Biegunka po alkoholu – ile trwa, jak ją leczyć?

Alkohol a układ pokarmowy

Alkohol może powodować wiele dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym toksyczne działanie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Delikatne komórki nabłonka wyściełającego światło żołądka i jelita cienkiego (enterocyty) są uszkadzane w przypadku spożycia większych ilości etanolu. Na szczycie enterocytów znajdują się enzymy trawienne, które aktywnie uczestniczą w procesie rozkładu związków, takich jak cukry złożone (węglowodany) czy białka.

W momencie zniszczenia tej warstwy komórek dochodzi do zaburzonego wchłaniania składników odżywczych w przewodzie pokarmowym, któremu towarzyszy podrażnienie jej delikatnej śluzówki i w efekcie dochodzi do przyspieszenia motoryki żołądka i jelit.

W momencie pojawienia się biegunki po alkoholu organizm stopniowo odwadnia się. Sam alkohol działając moczopędnie skutkuje zaburzeniami w gospodarce wodno-elektrolitowej, dlatego tak ważne jest systematyczne uzupełnianie płynów i elektrolitów następnego dnia, gdy pojawią się dolegliwości.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Biegunka a odwodnienie

Odwodnienie stanowi częste powikłanie ostrej biegunki po alkoholu. Z reguły towarzyszą temu zaburzenia gospodarki jonowej – głównie sodu i potasu. Niedobór w zakresie tych jonów wraz z obniżonym poziomem glukozy we krwi wpływa na złe samopoczucie i stan ogólny chorego w dniu następnym po spożyciu alkoholu. W zależności od stopnia odwodnienia podejmuje się decyzję o ewentualnej konieczności leczenia szpitalnego lub (najczęściej) terapii ambulatoryjnej w warunkach domowych, która polega na przyjmowaniu drogą doustną dużych ilości płynów bogatych w elektrolity.

Wskazania do hospitalizacji chorego i dożylnego nawadniania są tylko w przypadku, gdy:

• utrata masy ciała przekracza > 9% masy ciała chorego od momentu pojawienia się biegunki po alkoholu,
• występują objawy wstrząsu hipowolemicznego (m.in. tachykardia – przyspieszenie akcji serca, hipotensja – spadek ciśnienia tętniczego, skąpomocz, sucha i blada skóra, senność),
• towarzyszą wymioty, które uniemożliwiają przyjmowanie płynów drogą doustną,
• chorzy są obciążeni dodatkowo chorobami układu krążenia (np. chorobą wieńcową).

Przeczytaj też: Biegunka po jedzeniu – przyczyny i leczenie

Leczenie biegunki po alkoholu

Biegunka po alkoholu ustępuje z reguły od 1 do 2 dni po zaprzestaniu picia. Najczęściej jest wyrazem przejściowego stanu obronnego organizmu, związanego z toksycznym wpływem alkoholu na śluzówkę przewodu pokarmowego.

Podstawowe leczenie biegunki po alkoholu opiera się na uzupełnianiu płynów i elektrolitów w warunkach domowych. W tym celu stosuje się doustne glukozowo-elektrolitowe płyny nawadniające. Chory powinien spożywać płyny często, najlepiej w małych ilościach, ponieważ są wtedy lepiej tolerowane. Po każdym biegunkowym stolcu lub wymiotach należy spożywać dodatkowe porcje i prowadzić systematyczne nawadnianie do czasu ustąpienia biegunki.

Doustne płyny nawadniające są powszechnie dostępne bez recepty, w postaci proszków do sporządzania roztworu doustnego i mają w swoim składzie szereg elektrolitów, zawierających jony potasu i sodu oraz glukozę. Najczęściej to wystarcza, aby złagodzić objawy odwodnienia, spowodowane działaniem moczopędnym samego alkoholu oraz toksycznym podrażnieniem śluzówki przewodu pokarmowego.

Oprócz stosowania doustnych glukozowo-elektrolitowych płynów nawadniających, w przypadku nasilonych dolegliwości biegunki po alkoholu można również sięgnąć po węgiel aktywny. Ten z kolei wykazuje działanie przeciwbiegunkowe oraz zapierające. Dodatkowo działa osłaniająco na błonę śluzową układu pokarmowego i posiada zdolność wiązania toksyn. Ponadto nie wchłania się on z przewodu pokarmowego i jest wydalany razem z kałem.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?

Alkohol a biegunka

Alkohol spożyty w większych ilościach często może wywoływać biegunkę. Objawy biegunki, które trwają najczęściej 1–2 dni, mają łagodny charakter, z tendencją do samoograniczenia. W zdecydowanej większości przypadków wystarcza leczenie zachowawcze w warunkach domowych. Terapia polega na systematycznym uzupełnianiu niedoborów wodno-elektrolitowych przez spożywanie doustnych glukozowo-elektrolitowych płynów nawadniających oraz – w przypadku nasilonych dolegliwości – ewentualnie dodatkowo węgla aktywnego.

W przypadku, gdy biegunka po alkoholu współistnieje ze znaczną utratą masy ciała, złym stanem ogólnym chorego lub występuje brak możliwości przyjmowania płynów drogą doustną (co jest spowodowane dodatkowymi wymiotami), konieczne może się okazać nawadnianie dożylne.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

W przypadku pojawienia się dodatkowych dolegliwości, takich jak silny ból brzucha, szczególnie nadbrzusza środkowego i/lub lewego podżebrza (czasem promieniujący do pleców), z towarzyszącymi wymiotami, konieczna jest niezwłoczna kontrola lekarska w celu wykluczenia ostrego zapalenia trzustki lub ewentualnej perforacji przewodu pokarmowego (są one groźnym powikłaniem po nadmiernym spożyciu alkoholu).

Czytaj również: Luźne stolce – jakie są przyczyny częstych, luźnych stolców?