościom nie towarzyszyły inne symptomy, a pojawiały się one w przeszłości i ustępowała samoistnie lub po przyjęciu leków, można rozpocząć leczenie lekami rozkurczowymi (drotaweryna, hioscyna) i przeciwbólowymi (paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne lub metamizol) dostępnymi w aptece bez recepty, a wcześniej zaleconymi przez lekarza. Dostępne są także preparaty złożone, stanowiące kombinację substancji z obydwu wymienionych grup.

Podstawą rozpoznania kamicy żółciowej jest badanie ultrasonograficzne. Jest to niebolesny, szybki i tani sposób na potwierdzenie podejrzenia tej choroby po wystąpieniu objawów kamicy żółciowej. U części osób kamicę rozpoznaje się przypadkowo – gdy USG było wykonywane z innych przyczyn.

Gdy badanie to pozostawia wątpliwości, chory może być skierowany na badanie tomografii komputerowej (np. w celu wykluczenia nowotworu dróg żółciowych). Pomocniczo wykonuje się morfologię krwi oraz analizę tzw. prób wątrobowych (ALAT, ASPAT, GGTP, bilirubina, fosfataza zasadowa).

Leczenie kamicy żółciowej

W przypadku osób nieobciążonych wieloma chorobami lekarz może zastosować początkowo leczenie objawowe w postaci leków rozkurczających drogi żółciowe (hioscyna, drotaweryna) oraz leków przeciwbólowych.

Jeśli dolegliwości nie ustępują po stosowanym leczeniu zachowawczym lub gdy istnieje ryzyko rozwoju powikłań kamicy żółciowej, wymagana jest konsultacja z chirurgiem w celu kwalifikacji do zabiegu operacyjnego.

Metodą z wyboru jest laparoskopowe usunięcie pęcherzyka żółciowego – chirurg wprowadza narzędzia do jamy brzusznej poprzez 3 niewielkie nacięcia, a następnie, pod kontrolą kamery, usuwa nimi pęcherzyk żółciowy. W tej metodzie nie wykonuje się dużego rozcinania powłok brzucha – 3 małe rany goją się znacznie szybciej i efekt kosmetyczny jest lepszy. U osób z przeciwwskazaniami do metod laparoskopowych wykonuje się tradycyjną operację z przecięciem powłok brzucha.

Zdarza się, że chirurg nie jest w stanie wykonać operacji (np. z powodu złego stanu ogólnego, zaburzeń krzepnięcia, chorób współistniejących). Wtedy lekarz ma możliwość zalecenia stosowania kwasu ursodeoksycholowego, który jest substancją ułatwiającą rozpuszczenie kamieni. Można go stosować, gdy kamienie nie są zbyt duże (do 1,5 cm) i przepuszczalne dla promieni rentgenowskich. Terapia jest długa – trwa przynajmniej pół roku. Po odstawieniu leku w większości przypadków choroba nawraca.

Objawy kamicy żółciowej – jak zapobiegać ich wystąpieniu?

Po usunięciu pęcherzyka żółciowego lub podczas leczenia objawowego (z pozostawionym pęcherzykiem), należy stosować się do reguł dietetycznych, które zmniejszają szansę na nawrót objawów kamicy żółciowej. Należą do nich:

• redukcja ilości tłuszczów w pożywieniu (masło, oleje, sery, tłuste mięsa, itp.) na korzyść złożonych węglowodanów (warzywa, produkty razowe, żytnie, kasze) oraz łatwo przyswajalnych białek (nabiał, chude mięsa, ryby);
• przygotowywanie potraw w postaci gotowanej i duszonej zamiast smażonej lub pieczonej;
• unikanie ostrych przypraw;
• rezygnacja z alkoholu;
• redukcja objętości posiłków (lepiej jeść częściej i mniejsze porcje);
• redukcja masy ciała.

Pomocne może okazać się także stosowanie suplementów wspierających pracę wątroby i woreczka żółciowego. Dzięki połączeniu naturalnych składników preparaty tego typu wykazują działanie ochronne i detoksykacyjne.