Alkoholowe stłuszczenie wątroby – objawy, dieta i leczenie

Jakie są przyczyny stłuszczonej wątroby?

W terminologii medycznej wyróżnia się niealkoholowe i alkoholowe stłuszczenie wątroby. Pierwsze ze schorzeń wywołane jest błędami dietetycznymi i towarzyszy otyłości, zwłaszcza brzusznej. Przyczyną otłuszczenia wątroby jest tutaj dieta bogata w tłuszcze zwierzęce. Stłuszczenie, które ma tło alkoholowe jest wynikiem szkodliwego oddziaływania etanolu na komórki wątroby. Prowadzić może do zaburzeń czynnościowych, uszkodzenia i marskości wątroby.

Alkohol nie jest jedyną przyczyną stłuszczenia wątroby. Do uszkodzenia wątroby przyczyniają się także:

• choroby infekcyjne jak wirusowe zapalenie wątroby typu C;
• substancje hepatotoksyczne – niektóre leki prowadząc do polekowego uszkodzenia wątroby (tetracyklina, metotreksat, estrogeny, glikokortykosteroidy), toksyny zawarte w grzybach, sole baru, chlorowane węglowodory;
• otyłość, głodzenie się;
• niektóre schorzenia jak: cukrzyca, nadczynność kory nadnerczy, celiakia, nieswoiste zapalenia jelit.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Stłuszczenie – alkoholowa choroba wątroby

Jedną z funkcji wątroby jest neutralizacja i usuwanie szkodliwych substancji z organizmu takich jak alkohol czy leki. W trakcie eliminacji alkoholu dochodzi do powstania tak zwanego stresu oksydacyjnego, czyli zaburzenia równowagi pomiędzy powstawaniem wolnych rodników tlenowych (cząsteczek uszkadzających prawidłowe komórki organizmu), a mechanizmami je usuwającymi. Proces ten uważany jest za główną przyczynę powstawania uszkodzeń komórek wątroby (hepatocytów). Ponadto, działanie toksyczne mają także substancje wytwarzane w przebiegu etapów metabolizmu alkoholu etylowego, a zwłaszcza aldehyd octowy.

Alkoholowe stłuszczenie wątroby jest przewlekłym uszkodzeniem hepatocytów, w których gromadzą się krople tłuszczu. Nadmierne przeładowanie komórek wątroby tłuszczem może prowadzić nawet do ich pękania. Zaprzestanie spożywania alkoholu prowadzi do stopniowego ustępowania zmian, jednak kontynuacja picia skutkuje rozwojem zapalenia, a w końcowym stadium marskości wątroby. Możliwe jest również współwystępowanie poszczególnych stadiów alkoholowej choroby wątroby jednocześnie.

Przeczytaj też: Czym jest choroba alkoholowa?

Objawy chorej wątroby

Pierwszy etap alkoholowej choroby wątroby często przebiega bezobjawowo. Chory może się jedynie uskarżać na pobolewania po prawej stronie jamy brzusznej pod żebrami lub w nadbrzuszu. Powiększona wątroba może dawać uczucie dyskomfortu, ale nie bólu. Na uszkodzenie wątroby przez alkohol wrażliwe są bardziej kobiety. Szkodliwa dawka alkoholu jest mniejsza niż u mężczyzn, a choroba postępuje szybciej.

W badaniach krwi zwiększona jest aktywność GGTP (enzymu występującego w błonie komórkowej wątroby), czasem też ALT i AST. W badaniu USG jamy brzusznej charakterystyczna jest wzmożona echogeniczność (jasność na obrazie badania) wątroby. Decydujący w rozpoznaniu alkoholowego stłuszczenia wątroby jest wywiad przeprowadzony przez lekarza, wskazujący na przewlekłe nadużywanie alkoholu przez pacjenta.

Jak leczyć alkoholowe stłuszczenie wątroby?

Całkowite zaprzestanie picia alkoholu zazwyczaj powoduje powolne ustąpienie zmian. Jednak dla poprawy pracy wątroby warto sięgnąć po odpowiednie preparaty, których zażywanie zawsze należy skonsultować z lekarzem. W aptekach dostępne są bez recepty środki zawierające między innymi:

• Wyciąg z karczocha – zawierający takie substancje jak cynaryna, inulina i niacyna (witamina B₃), który usprawnia usuwanie toksyn z organizmu, przyspiesza regenerację wątroby oraz poprawia jej ukrwienie, pobudza wydzielanie żółci oraz zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi.
• Ostropest plamisty – dzięki zawartej w nim sylimarynie chroni miąższ wątroby przed toksycznymi substancjami jak alkohol, zmniejsza stres oksydacyjny, działa przeciwzapalnie oraz usprawnia regenerację hepatocytów.
• Korzeń mniszka lekarskiego – którego lecznicze właściwości posiadają liście oraz korzeń. W jego skład wchodzą związki triterpenowe, fitosterole, inulina, witaminy z grupy B. Działa oczyszczająco na organizm oraz żółciopędnie, a także zapobiega tworzeniu kamieni żółciowych.
• Fosfolipidy (lecytyna) – które poprzez stabilizację błon komórkowych przyspieszają regenerację hepatocytów oraz hamują proces włóknienia wątroby. Bardzo dobrym źródłem lecytyny są takie produkty spożywcze jak soja, żółtka jaj oraz orzechy.

Dieta na regenerację wątroby po alkoholu

W leczeniu alkoholowego stłuszczenia wątroby najważniejsza jest całkowita rezygnacja ze spożywania alkoholu. Ponadto modyfikacja diety i zmiana stylu żywienia mogą przynieść korzystne efekty w regeneracji wątroby. Osoby zmagające się z nadwagą lub otyłością powinny skupić się na redukcji wagi – ważne aby proces chudnięcia następował stopniowo, około 1kg na tydzień, a posiłki były odpowiednio zbilansowane i zawierały niezbędne witaminy i minerały. Dieta wątrobowa to ograniczenie tłuszczów zwierzęcych takich jak smalec, słonina i zastąpienie ich wielonienasyconymi tłuszczami roślinnymi znajdującymi się między innymi w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym i słonecznikowym. Białe pieczywo i produkty cukiernicze (zawierające ogromne ilości cukrów prostych) warto wymienić na produkty pełnoziarniste.

Pamiętać należy także o odpowiedniej ilości białka w diecie, którego duże ilości znajdują się w rybach czy chudym drobiu. Istotny jest także sposób przygotowywania posiłków – smażenie należy zastąpić gotowaniem i duszeniem. Należy spożywać duże ilości warzyw (zwłaszcza cykorii i kurkumy, które zawierają przeciwutleniacze – substancje zwalczające wolne rodniki) i owoców (awokado przyspiesza regenerację wątroby), a do diety wprowadzić zioła takie jak majeranek, kminek i miętę. Korzystne działanie na regenerację wątroby mają związki siarkowe zawarte w czosnku i cebuli. Pamiętać należy także o odpowiednim nawodnieniu – kawę i czarną herbatę zastąpić wodą i herbatą yerba mate, która ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.