Ból języka – jakie są przyczyny, co to znaczy i jak leczyć?

"Boli mnie język" – co to znaczy?

Język jest jednym z najlepiej unerwionych i unaczynionych narządów ludzkiego organizmu. Język unerwiają nerwy czaszkowe, dlatego po uszkodzeniu rdzenia kręgowego można nim dalej ruszać i czuć. Język jest unerwiony przez kilka nerwów czaszkowych: ruchowy – przez nerw podjęzykowy (XII), czuciowy – przez nerw językowy (od nerwu V), językowo-gardłowy (nerw IX) oraz krtaniowy górny (od nerwu X), smakowy – unerwiony jest głównie przez włókna nerwowe pochodzące od nerwu VII.

Ból języka z boku, z tyłu czy przy gardle jest subiektywnym doznaniem informującym nas, że bodziec go wywołujący jest dla nas szkodliwy. W wypadku języka informacja o bólu z receptorów bólowych przekazywana jest poprzez wymienione nerwy do kory mózgu. Biorąc pod uwagę, że język jest bardzo dobrze unerwiony, dolegliwości bólowe są szczególnie dotkliwe.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Przyczyny bólu mogą być banalne, tu np. należy wymienić przygryzienie. Natomiast przewlekły ból języka może świadczyć o procesie nowotworowym.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Ból może być spowodowany szeroko pojętymi urazami, takimi jak:

• przygryzienie czy ugryzienie języka – może się ono zdarzyć między innymi w przypadku napadu padaczkowego;
• urazy jatrogenne (spowodowane interwencją lekarską) – ból języka w wyniku zabiegów prowadzonych w jamie ustnej (np. wizyta u stomatologa i leczenie zębów), wynikający z podrażnienia bądź niewielkiego uszkodzenia języka (zazwyczaj szybko przemija);
• ból języka po poparzeniu przez gorące substancje;
• ból po oparzeniu mocnymi kwasami lub zasadami (np. wypicie żrących środków chemii gospodarczej);
• często afty czy pleśniawki są odpowiedzialne za ból języka u dzieci;
• ból pojawiający się przy stosowaniu tytoniu – w trakcie palenie może dojść do przygryzienia języka, ale do urazów znacznie częściej dochodzi wtedy, gdy żuje się tytoń;
• ból w wyniku poważniejszych urazów twarzoczaszki – może wówczas dojść na przykład do rozerwań języka.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Ból może być również wynikiem niedopasowania protez zębowych lub źle wykonanych wypełnień stomatologicznych zębów. Niekiedy mamy też do czynienia z bólem języka po wyrwaniu zęba, gdy przestaje działać znieczulenie.

Przyczyną bólu gardła i języka przy przełykaniu czy podczas jedzenia mogą być z kolei stany zapalne jamy ustnej i gardła.

Przeczytaj również: Kserostomia: chorobliwa suchość w ustach

Ból języka – od czego jeszcze?

Ból pojawia się również w wyniku stanów zapalnych języka. Poza bólem zwykle dołącza się pieczenie i swędzenie.

Do objawów zapalenia języka można zaliczyć:

• zaczerwienienie powierzchni języka i widoczne przekrwienie,
• zwiększenie rozmiarów języka,
• język geograficzny i włochaty – zwykle nie świadczą o patologii,
• owrzodzenia,
• pęcherzyki,
• białe plamki – w grzybicy lub kile.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Przyczynami wywołującymi stany zapalne języka są: zakażenia wirusowe – najczęściej wirusem opryszczki, zakażenia bakteryjne – często powodowane przez paciorkowce, zakażenia grzybicze – zwykle jako grzybica (kandydoza) języka, pelagra (rumień lombardzki) – awitaminoza (niedobór) niacyny, niedobór witaminy B₁₂ – główną manifestacją niedoboru jest pieczenie języka, ale może pojawiać się również ból, niedokrwistość z niedoboru żelaza, alergia, inne choroby (kiła, AIDS, cukrzyca, pęcherzyca – w przypadku dwóch ostatnich jednostek chorobowych pacjent może zgłaszać objaw, jakim jest pieczenie języka).

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Ból języka – czy to rak?

Odrębną przyczyną bólów są choroby nowotworowe tego organu. Najczęstszym nowotworem jest rak języka, rzadziej występują przerzuty do niego. Rak ten występuje najczęściej u osób po 30. roku życia, nadużywających alkoholu, papierosów oraz innych wyrobów tytoniowych.

Kluczem do rozpoznania jest badanie otolaryngologiczne. Rokowanie co do przeżycia w tym nowotworze jest niepewne. W zależności od źródła danych, śmiertelność mieści się w granicach 40–60%.

Rzadziej występującą przyczyną bólu języka np. przy ruszaniu jest neuralgia w obrębie nerwów: językowego, językowo-gardłowego, krtaniowego górnego. Leczenie tego typu dolegliwości jest głównie neurologiczne i podobne do leczenia neuralgii nerwu trójdzielnego, jednak należy je rozpocząć dopiero po wykluczeniu innych przyczyn.

Przeczytaj również: Malinowy język u dziecka

Jak wygląda leczenie bólu języka i do jakiego lekarza się zgłosić?

Drobny uraz języka i niewielkie nasilenie dolegliwości nie stanowi zazwyczaj podstawy do stosowanie leczenia przeciwbólowego. W wypadku ich stosowania zaczyna się od niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), płukanek ziołowych, maści miejscowo znieczulających oraz przyspieszających gojenie.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?

Gdy tego typu leki nie pomagają lub ból jest długotrwały, należy się zgłosić do lekarza rodzinnego lub laryngologa, aby wykluczyć poważniejsze przyczyny dolegliwości, takie jak nowotwór lub stany zapalne, które leczy się lekami przeciwdrobnoustrojowymi. Lekarz przeprowadzi m.in. wywiad, zapyta o charakter i lokalizację dolegliwości, czy występuje ból języka po lewej lub prawej stronie albo u nasady. Gdy dolegliwości są spowodowane niedoborem witamin, należy rozpocząć ich suplementację.

W przypadku noszenia protez należy sprawdzić, czy nie doszło do otarcia powierzchni języka w wyniku ich złego dobrania. Ból języka ma wielu przyczyn, w większości niegroźnych dla zdrowia i życia i ustępujących samoistnie.