Guz Klatskina (rak dróg żółciowych) – przyczyny, objawy, leczenie

Guz Klatskina – co to jest?

Jako guz Klatskina określa się nowotwór zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych rozwijający się w specyficznej lokalizacji – umiejscowiony jest bowiem w obrębie wnęki wątroby, a dokładniej w okolicy, gdzie prawy i lewy przewód wątrobowy tworzą przewód wątrobowy wspólny.

Nazwa raka wnęki wątroby wywodzi się od nazwiska jednego z autorów pierwszych publikacji na temat tego schorzenia, czyli Geralda Klatskina. Według statystyk nowotwory dróg żółciowych (w tym guz Klatskina) stanowią około 2 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u ludzi.

Typowo rak przewodów żółciowych spotykany jest u osób starszych – najczęściej guzy Klatskina obserwowane są u pacjentów będących w szóstej dekadzie życia. Wraz z wiekiem ryzyko wystąpienia tego nowotworu wzrasta.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Rak dróg żółciowych – jakie są przyczyny?

Mimo że pierwszy opis raka wnęki wątroby pochodzi z lat 70. poprzedniego wieku, to do tej pory nie zostały dokładnie określone przyczyny guzy Klatskina. Obecnie raczej możliwe jest wymienienie czynników, które temu nowotworowi sprzyjają. Takowymi mogą być np. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych czy obecność torbieli w drogach żółciowych.

Pod uwagę, jako czynniki ryzyka wystąpienia raka dróg żółciowych, brane są także: kamica wątrobowa oraz żółciowa oraz toksyczne działanie na ludzki organizm takich substancji, jak azbest czy nitrozoaminy.

Kolejnym czynnikiem, który może zwiększać ryzyko wystąpienia guza Klatskina, jest przewlekłe zarażenie dróg żółciowych pasożytniczymi nicienia z gatunku Clonorchis sinensis czy Opisthorchis viverrini (problemy te są jednak spotykane na kontynencie azjatyckim).

Nowotwór dróg żółciowych – objawy

Głównym problemem, który jest związany z rakiem wnęki wątroby, jest to, że objawy guza Klatskina pojawiają się stosunkowo późno – zazwyczaj pacjent odczuwa dolegliwości dopiero wtedy, kiedy choroba osiągnie już znaczny stopień zaawansowania.

Objawy raka wnęki wątroby pojawiają się jednak u odmiennych pacjentów w różnym od zachorowania na nowotwór czasie i mogą nimi być:

• nagle pojawiająca się żółtaczka (czasami z towarzyszącym świądem skóry),
• stałe, tępe bóle brzucha (zwykle zlokalizowane w okolicy prawego podżebrza),
• nagła, niewyjaśniona utrata wagi,
• nudności i wymioty,
• przewlekłe zmęczenie.

Wśród objawów nowotworu przewodów żółciowych wymienia się również dolegliwości związane z zatrzymanym wydzielaniem żółci do przewodu pokarmowego (takie jak np. odbarwiony stolec).

Rak przewodów żółciowych – badania na guza Klatskina

Wymienione objawy raka wnęki wątroby nie są charakterystyczne tylko dla opisywanego nowotworu – mogą one być spowodowane również i innymi schorzeniami, przez co u pacjentów z podejrzeniem guza Klatskina wymagane jest przeprowadzenie dosyć szczegółowej diagnostyki. Pierwszym etapem procesu diagnostycznego jest badanie brzucha pacjenta – podczas niego możliwe bywa stwierdzenie bólu w okolicy pęcherzyka żółciowego.

Po ustaleniu, jakich objawów doświadcza pacjent oraz po stwierdzeniu odchyleń w badaniu przedmiotowym, konieczne staje się przeprowadzenie diagnostyki obrazowej. Służą one do różnicowania guza Klatskina z takimi schorzeniami, jak: rak wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, rak zewnętrzwątrobowych dróg żółciowych umiejscowiony w innej niż rozwidlenie przewodu wątrobowy wspólny lokalizacji czy rak wątrobowokomórkowy.

Wstępnym badaniem obrazowym, przeprowadzanym u pacjentów z podejrzeniem raka dróg żółciowych, zazwyczaj jest badanie USG jamy brzusznej. Innymi wykonywanymi w tej grupie pacjentów badaniami są: tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny brzucha, a także cholangiografia (badanie obrazujące wnętrze dróg żółciowych).

Guz Klatskina – leczenie i rokowanie

Leczenie guza Klatskina bazuje na zabiegach chirurgicznych – rak wnęki wątroby jest bowiem zazwyczaj niewrażliwy zarówno na chemio-, jak i na radioterapię. Chirurgiczna resekcja raka dróg żółciowych rzeczywiście bywa możliwa, jednak ze względu na wspomniany już wcześniej fakt, że nowotwór ten miewa tendencję do późnego dawania jakichkolwiek objawów, rokowania chorych ulegają nierzadko znacznemu pogorszeniu.

Zdarza się bowiem, że przed ujawnieniem się choroby dojdzie już do rozsiewu nowotworu – guz Klatskina daje przeważnie przerzuty do węzłów chłonnych, ale i w okolice żyły wrotnej, tętnicy wątrobowej wspólnej czy w głowy trzustki.

Celem terapeutycznym u chorych z rakiem zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych jest resekcja możliwie jak największej części guza, a także umożliwienie właściwego przepływania żółci. W drugim z wymienionych celów czasami wykorzystywane są tzw. stenty, czyli przypominające kanały niewielkie przyrządy, które wprowadzane są w obręb dróg żółciowych lub w ich sąsiedztwie i ich rolą ma być właśnie zapewnienie przepływu treści w drogach żółciowych.

Rokowania pacjentów cierpiących na raka wnęki wątroby są niepomyślne. Pięcioletni czas przeżycia wśród wszystkich pacjentów, którzy przebyli leczenie operacyjne guza Klatskina, spotykany jest u 30 proc. z nich.