Czy bezdech senny wywołuje nadciśnienie i choroby serca?

Czy obturacyjny bezdech senny jest niebezpieczny?

Bezdech senny to powtarzające się wielokrotnie w ciągu snu epizody zatrzymania oddechu na minimum 10 sekund, powstające wskutek zamknięcie dróg oddechowych na poziomie gardła. Ściana dróg oddechowych w tym miejscu zbudowana jest wyłącznie z mięśni, pozbawiona jest chrzęstnego i kostnego podparcia. W pewnych warunkach podczas snu, napięcie mięśni tworzących ścianę gardła obniża się. Prowadzi to do częściowego lub nawet całkowitego zamknięcia dróg oddechowych. Powietrze, które fizjologicznie dociera do płuc bez żadnego oporu, w sytuacji zamkniętych dróg oddechowych napotyka na przeszkodę. W wyniku tego dochodzi do drgania elementów podniebienia miękkiego i powstaje charakterystyczny dźwięk chrapania.

Chrapanie to jednak tylko objaw towarzyszący groźnym w skutkach bezdechom sennym. Jednocześnie do płuc chorego nie dociera powietrze. Zmniejsza się zawartość tlenu w organizmie, a wzrasta stężenie dwutlenku węgla. Dochodzi do aktywacji autonomicznego układu nerwowego, efektem czego jest wzrost częstości akcji serca i przebudzenie chorego na kilka sekund. Powtarzające się wielokrotne bezdechy nocne powodują fragmentację snu. Dodatkowo niedotlenienie wpływa niekorzystnie na wszystkie narządy i układy, powodując głównie nadciśnienie tętnicze i wzrost ryzyka chorób serca.

Zobacz też: Podwyższone ciśnienie u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Bezdech senny a nadciśnienie i choroby serca

W trakcie bezdechu sennego, nawet kilkusekundowego, dochodzi do szeregu nieprawidłowości w całym organizmie. Zatrzymanie oddechu powoduje zahamowanie specyficznych receptorów, które odpowiadają za regulacje czynności pracy serca. W efekcie dochodzi do wzmożonej reakcji naczyniowej i skurczu naczyń wieńcowych. Mięsień sercowy jest niedotleniony, śródbłonek naczyń wieńcowych ulega uszkodzeniu, co powoduje wydzielanie substancji odpowiedzialnych za nasilenie skurczu naczyń i pogorszenia przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Zjawiska te mogą nawet zakończyć się nagłym zgonem sercowym.

Fizjologiczny sen przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego. U chorych z obturacyjnym bezdechem sennym dochodzi do fragmentacji snu, częstych przebudzeń w nocy. Zmiany te powodują upośledzenie regulacji ciśnienia. Dodatkowo w czasie bezdechu dochodzi do nadmiernej produkcji katecholamin, czyli adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Katecholaminy także powodują skurcz naczyń i wzrost ciśnienia tętniczego.

Ponadto w wyniku bezdechu dochodzi do hipoksemii (spadku stężenia tlenu) i hiperkapnii (wzrost dwutlenku węgla), które prowadzą do gwałtownych zmian ciśnienia w klatce piersiowej. Powoduje to odpowiedź ze strony receptorów odpowiedzialnych za skurcz naczyń i wzrost ciśnienia tętniczego. Bezdech senny odpowiada również za nadmierne pobudzenie współczulnego układu nerwowego, efektem czego jest występowanie u chorych groźnych dla życia komorowych zaburzeń rytmu serca, których najpoważniejszym powikłaniem jest zgon.

Czym jeszcze grozi bezdech nocny?

Bezdech senny powoduje wiele niekorzystnych powikłań, także poza układem sercowo-naczyniowym. Należą do nich:

• wzrost ryzyka udary mózgu;
• wzrost ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2;
• występowanie zespołu metabolicznego (nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, otyłość);
• zwiększenie ryzyka chorób wątroby;
• zaburzenia potencji;
• depresja;
• poranne bóle głowy; przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji i pamięci;

Powtarzające się epizody bezdechu sennego negatywnie wpływają na jakość snu, uniemożliwiając efektywny wypoczynek. W rezultacie w ciągu dnia pojawiają się zaburzenia koncentracji i pamięci, które towarzyszą przewlekłemu zmęczeniu. Wszystko to zwiększa ryzyko wypadków komunikacyjnych oraz groźnych wypadków w czasie pracy.

Leczenie bezdechu – na czym polega? Jakiego lekarza wybrać?

Chrapanie, któremu najczęściej towarzyszy bezdech nocny, nie należy bagatelizować. Warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje chorego na specjalistyczne badania. Rozpoznanie bezdechu sennego wymaga przeprowadzenia badania snu, jakim jest polisomnografia. Badanie trwa całą noc, polega na monitorowaniu poszczególnych parametrów, m.in. zawartości tlenu we krwi, tętna, przepływu powietrza przez nos, obecności chrapania. Wskazane są także takie badania jak EEG i EOG, które sprawdzają, czy chory śpi i w jakiej fazie snu się znajduje, a także sprawdzanie ruchu kończyn w czasie snu. Badanie pozwala na rozpoznanie choroby, a także określenie stopnia jest zaawansowania.

Po potwierdzeniu rozpoznania wdrożone zostaje odpowiednie leczenie bezdechu. Najskuteczniejsza metodą jest wspomagane oddychanie stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (CPAP). Aparat CPAP to zakładana na nos maska, połączona z urządzeniem wytwarzającym dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych. Zapobiega to powstaniu niedrożności dróg oddechowych i likwiduje bezdech. Dodatkowo warto wpłynąć na czynniki, które predysponują do nasilenia bezdechu. W tym celu należy: dbać o prawidłową masę ciała (otyłość sprzyja bezdechom); zatroszczyć się o regularny rytm snu i czuwania (kładzenie się do łóżka i wstawanie o stałych porach); unikanie palenia papierosów i spożywania alkoholu; prowadzenie aktywnego tryby życia.