Odkrztuszanie wydzieliny z krwią – jakie mogą być przyczyny?

Czym jest krwioplucie?

Krwioplucie (łac. haemoptysis, haemoptoë) to wykrztuszanie krwi lub plwociny zabarwionej krwią. Krew może pochodzić z płuc, oskrzeli, tchawicy lub krtani. Powstaje w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych i przedostania się krwi do dróg oddechowych. Zbierająca się w drogach oddechowych treść krwista powoduje z reguł odruch wykrztuśny. Istnieje wiele schorzeń, które mogą być odpowiedzialne za odkrztuszanie wydzieliny z krwią.

Wszystkie one należą do poważnych patologii, dlatego obserwując u siebie krwioplucie należy koniecznie zgłosić się do swojego lekarza. Po pierwsze jednak ważne jest potwierdzenie, że krew faktycznie pochodzi z dróg oddechowych. Krew z dróg oddechowych ma kolor jasnoczerwony, podczas gdy ta z przewodu pokarmowego ma ciemne zabarwienie.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Odkrztuszanie krwi – przyczyny

Najczęstszymi przyczynami odkrztuszania wydzieliny z krwią jest:

• rak płuc,
• zatorowość płucna,
• zapalenie płuc,
• uszkodzenie miąższu płuca,
• ciało obce w drogach oddechowych.

Inne, rzadsze przyczyny odkrztuszania wydzieliny z krwią to:

• sarkoidoza,
• infekcje grzybicze,
• zespół Goodpasture’a,
• ziarniniak Wegenera,
• rozstrzenia oskrzeli,
• efekt stosowania narkotyków.

Sprawdź również: Katar z krwią – jakie są przyczyny krwi w katarze?

Odkrztuszanie flegmy z krwią a choroby płuc

Krwioplucie a rak płuc

Pierwszą rzeczą, o której musimy myśleć w przypadku odkrztuszania wydzieliny z krwią jest niestety rak płuc. Rak jest już często na tyle duży, że dochodzi do krwawienia z guza. Często krwioplucie jest objawem, który mobilizuje pacjentów z rakiem płuca do zgłoszenia się do lekarza. Najczęściej jednak dużo wcześniej pojawia się długo trwający, uporczywy kaszel. Ważny jest tutaj dokładny wywiad. Wieloletnia historia palenia papierosów i wiek powyżej 50 roku życia tylko zwiększają prawdopodobieństwo takiego rozpoznania.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Krwioplucie a zator w płucach

Inną ważną przyczyną odkrztuszania wydzieliny z krwią jest zwiększone ciśnienie w krążeniu płucnym. Dzieje się tak przede wszystkim w przypadku zatorowości płucnej. Skrzeplina z żył obwodowych trafia do serca i przez serce zostaje przepompowana do płuc, gdzie zaklinowuje się w tętnicach płucnych. Dochodzi do drastycznego zwiększenia ciśnienia w naczyniach płucnych (i przesączania się płynu i krwi do dróg oddechowych) oraz martwicy pęcherzyków płucnych. Również w mechanizmie zwiększonego ciśnienia w krążeniu płucnym dochodzi do krwioplucia spowodowanego przez zwężenie zastawki mitralnej.

Flegma z krwią a zapalenie płuc

Odkrztuszanie wydzieliny z krwią może pojawić się w przebiegu ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych, w szczególności przy zapaleniu płuc. Zapalenie płuc i inne ostre choroby infekcyjne mogą powodować zniszczenia w miąższu płucnym i krwawienia. Szczególnie jest to zaznaczone w przewlekłej infekcji jaką jest gruźlica. Prątki gruźlicy niszczą tkankę płucną, powodując krwawienie. Krwioplucie świadczy o zaawansowanym procesie chorobowym.

Przeczytaj również: Gęsta krew – jakie są przyczyny nadmiernej lepkości krwi?

Odpluwanie krwi a uszkodzenie płuc i ciało obce

Odkrztuszanie wydzieliny z krwią jest też jednym z objawów uszkodzenia płuc przy silnym urazie mechanicznym z rozerwaniem miąższu płuca. Dodatkowo krwioplucie może się pojawiać w stanach zaburzeń krzepnięcia, kiedy w organizmie rozwija się skaza krwotoczna.

W przypadku krwioplucia u dzieci wszystkie powyższe przyczyny są prawdopodobne, jednak zdecydowanie najczęstszą przyczyną jest ciało obce w drogach oddechowych. Należy wtedy dokładnie zebrać wywiad, czy do dróg oddechowych nie dostała się jakaś zabawka lub inny przedmiot.

Krwioplucie – jakie badania trzeba wykonać?

Pierwszy i najważniejszy jest dokładnie zebrany wywiad, ponieważ już on może naprowadzić lekarza na postawienie właściwej diagnozy. Rzeczy, które trzeba ustalić, jeżeli pacjent wykazuje odkrztuszanie wydzieliny z krwią, to:

• ile lat ma pacjent?
• jaki jest ogólny stan pacjenta?
• czy krwioplucie trwa od dawna, czy jest sprawą nagłą?
• czy wcześniej pojawiały się objawy, takie jak przewlekły kaszel, bóle w klatce piersiowej, duszność?
• czy w tej chwili pacjent przechodzi jakieś zakażenie (gorączka, osłabienie)?

Wszystko to może naprowadzić lekarza na postawienie właściwej diagnozy. Jednak do ostatecznego rozpoznania konieczne jest badanie obrazowe płuc. Badaniem pierwszego rzutu jest przeglądowe zdjęcie rentgenowskie. Badanie to, mimo że jest stosowane od ponad pół wieku, ma wciąż dużą przydatność. Najczęściej dzięki niemu będzie już możliwe wykrycie zmian spowodowanych nowotworem, sarkoidozą, gruźlicą czy widoczny obrzęk płuc.

Zmiany te będą jednak najczęściej musiały zostać dokładnie opisane za pomocą badania o zdecydowanie lepszej rozdzielczości, jakim jest tomografia komputerowa. Tomografia (TK) niesie za sobą znacząco większą ilość promieniowania RTG, co tłumaczy, dlaczego nie jest badaniem pierwszego rzutu. Pozwala na dokładną lokalizację zmiany i określenie jej wielkości. Są jednak stany, w których to tomografia jest badaniem z wyboru. Dzieje się tak przy podejrzeniu zatorowości płucnej, gdzie wykonuje się badanie angio-TK, czyli tomografię z kontrastem dotętniczym, w celu uwidocznienia zatoru w krążeniu płucnym.

Znaczne problemy diagnostyczne stwarza gruźlica. Dzieje się tak, gdyż sama hodowla prątków gruźlicy trwa ponad 6 tygodni, a często i tak nie udaje się ich wyhodować mimo ewidentnych cech gruźlicy. Pomocny w diagnostyce bywa test QuantiFERON wykonywany z krwi obwodowej, pokazujący nieaktywne zakażenie prątkami gruźlicy.

W przypadku infekcji i stanów ostrych (zapalenie płuc, oskrzeli) ważne są też badania ogólne, takie jak morfologia, układ krzepnięcia, wskaźniki stanu zapalnego (odczyn Biernackiego, białko C-reaktywne). Często też wykonuje się badanie bakteriologiczne (posiew) plwociny w celu ustalenia mikroorganizmu odpowiedzialnego za odkrztuszanie wydzieliny z krwią.

Ciało obce w drogach oddechowych

Znaczny problem stwarza postawienie diagnozy w przypadku połkniętego ciała obcego. Nie każde ciało obce pochłania promienie rentgenowskie (nie pochłania ich np. plastik i drewno). Jeżeli połknięte ciało obce zostanie uwidocznione w badaniu obrazowym, to diagnoza jest kompletna. Jeżeli jednak nic nie jest obecne na zdjęciu, a objawy wskazują na połknięcie ciała obcego, to konieczne jest wykonanie bronchoskopii.

Bronchoskopia polega na wprowadzeniu cienkiego i giętkiego przewodu do dróg oddechowych, który posiada wbudowany układ optyczny. Dzięki temu operator może mieć wgląd w to, co znajduje się w drogach oddechowych. Bronchoskopia jest nie tylko badaniem obrazowym, ale pozwala też na interwencję. Bronchoskop posiada szczypce, którymi można usunąć zaaspirowane ciało obce. Umożliwia też pobranie materiału z ewentualnej zmiany do badania histopatologicznego, co umożliwia ostateczną diagnozę wszelkich zmian z drogach oddechowych.

Jak leczyć krwioplucie?

Sposób leczenia zależy od przyczyny odkrztuszania wydzieliny z krwią. W przypadku ciała obcego konieczna jest interwencja bronchoskopisty w celu jego usunięcia. W innych przypadkach, niereagujących na leki obwodowe, możliwe jest zamknięcie źródła krwawienia za pomocą fotokoagulacji lub ostrzyknięcia środkami obkurczającymi naczynia w bronchoskopii.

Można też dokonać selektywnej intubacji jednego płuca, doprowadzając do niedodmy i zapadnięcia się krwawiącego płuca, co powstrzymuje najczęściej krwawienie. W ostateczności wykonuje się leczenie chirurgiczne pod postacią wycięcia krwawiącego segmentu lub płata płuca. Najważniejsze jest jednak leczenie choroby podstawowej i usunięcie pierwotnej przyczyny powodującej krwawienia i krwioplucie.