Ból wątroby – przyczyny, badania, leczenie

Czy i jak boli wątroba?

Wątroba to narząd, który nie posiada unerwienia powodującego dolegliwości określane przez pacjentów jako ból wątroby. W przypadku zatruć, nadużycia alkoholu czy innych chorób dochodzi do powiększenia wątroby i ucisku na błonę surowiczą ją otaczającą (tzw. torebkę wątroby), co jest przyczyną dokuczliwego bólu.

Torebka ta posiada unerwienie czuciowe, a więc ucisk na nią wywołuje objawy tzw. bólu wątroby, który pojawia się przy znacznym powiększeniu narządu. Ból może też pochodzić z dróg żółciowych (np. jako objaw zapalenia dróg żółciowych czy kolki żółciowej). Zmiany w miąższu wątroby zatem tylko pośrednio odpowiadają za odczuwanie dolegliwości bólowych.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Jakie są objawy chorej wątroby? Problemy z wątrobą oznaczają najczęściej:

• tzw. ból wątroby występujący w okolicy pod prawym żebrem;
• ból w nadbrzuszu (ściskający lub kłujący);
• uczucie dyskomfortu i rozpierania;
• powiększenie wątroby – wyczuwalne przez lekarza w trakcie badania palpacyjnego i widoczne w czasie badania USG.

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

Przyczyny bólu wątroby – kiedy boli wątroba?

W jakich chorobach może pojawić się ból wątroby, czyli ból z prawej strony pod żebrami? Typowe symptomy w postaci kłucia i rozpierania w prawym podżebrzu nie są swoiste wyłącznie dla problemów z wątrobą.

Należy je różnicować z dolegliwościami pochodzącymi z innych narządów jamy brzusznej, ale nie tylko. W diagnozowaniu bardzo istotne jest nasilenie i czas występowania bólu, objawy dodatkowe oraz wywiad poprzedzający wystąpienie objawów. Ból wątroby może pojawić się w przebiegu.:

• alkoholowej choroby wątroby;
• polekowego uszkodzenia wątroby;
• wirusowego zapalenia wątroby;
• niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby;
• marskości wątroby (we wczesnym etapie);
• autoimmunologicznego zapalenia wątroby;
• chorób nowotworowych wątroby.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Ból w okolicy wątroby a inne choroby

Bóle w okolicy wątroby nie zawsze oznaczają zaburzenia pracy tego narządu. Przyczyną bólu zlokalizowanego w obrębie jamy brzusznej mogą być dysfunkcje innych narządów. Silny dyskomfort kojarzony z bólem wątroby bywa związany m.in. z:

• zapaleniem pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych;
• kolką żółciową;
• zapaleniem trzustki;
• chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy;
• nieswoistym zapaleniem jelit;
• kolką nerkową;
• niedrożnością jelit;
• odmiedniczkowym zapaleniem nerek;
• zapaleniem wyrostka robaczkowego położonego zakątniczo.

Również dolegliwości wywodzące się z klatki piersiowej mogą rzutować na tę okolicę. Należy tu wymienić:

• zapalenie przełyku;
• zapalenie dolnego płata płuca prawego;
• zastoinową niewydolność serca.

Ból i inne objawy chorej wątroby

Ból wątroby często nie jest objawem izolowanym. Inne dolegliwości pojawiają się w zależności od rodzaju choroby. Można spotkać się m.in. z:

• bólem pod żebrami z prawej strony – charakterystyczna jest bolesność, szczególnie napadowa, przy uciskaniu okolicy podżebrowej – sugeruje ona kolkę żółciową; ta przebiegająca z gorączką, dreszczami, wymiotami i ciężkim stanem ogólnym wskazuje na ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i konieczność hospitalizacji;
• zażółceniem powłok skórnych – m.in. w zapaleniu dróg żółciowych, zakażeniach wirusowych czy chorobach nowotworowych wątroby i dróg żółciowych;
• świądem skóry;
• poczuciem wyczerpania, gorszym samopoczuciem;
• nudnościami;
• biegunkami lub zaparciami;
• uczuciem pełności.

Oprócz powyższych w diagnostyce istotne są również odchylenia w badaniach laboratoryjnych dotyczące m.in.:

• parametrów wątrobowych AlAT i AspAT;
• antygenów i swoistych przeciwciał w przebiegu wirusowych zapaleń wątroby;
• wskaźników sugerujących zaburzenia w odpływie żółci (GGTP, bilirubina, ALP);

• autoprzeciwciał, np. w przebiegu autoimmunologicznych zapaleń wątroby.

Bardzo istotnym, zwykle rozstrzygającym badaniem w przypadku wątpliwej diagnozy, jest biopsja przezskórna wątroby.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

Profilaktyka chorób wątroby

W kontekście opisywanych objawów niezwykle istotne są działania profilaktyczne. Stanowią one element domowych sposobów na ból wątroby. Dotyczą codziennych zwyczajów i dokonywanych wyborów. Ważne, aby zmodyfikować je tak, by w miarę możliwości zapobiegać chorobom i, w konsekwencji, dolegliwościom bólowym wątroby. Do działań profilaktycznych zaliczamy tu:

• abstynencję alkoholową i rzucenie palenia;
• stosowanie tzw. diety wątrobowej – szczególnie przy nieprawidłowościach w badaniach laboratoryjnych i potwierdzonej chorobie; dieta powinna być oparta na nabiale, chudym mięsie, rybach, kaszy, makaronach, tłuszczach roślinnych; ważne jest m.in. unikanie tłuszczów zwierzęcych, ostrych przypraw, czosnku, cebuli, roślin strączkowych, mocnej kawy i herbaty oraz napojów gazowanych; potrawy powinny być gotowane, przygotowywane na parze lub duszone; odradza sięsmażenie czy pieczenia w tłuszczu;
• spożywanie mniejszych porcji posiłków, w miarę równych odstępach, 4–6 razy dziennie; istotne jest, by nie jeść w w pośpiechu, a każdy kęs dokładnie przeżuwać;
• konsultację z lekarzem odnośnie przyjmowanych leków i ich dawek;
• aktywność fizyczną i walkę z otyłością;
• szczepienie przed wirusem WZW, gdy nie zostało wykonane.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Leczenie chorób wątroby

W leczeniu dolegliwości wątrobowych najistotniejszym elementem jest postawienie prawidłowej diagnozy przyczyny bólu w okolicy wątroby. Bardzo ważna staje się zatem konsultacja z lekarzem.

W wielu przypadkach najwłaściwszym postępowaniem jest wdrożenie działań pokrywających się z działaniami profilaktycznymi (dieta wątrobowa, abstynencja alkoholowa i nikotynowa, dbałość o odpowiednią masę ciała).

Można także stosować leki oraz zioła na wątrobę. W większości są to preparaty oparte na ziołowej formule i dostępne bez recepty. Zawierają one m.in.:

• ostropest plamisty – jedna z najważniejszych substancji pochodzenia roślinnego, która jest stosowana w chorobach wątroby (posiada związek zwany sylimaryną); poprzez stabilizację i uszczelnienie błon komórkowych chroni komórki wątroby (hepatocyty), zapobiegając przenikaniu substancji toksycznych do ich wnętrza;
• fosfolipidy sojowe – po przyswojeniu ulegają one wbudowaniu w obręb błony komórek wątrobowych, odbudowując ubytki w uszkodzonych hepatocytach i zwiększając ich odporność na toksyczne czynniki;
• karczoch zwyczajny – wspomaga pracę wątroby poprzez działanie żółciopędne, co wpływa na łatwiejsze i sprawniejsze trawienie oraz zmniejsza obciążenie wątroby;
• aminokwasy – jak L-arginina i L-ornityna;
• witaminy z grupy B.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

W określonych chorobach konieczne jest zastosowanie leczenia bardziej celowanego, m.in. w przypadku:

• zakażeń wirusowych – niezbędne może okazać się leczenie przeciwwirusowe;
• autoimmunologicznego zapalenia wątroby – konieczne może być stosowanie leków z grupy immunosupresantów;
• uszkodzenia polekowego – niezwłoczne odstawienie leku, konieczna hospitalizacja.

W poważnych chorobach wątroby, kiedy dochodzi do jej niewydolności, a także gdy zawodzi leczenie, postępowaniem z wyboru jest przeszczep wątroby.