Nieświeży oddech – przyczyny, leczenie, tabletki, domowe sposoby

Halitoza – czym jest?

Nieświeży oddech (halitoza) to problem dotykający wielu osób. Charakterystyczne jest, że przykry zapach z ust pojawia się rano, tuż po przebudzeniu. Wówczas sposobem na halitozę jest umycie zębów i przepłukanie jamy ustnej płynem specjalnie do tego przeznaczonym. Czasami jednak brzydki zapach z ust pojawia się również w ciągu dnia, np. po posiłku.

Jeśli czas jego trwania przedłuża się, możemy mieć do czynienia ze schorzeniem określanym jako halitoza. Spotyka się je zarówno u pacjentów z licznymi zaniedbaniami higienicznymi, jak także u osób dbających o zdrowie jamy ustnej.

Nieświeży oddech rano – czy to normalne?

Wiele osób zauważa, że brzydki zapach z ust towarzyszy im głównie o porannej porze. Sytuacja taka jest fizjologią i wynika z naturalnych procesów zachodzących w organizmie. Podczas snu dochodzi do zmniejszenia wydzielania śliny, co sprzyja wzrostowi ilości obecnych w jamie ustnej bakterii beztlenowych. Drobnoustroje te odpowiadają za indukcję procesów gnilnych, co powoduje nieprzyjemny zapach.

Przyczyny nieświeżego oddechu

Przyczyny powodujące brzydki zapach z ust możemy podzielić na dwie grupy: schorzenia ogólne oraz schorzenia jamy ustnej.

Nieświeży oddech a schorzenia jamy ustnej

W większości przypadków nieświeży oddech ma podłoże w schorzeniach jamy ustnej.

Główną przyczyną nieświeżego oddechu są bakterie. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej sprzyja ich nadmiernemu rozwojowi. Znajdujące się w jamie ustnej bakterie beztlenowe rozkładają pozostawione resztki pokarmowe, które często umiejscawiają się w okolicy międzyzębowej lub poddziąsłowej. W efekcie powstają lotne związki siarki, mające bezpośredni wpływ na nieprzyjemną woń w ust.

Do pozostałych schorzeń jamy ustnej, mogących powodować nieświeży oddech, należą:

• zapalenie dziąseł,
• stany zapalne przyzębia,
• zapalenie zatok,
• nagromadzone złogi kamienia nazębnego,
• zmniejszone wydzielanie śliny,
• suchość jamy ustnej.

Nieświeży oddech a schorzenia ogólne

Nieprzyjemny zapach z ust może być efektem chorób ogólnych organizmu. Często to właśnie w jamie ustnej manifestują się ich pierwsze symptomy.

Do pozostałych schorzeń, przyczyniających się do nieświeżego oddechu, należą:

• choroby układu pokarmowego,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• zapalenie migdałków/zmiany chorobowe w obrębie migdałków,
• choroby krążenia,
• choroby dróg oddechowych.

Warto pamiętać, że nieświeży oddech może być także wywołany przez ciało obce zalegające np. w jamie nosowej.

Kto jest narażony na halitozę?

Bakterie beztlenowe najlepsze warunki do rozwoju znajdują w miejscach o ograniczonym dostępie tlenu. Halitoza występuje najczęściej w przypadku:

• języka pokrytego nalotem – nalot na języku, zwłaszcza w jego tylnej części (w nasadzie języka), stwierdza się u większości osób z halitozą. Izoluje on bakterie od bogatego w tlen powietrza;
• kieszonek dziąsłowych – bakterie beztlenowe rozwijają się w nich szczególnie intensywnie w przypadku chorób przyzębia i zaniedbań higienicznych;
• protez zębowych.

W niektórych przypadkach brzydki oddech pochodzi z nosa. Może się tak zdarzyć między innymi podczas infekcji czy w przypadku przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Zapach pochodzenia nosowego jest jednak inny, o „serowatym” charakterze.

Źródłem nieprzyjemnego zapachu z ust bywają także migdałki. Charakterystyczną ich cechą są krypty, czyli wąskie szczeliny i zagłębienia w tkance migdałków, stwarzające doskonałe warunki do rozwoju bakterii beztlenowych.

Ważnym czynnikiem ochronnym w jamie ustnej jest przepływ śliny. Wypłukuje ona bakterie i produkty ich metabolizmu. W nocy oraz w stanach odwodnienia wydzielanie śliny ulega znacznemu zmniejszeniu. Dlatego też nieprzyjemny zapach z ust częściej występuje rano, po przebudzeniu.

Jak diagnozuje się cuchnący oddech?

Diagnostykę w przypadku brzydkiego zapachu z ust prowadzi się po to, aby zlokalizować źródło zapachu i (w niektórych przypadkach) dobrać specyficzny sposób leczenia. Jak już wspomniano, większość źródeł nieświeżego zapachu mieści się w jamie ustnej, jednak bywają one również zlokalizowane w nosie (podczas pierwszego etapu diagnostyki warto je zróżnicować). Prostym sposobem jest porównanie zapachu powietrza wydychanego z nosa (przy zamkniętych ustach) oraz tego wydychanego przez usta.

Często halitoza nie wymaga pogłębionej diagnostyki, jednak w razie takiej konieczności można dodatkowo ocenić:

• intensywność zapachu metodą subiektywną (5-stopniowa skala wg Rosenberga) – 0 odpowiada zapachowi niewykrywalnemu, natomiast 5 – bardzo silnemu. Ocena ta może być krępująca;
• intensywność zapachu metodą obiektywną – za pomocą pomiaru stężenia lotnych związków siarki odpowiedzialnych za zapach. Oceny tej dokonuje się za pomocą urządzenia pomiarowego umieszczanego w okolicy nasady języka.

W szczególnych przypadkach pomocne bywa wykonanie posiewów z różnych okolic jamy ustnej (zwłaszcza z: nasady języka, kieszonek dziąsłowych i krypt migdałkowych). Pozwala to zidentyfikować miejsce, w którym namnażają się bakterie beztlenowe odpowiedzialne za brzydki zapach z ust (zamiast posiewów można przeprowadzić szybkie badania molekularne, np. PCR).

Nieprzyjemny zapach z ust – leczenie

Profesjonalne leczenie polega przede wszystkim na zastosowaniu zleconych przez lekarza płukanek lub preparatów leczniczych, które nie tylko poprawiają woń, ale też eliminują bakterie. Najczęściej posiadają w swoim składzie chlorheksydynę, która wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze.

Poza bezpośrednim oddziaływaniu na problem, jakim jest brzydki zapach, należy zadbać także o usunięcie jego przyczyny, którą często są choroby zębów. Próchnica lub zaburzenia periodontologiczne mogą mieć bezpośrednie oddziaływanie na problem halitozy.

Nieprzyjemny zapach z ust – domowe sposoby

Aby zwalczyć nieświeży oddech, można sięgnąć po domowe sposoby. Już sama poprawa codziennej higieny jamy ustnej powinna przyczynić się do zniwelowania problemu, jakim jest przykry zapach z ust.

Codzienne szczotkowanie zębów, uzupełnione o czyszczenie języka oraz stosowanie nici dentystycznych, pozwala na eliminację płytki nazębnej. Jej zaleganie wpływa na uporczywy, intensywny zapach, wyczuwany w wydychanym powietrzu. Szczególną uwagę należy zwrócić na oczyszczanie w przestrzeniach międzyzębowych oraz w linii dziąseł.

W walce z przykrym zapachem znaczącą rolę odgrywa także dieta. Cebula, czosnek oraz ostre przyprawy przyczyniają się do nieświeżego oddechu. Aby mu zapobiegać, pod koniec posiłku można przegryźć listek mięty lub natkę z pietruszki – rośliny te mają dużą ilość chlorofilu, który łączy się ze związkami siarki.

Jak pozbyć się przykrego zapachu z ust? Jaką stosować dietę?

Poza niewłaściwą higieną i infekcjami w obrębie jamy ustnej bardzo często przyczyną przykrego zapachu z ust jest niewłaściwa dieta. Istnieje wiele produktów – warzyw, owoców, przypraw, które mogą powodować brzydki zapach z ust.

Są to: czosnek, cebula, por, rzodkiewka, a także używki, jak np. papierosy, alkohol. Warto wprowadzić do swojego jadłospisu produkty, które działają jak naturalne odświeżacze do ust i pomagają zwalczyć brzydki zapach.

Jakie są skuteczne i naturalne sposoby na przykry zapach z ust?

• Surowe warzywa (zwłaszcza marchew) – twarde surowe warzywa, a także owoce, działają jak naturalne szczoteczki oczyszczające zęby. Surowa marchew, seler naciowy, ogórki oraz jabłka, na skutek długiego żucia czyszczą zęby z zalegających resztek pokarmowych. W przypadku marchwi obecna w niej witamina A wzmaga produkcję śliny. Tego typu przekąskę warto stosować między posiłkami, szczególnie kiedy nie mamy możliwości umycia zębów.
• Natka pietruszki – jak już wspomnieliśmy, to najbardziej skuteczny, naturalny sposób na halitozę. Polecana jest szczególnie po spożyciu produktów, które przyczyniają się do powstawania brzydkiego zapachu z ust. Natka pietruszki doskonale odświeży oddech po potrawach zawierającym czosnek czy cebulę. Warto wspomnieć, że dokładne szczotkowanie zębów oraz żucie gumy miętowej nie przyniesie efektów w walce z nieprzyjemnym zapachem, jaki daje czosnek. Miętowe produkty wręcz nasilają brzydki zapach. Natomiast żucie natki pietruszki, zawierającej polifenole, które neutralizują związki obecne w czosnku, pozwala na pozbycie się nieprzyjemnego zapachu.
• Zioła – napar z szałwii, herbatka z piołunu czy wyciąg z arniki pomagają usunąć brzydki zapach z ust. Są one szczególnie skuteczne, gdy jest on związany z występowaniem stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej, np. owrzodzenia języka.
• Imbir i cynamon – to przyprawy pomagające zwalczyć nieświeży oddech. Imbir zawiera olejki eteryczne, które posiadają właściwości odkażające. Skuteczny jest zarówno napar z imbiru, dodawanie go do potraw, jak i żucie surowego. W przypadku cynamonu obecne w nim związki przeciwdziałają rozwojowi bakterii w jamie ustnej.
• Cytrusy oraz tłuste mleko – te produkty pomagają zwalczać brzydki zapach z ust po spożyciu czosnku lub cebuli. Kwaśne cytrusy niszczą związki odpowiadające za charakterystyczny zapach czosnku. Tłuste mleko także neutralizuje nieprzyjemną woń czosnku, dlatego po spożyciu posiłku obfitującego w ten produkt warto wypić szklankę pełnotłustego mleka.
• Woda – to składnik niezbędny w każdej diecie. Jej zbyt mała podaż może prowadzić do uczucia suchości w ustach i w konsekwencji do nieświeżego oddechu. Woda doskonale usuwa resztki pokarmowe zalegające w jamie ustnej, a wraz z nimi bakterie mogące być przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust. Odpowiednie nawodnienie organizmu dodatkowo wzmaga produkcję śliny.

Nieświeży oddech – jak mu zapobiegać?

Szczotkowanie zębów oraz nitkowanie przestrzeni międzyzębowych pozwala usunąć płytkę nazębną, a także zalegające resztki jedzenia (pozostawione jedzenie zwiększa bowiem ilość bakterii). Warto pamiętać także o czyszczeniu języka. U wielu pacjentów to właśnie osad na grzbiecie języka odpowiada za brzydki zapach z ust.

Pacjenci zmagający się z nieświeżym oddechem szczególną uwagę powinni zwrócić także na profesjonalne zabiegi higienizacyjne. Osadzający się na zębach kamień nazębny jest rezerwuarem wielu bakterii, odpowiedzialnych za nieprzyjemną woń w jamie ustnej. Dlatego też tak ważne jest jego regularne usuwanie podczas zabiegu skalingu.

W walce z brzydkim zapachem z ust konieczna jest także zmiana niepożądanych codziennych nawyków. Jednym z nich jest palenie papierosów. Nałóg nie tylko wpływa na bezpośrednie obniżenie jakości oddechu, ale przyczynia się do problemu, jakim jest np. wzmożona suchość jamy ustnej.

Tabletki na halitozę

Jak się pozbyć się brzydkiego zapachu z ust? Coraz częściej można się spotkać z lekami bez recepty na halitozę. Są to głównie preparaty na bazie cynku oraz ziół, np. pietruszki, tymianku, mięty, które usuwają brzydki zapach oraz odświeżają oddech. Tabletki na halitozę przyjmuje się po posiłku.

Zawarty w nich chlorek cynku chłonie nieprzyjemne zapachy, które tworzą się w jamie ustnej podczas procesów rozkładu. Niektóre suplementy zawierają cynk organiczny wchodzący w reakcje ze związkami siarki wytwarzanymi podczas spożywania pokarmów, co w konsekwencji prowadzi do odświeżenia oddechu.

współpraca: lekarz Miłosz Turkowiak, dietetyk Joanna Ludwiszewska