Torakotomia – co to jest, wskazania, znieczulenie, powikłania

Jak wygląda torakotomia?

Torakotomia jest jednym z zabiegów w chirurgii klatki piersiowej, czyli torakochirurgii. Jest to jedna z metod wykonywania operacji płuc. Najczęściej stosowaną metodą jest torakotomia przednio-boczna. Zabieg diagnostyczny wykonuje się na sali operacyjnej, pod znieczuleniem ogólnym, a pacjent jest wentylowany za pomocą respiratora.

Pacjent podczas zabiegu jest ułożony na boku. Najczęściej wykonuje się torakotomię przednio-boczną, tzn. nacina się skórę pomiędzy żebrem IV i V lub V i VI od linii biegnącej w dół przez brodawki sutkowe do linii pachowej. Cięcie ma długość 15–20cm. Konieczne jest rozwarstwienie mięśnia zębatego i rozcięcie mięśni międzyżebrowych.

Następnie cięcie poszerza się za pomocą specjalnego retraktora. Po takim otwarciu klatki piersiowej możliwa jest resekcja guzów, usunięcie płata płuca, lub usunięcie całego płuca. Za pomocą tej metody możliwe jest także wykonanie zabiegów na śródpiersiu przednim (np. operacje grasicy), środkowym (znajduje się w nim serce i duże naczynia), oraz górnym.

Przeczytaj również: Jakie mogą być przyczyny bólu pod mostkiem?

Torakotomia tylko-boczna

Torakotomia tylno-boczna różni się od poprzedniej metody tym, że cięcie przebiega od linii pachowej przedniej do kąta łopatki. Z tego dostępu możliwe są operacje przełyku oraz części tchawicy.

Torakotomia pachowa

Torakotomia pachowa zwana również małą torakotomią (ang. mini thoracotomy) jest metodą uzyskania dostępu do szczytu płuca. Jest to zabieg oszczędzający mięśnie i pozostawiający dobry efekt kosmetyczny. Dostęp ten wykorzystuje się m.in. w leczeniu chirurgicznym nawracającej samoistnej odmy opłucnowej oraz terapeutycznej sympatektomii, czyli przecięcia gałęzi nerwów współczulnych. Podczas zabiegu torakotomii pachowej pacjent również jest ułożony na boku, a jego rękę po stronie operowanej unosi się do kąta 90 stopni. Otwarcie klatki piersiowej wykonuje się pomiędzy III, a IV żebrem.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Torakotomia pośrodkowa

Torakotomia pośrodokowa lub inaczej sternotomia to najczęstsza metoda otwarcia klatki piersiowej, wykorzystywana w kardiochirurgii np. do wszczepiania by-passów lub operacji wad zastawkowych. Polega ona na przecięciu mostka. Wykonuje się sternotomię częściową – od górnego brzegu mostka do linii pomiędzy żebrem III, a IV lub całkowitą. Poza operacjami kardiochirurgicznymi, z tego dostępu jest możliwe także usunięcie grasicy, tarczycy położonej za mostkiem, operacje na osierdziu lub części tchawicy.

Przeczytaj czym jest wideotorakoskopia.

Kiedy wykonuje się torakotomię – jakie są wskazania?

Torakotomia może być wykonana z różnych wskazań. Nie służy jedynie do resekcji nowotworów płuc. Otwarcie klatki piersiowej i śródpiersia umożliwia chirurgowi dostęp do serca, płuc, przełyku, górnej części aorty i przedniej części kręgosłupa.

Do wskazań do torakotomii należą:

• resekcja nowotworu płuca,
• resekcja nowotworu przełyku
• operacje serca, aorty,
• uraz klatki piersiowej,
• zapadnięcie płuca (niedodma),
• resekcja pęcherzy rozedmowych powstałych w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP),
• usuwanie jam gruźliczych,
• biopsja i diagnostyka guzów śródpiersia,
• chirurgia kręgosłupa,
• torakotomia ratunkowa.

Torakotomia ratunkowa jest zabiegiem ratującym życie stosowanym w przypadku masywnego krwawienia do klatki piersiowej. Kiedy wynaczyniona krew powoduje ucisk serca (tamponada) lub płuca, uniemożliwia ona prawidłową pracę tych narządów, co może prowadzić do zgonu. Taka sytuacja może mieć miejsce w wyniku urazów klatki piersiowej lub ran kłutych. Otwarcie klatki piersiowej umożliwia ewakuację wynaczynionej krwi i opanowanie krwawienia.

Torakotomia diagnostyczna

W trakcie diagnostyki choroby nowotworowej konieczne jest pozyskanie fragmentu tkanki w celu wykonania badania histopatologicznego. Z reguły pobranie materiału do badania odbywa się za pomocą biopsji cienkoigłowej przez ścianę klatki piersiowej lub przez drogi oddechowe przy użyciu bronchoskopii. Jeśli jednak dostęp do guza przy użyciu wspomnianych metod jest niemożliwy, może być konieczne wykonanie torakotomii. Przebieg torakotomii diagnostycznej wygląda tak jak powyżej – najczęściej wykonuje się torakotomię przednio-boczną. Po otwarciu klatki piersiowej chirurg lokalizuje tkankę guza i pobiera materiał do badania. Po zakończeniu zabiegu zamyka się klatkę piersiową, a pod głównym cięciem wykonuje się mniejsze, w celu wprowadzenia drenu. Jest to specjalny przewód, za pomocą którego będzie możliwe odprowadzanie z jamy opłucnej krwi nagromadzonej po operacji.

Torakotomia – rekonwalescencja po operacji

Po zabiegu pacjent zostaje przetransportowany do sali wybudzeń, gdzie cały czas monitoruje się akcję serca, ciśnienie krwi i częstość oddechów. Może być konieczne spędzenie pierwszego dnia po zabiegu na oddziale intensywnej terapii. Pacjent, po ustabilizowaniu jego parametrów życiowych, zostaje przetransportowany na zwykły oddział, gdzie pozostaje przez kilka dni. W czasie pobytu w szpitalu obserwuje się wystąpienie ewentualnych powikłań. Na rekonwalescencję bardzo istotny wpływ ma stosowanie się do zaleceń i rehabilitacja. Przez kilka tygodni po operacji należy unikać wzmożonego wysiłku

Torakotomia jest zabiegiem inwazyjnym, stąd trzeba się liczyć z pewnymi powikłaniami. Ryzyko powikłań zależy od wyjściowego stanu pacjenta przez zabiegiem. Oczywiście, im gorszy stan pacjenta, tym gorsze rokowanie po operacji. Bardzo zły wypływ na rekonwalescencję ma również palenie papierosów. Dla lekarza prowadzącego bardzo ważnym elementem w procesie zdrowienia pacjenta jest eliminacja bólu pooperacyjnego.

Torakotomia – powikłania i skutki uboczne

Do możliwych powikłań torakotomii (nie uwzględniając powikłań po usunięciu fragmentu płuca) należą:

• przedłużona konieczność stosowania wspomaganego oddychania,
• przeciek powietrza wymagający przedłużonego stosowania drenażu,
• infekcje,
• krwawienia,
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – podobnie jak inne zabiegi chirurgiczne, torakotomia zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej,
• powikłania po znieczuleniu ogólnym,
• zaburzenia rytmu serca,
• przetoka oskrzelowo-opłucnowa – nieprawidłowy przepływ powietrza z oskrzelików do przestrzeni pomiędzy blaszkami opłucnej,
• zespół bólowy po torakotomii (ang. PTPS – post-thoracotomy pain syndrome) – przewlekłe dolegliwości bólowe z towarzyszącą dusznością.