Męczący kaszel – co oznacza i jak leczyć męczący kaszel?

Męczący kaszel – duszący, uporczywy, dławiący

Dławiący, uporczywy kaszel znacząco utrudnia funkcjonowanie. Męczący kaszel w nocy ulega zwykle nasileniu, przez co zakłóca sen, stając się przyczyną rozdrażnienia i osłabienia w ciągu dnia. W zależności od stopnia zaawansowania zakażenia, mogą towarzyszyć mu inne objawy, takie jak katar, ból gardła, stan podgorączkowy czy gorączka.

Duszący kaszel suchy pojawia się najczęściej na początki infekcji. Współwystępuje z uczuciem drapania i łaskotania w gardle, podczas kaszlu łzawią oczy. Z czasem suchy kaszel może przeistoczyć się w uporczywy kaszel mokry. Dochodzi wówczas do odkrztuszania flegmy przyjmującej postać żółtej lub zielonej wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych. Zwykle spływa ona po tylnej ścianie gardła, co u niektórych pacjentów może prowokować wymioty.

Przeczytaj: Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Napady męczącego kaszlu, zarówno mokrego, jak i suchego, utrudniają oddychanie, wywołując silne niekiedy duszności. Szczególnie wyczerpujący jest uporczywy, suchy kaszel u dzieci. Co robić, kiedy męczy duszący kaszel? Jakie domowe sposoby pomogą na męczące pokasływanie, a kiedy udać się do lekarza?

Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Jakie są przyczyny męczącego kaszlu?

W zależności od czasu trwania wyróżniamy przewlekły kaszel oraz kaszel ostry.

Kaszel ostry najczęściej związany jest ze stanami zapalnymi górnych dróg oddechowych i mija w ciągu maksymalnie trzech tygodni. O przewlekłym kaszlu mówimy, kiedy objawy utrzymują się powyżej ośmiu tygodni. Wśród najczęstszych przyczyn długotrwałego, uporczywego, męczącego kaszlu wymienia się takie czynniki jak:

• astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, refluks żołądkowo-przełykowy (cofanie treści pokarmowej do gardła);
• rozstrzenie oskrzeli, przebyte zapalenie górnych dróg oddechowych;
• procesy związane z rozrostem nowotworowym;
• niektóre leki (głównie inhibitory konwertazy angiotensyny);
• niewydolność układu sercowo-naczyniowego.

Sprawdź również: Odkrztuszanie plwociny (flegmy)

Uciążliwy kaszel suchy i mokry, odrywający się

Męczący, długotrwały kaszel występuje w dwóch postaciach, które wyróżniamy w zależności od obecności zalegającej w drogach oddechowych i wydalanej w postaci plwociny wydzieliny oskrzelowej. Rozróżniamy odpowiednio kaszel suchy oraz kaszel mokry.

Kaszel suchy częściej występuje w chorobach ostrych, przeważnie o etiologii wirusowej. Należy jednak pamiętać, że każdy stan ostry zapalenia dróg oddechowych może stać się przyczyną przejścia w męczący kaszel przewlekły, zwłaszcza przy zaniechaniu lub stosowaniu niewłaściwego leczenia.

Kaszel suchy o przedłużającym się przebiegu występuje także jako objaw towarzyszący takim chorobom, jak astma oskrzelowa (tzw. kaszel oskrzelowy), choroby śródmiąższowe płuc, zakażenia wirusowe (nawet po ich przebyciu – jako efekt podrażnienia dróg oddechowych) oraz przy przyjmowaniu niektórych leków. W tym ostatnim przypadku głównym sprawcą duszącego kaszlu suchego jest inhibitor konwertazy angiotensyny (ACEI), a pojawienie się uciążliwego kaszlu przy jego stosowaniu jest wskazaniem do odstawienia preparatu i zamiany leku na inny.

Z kolei kaszel mokry czasem nazywany jest kaszlem odrywającym się lub kaszlem produktywnym ze względu na obecność odkrztuszanej wydzieliny. Plwocina wydalana z dróg oddechowych może mieć różną barwę, konsystencję lub porę nasilonego wydalania, co może mieć znaczenie przy stawianiu właściwej diagnozy przez lekarza. Na przykład wydzielina oskrzelowa o zielonym lub żółtym kolorze może wskazywać na etiologię bakteryjną zakażenia.

Napady porannego kaszlu, zwłaszcza z dużą ilością plwociny, charakterystyczne są dla rozstrzeni oskrzeli. Duszący kaszel w nocy i będący nieraz przyczyną wybudzania pacjentów ze snu pojawia się w astmie, szczególnie w okresie pogorszenia jej kontroli.

Sposoby na duszące napady kaszlu – zioła, syropy, inhalacje, leki

Domowe leczenie męczącego kaszlu może znacznie poprawić kondycję i ogólne samopoczucie chorego i znacznie skrócić czas utrzymywania się objawów.

Na męczący i suchy kaszel pomoże napar z tymianku. Z uwagi na działanie łagodzące, ekstrakt z tymianku wchodzi w skład dostępnych bez recepty leków na kaszel w postaci pastylek do ssania. Powleka on błonę śluzową gardła, eliminując przykre uczucie łaskotania i drapania. Podobnie działa siemię lniane. Kolejnym naturalnym sposobem na suchy kaszel jest samodzielnie przygotowany syrop. Na kaszel suchy pomoże np. syrop sosnowy, który dodatkowo złagodzi inne objawy towarzyszące infekcji. Warto sięgnąć po niego zwłaszcza wówczas, gdy pojawia się kaszel i chrypka czy zapalenie gardła.

Z kolei syrop z cebuli do dobry lek na męczący kaszel mokry. Cebula wykazuje właściwości naturalnego antybiotyku, dostarcza sporych ilości witaminy C i innych składników wspierających odporność. Warto postawić także na zioła. Na kaszel mokry pomoże lipa, dziewanna czy czarny bez, ułatwiające odkrztuszanie zalegającej, gęstej wydzieliny. Aby rozszerzyć drogi oddechowe, warto wypróbować także inhalacji na kaszel, np. z soli fizjologicznej czy olejkiem miętowym.

Alternatywę dla metod naturalnych stanowią preparaty apteczne. Leki na męczący kaszel suchy powinny powstrzymywać odruch. Silne działanie przeciwkaszlowe wykazuje m.in. kodeina czy dekstrometorfan. Ostry kaszel suchy pomoże zwalczyć butamira, która może być stosowana także na kaszel u dzieci od 3. roku życia. Leki na kaszel mokry powinny działać wykrztuśnie. Sprawdzają się. m.in. mukolityki upłynniające lepki śluz.

Męczący kaszel – kiedy do lekarza?

Kaszel o miernym nasileniu może utrzymywać się przez długi czas po przebyciu choroby infekcyjnej. Na przykład po przechorowaniu zakażenia bakterią krztuśca duszący, bardzo męczący kaszel może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy, pomimo całkowitej eliminacji czynnika infekcyjnego.

W przypadku stwierdzenia któregokolwiek z poniższych objawów należy jednak bezwzględnie zgłosić się do lekarza. Wśród niepokojących objawów towarzyszących w uporczywym kaszlu wymienia się:

• zmianę charakteru kaszlu,
• zaburzenia połykania pokarmów i płynów,
• pojawienie się krwi w wykrztuszanej wydzielinie (kaszel z krwią),
• utratę masy ciała, zwłaszcza w krótkim czasie i bez stosowania diety,
• gorączkę o nieznanej przyczynie,
• apatię, osłabienie, pogorszenie sprawności psychicznej lub fizycznej.

Przewlekły kaszel może również pojawiać się jako odpowiedź na czynniki długotrwale drażniące, np. dym tytoniowy (częsty objaw u nałogowych palaczy, tzw. kaszel palacza), związane z rodzajem wykonywanego zawodu oraz środowiska życia narażenie na pyły czy gazy. Taki kaszel powstaje jako fizjologiczna reakcja obronna organizmu i chociaż zaleca się unikanie czynników go wywołujących, to jednak przeważnie nie wiąże się on ze zwiększonym ryzykiem rozwoju powikłań.