Ból opłucnowy – co oznacza ból opłucnej?

Ból opłucnej – co to znaczy i jakie są przyczyny?

Ból opłucnej przez wielu pacjentów określany jest mylnie jako ból płuc. Jednak struktury te nie są unerwione, a ból wynika z podrażnienia opłucnej ściennej wyścielającej ściany klatki piersiowej. Do pojawienia się tych dolegliwości przyczyniają się liczne choroby płuc, schorzenia opłucnej oraz te dotyczące sąsiednich narządów.

Wiele różnych chorób może być przyczyną bólu opłucnowego. Za ten stan odpowiadają liczne schorzenia dotyczące nie tylko płuc, ale także innych układów i narządów.

Częstymi przyczynami tego rodzaju bólu, które na ogół nie są bezpośrednimi stanami zagrożenia życia, są te opisane poniżej.

• Zapalenie płuc, które jest stanem zapalnym dolnych dróg oddechowych wywołanym przez: bakterie, wirusy, ale także grzyby i pasożyty. Do typowych objawów, poza bólem w klatce piersiowej, zaliczyć można: kaszel, duszność, gorączkę, uczucie osłabienia i bóle mięśniowe. Choroba ta jest dość powszechna i tylko w rzadkich przypadkach ma ciężki przebieg kończący się śmiercią.
• Gruźlica, czyli choroba zakaźna wywołana przez prątki gruźlicy, obejmuje najczęściej płuca. Długotrwały przewlekły kaszel z towarzyszącym krwiopluciem, bólem klatki piersiowej oraz objawami ogólnymi może nasuwać podejrzenie gruźlicy płuc.
• Inne choroby płuc i układu oddechowego, takie jak: sarkoidoza czy mukowiscydoza.
• Choroby autoimmunologiczne, do których zaliczamy: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy autoimmunologiczne zapalenie wątroby.
• Choroba Bornholmska będąca wynikiem infekcji wirusem coxsackie, który prowadzi do zapalenia mięśni międzyżebrowych i opłucnej będącego przyczyną bólu opłucnowego. Objawom tym mogą towarzyszyć inne symptomy charakterystyczne dla infekcji wirusowych.

Do innych przyczyn bólu opłucnej zalicza się także zaburzenia endokrynologiczne.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Ból opłucnowy – jakie są objawy?

Ból opłucnowy jest odczuwany zazwyczaj jako ból z boku klatki piersiowej, czasami jako ból pleców, gdy promieniuje do okolicy międzyłopatkowej. Pojawia się nagle. Ma charakter ostry, przeszywający, kłujący. Dolegliwości nasilają się przy głębokim oddychaniu (ból w klatce piersiowej przy wdechu), ruchach, kaszlu czy podczas kichnięcia. Dolegliwości zmniejszają się, gdy pacjent położy się na bolącym boku.

Ból opłucnej to zwykle nie jedyna skarga zgłaszana przez pacjentów. Towarzyszyć mu mogą inne objawy zależne od tego, z jakim schorzeniem mamy do czynienia.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Ból opłucnej – kiedy się pojawia?

Opłucna jest to błona otaczająca jamę opłucnową, w której znajdują się płuca. Wyróżniamy opłucną ścienną, która przylega do ścian śródpiersia i przepony, oraz opłucną trzewną przylegającą bezpośrednio do płuc.

Zarówno płuca, jak i opłucna trzewna nie są unerwione, dlatego określenie "ból w klatce piersiowej od płuc" jest niewłaściwe.

Dolegliwości bólowe pojawiają się, gdy dojdzie do podrażnienia opłucnej ściennej w wyniku dostania się powietrza do jamy opłucnowej lub kiedy mamy do czynienia z nadmiarem płynu w opłucnej oraz gdy pojawi się naciek w jej obrębie. Warstwy opłucnej dotknięte naciekiem zapalnym w trakcie oddychania ścierają się o siebie, co wywołuje uczucie gwałtownego bólu.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

Ból opłucnej – czy jest groźny?

W niektórych przypadkach ból opłucnej może zwiastować bardzo poważne problemy zdrowotne, które niekiedy zagrażają życiu.

Zatorowość płucna

Pojawiające się nagle objawy, takie jak: kaszel, duszność, ból opłucnowy i krwioplucie, zwłaszcza u pacjentów cierpiących w wywiadzie na zakrzepicę żył głębokich, musi nasuwać podejrzenie groźnego dla życia stanu, jakim jest zatorowość płucna.

Polega ona na zatkaniu tętnicy płucnej lub jej rozgałęzienia przez skrzeplinę. Zatorowość płucna jest częstą przyczyną zgonów, dlatego wystąpienie wymienionych objawów zwłaszcza u chorych z grupy ryzyka wymaga natychmiastowego kontaktu z lekarzem.

Zobacz również: Pieczenie w klatce piersiowej – przyczyny

Odma opłucnowa

Kolejnym stanem nagłym wywołującym ból opłucnowy poprzez wtargnięcie powietrza do jamy opłucnowej jest odma opłucnowa. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku przedziurawienia ściany klatki piersiowej lub uszkodzenia miąższu płucnego.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Rak płuc

Nowotwór płuc, który jest najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych na świecie może przebiegać także z bólem opłucnowym, gdy dojdzie do nacieku na opłucną. Objawy tej choroby nie są charakterystyczne i mogą wskazywać także na potencjalnie wiele innych chorób.

Dlatego symptomy, takie jak: przewlekły kaszel, krwioplucie, duszność nie mogą być nigdy bagatelizowane i wymagają przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki. Spośród chorób nowotworowych mamy także do czynienia z międzybłoniakiem opłucnej, który wywodzi się bezpośrednio z opłucnej.

Należy też pamiętać, że zapalenie opłucnej może być wynikiem niewydolności serca, wątroby i nerek a także niektórych chorób przewodu pokarmowego jak choroby zapalne jelit i zapalenie trzustki.

Ból opłucnowy a ból zawałowy i dławicowy – jak odróżnić?

Ból opłucnowy należy różnicować z bólem dławicowym, który jest skutkiem niedokrwienia mięśnia sercowego. Oba typy dotyczą bólu w klatce piersiowej, a prawidłowe ich zakwalifikowanie jest niezbędne do postawienia odpowiedniej diagnozy i rozpoczęciu prawidłowego leczenia.

W przeciwieństwie do bólu opłucnowego ból dławicowy ma charakter ucisku, gniecenia, pieczenia w okolicy zamostkowej. Ból ten w części przypadków promieniuje do kończyny górnej lub żuchwy. Trwa kilka minut i ustępuje po zaprzestaniu wysiłku oraz zastosowaniu nitrogliceryny podjęzykowo.

Gdy dolegliwości trwają dłużej i nie zanikają po odpoczynki oraz podaniu nitrogliceryny, wówczas mamy do czynienia z groźnym bólem zawałowym. Ból opłucnowy, w przeciwieństwie do dławicowego, nasila się podczas głębokiego oddychania, kaszlu, kichnięciu.