Zgrzytanie zębami podczas snu – przyczyny, leczenie

Co to jest bruksizm?

Bruksizm to podświadome i mimowolne zaciskanie oraz tarcie zębów żuchwy o zęby szczęki, najczęściej w trakcie snu. Zaliczany jest do parasomnii, czyli zaburzeń snu objawiających się występowaniem nieprawidłowych zdarzeń i zachowań w czasie nocnego odpoczynku. Czas i jakość snu początkowo są niezmienione, jednak lęk przed tym, co może wydarzyć się w nocy, może prowadzić do trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu.

Wyróżnia się dwa rodzaje bruksizmu.

• Środkowy – występuje w ciągu dnia i charakteryzuje się przede wszystkim zaciskaniem szczęki z siłą kilkakrotnie większą niż ta, która używana jest podczas jedzenia. U osoby zdrowej podczas spoczynku między zębami żuchwy a zębami szczęki zachowana jest kilkumilimetrowa szpara, która zapobiega wzajemnemu ścieraniu się zębów.
• Odśrodkowy – jest on charakterystyczny dla odpoczynku nocnego, w czasie którego dochodzi do zgrzytania zębami oraz zaciskania zębów.

To też może Cię zainteresować: Zespół Moebiusa – co to za schorzenie?

Zgrzytanie zębami podczas snu – przyczyny

Najczęstszą przyczyną zgrzytania zębami podczas snu jest stres. Podwyższone napięcie organizm próbuje przezwyciężyć za pomocą reakcji ruchowych. Długotrwałe narażenie na stres powoduje wzmożoną aktywność mięśniową. Prowadzi to do wykonywania w obrębie narządu żucia niecelowych czynności ruchowych – tak zwanych parafunkcji.

Bruksizm zaliczany jest do parafunkcji zwarciowych, w których dochodzi do kontaktu pomiędzy zębami szczęki i żuchwy poprzez ich zaciskanie i zgrzytanie. Parafunkcje niezwarciowe to między innymi obgryzanie paznokci, nagryzanie warg i przedmiotów.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Do częstych przyczyn zgrzytania zębami w nocy należą także:

• wady zgryzu,
• zakażenia pasożytnicze – szczególnie często u dzieci powodem bruksizmu jest owsica,
• nawykowe żucie gumy,
• nieprawidłowa budowa jamy ustnej,
• dziedziczone predyspozycje,
• niedobór magnezu,
• źle dopasowane mosty, korony, protezy, uzupełnienia ubytków,
• zaburzenia lękowe.

Zobacz również: Ucisk w gardle – przyczyny

Jak rozpoznać zgrzytanie zębami w nocy? Objawy bruksizmu

Wbrew pozorom bruksizm generuje nie tylko dolegliwości związane z zębami, ale i z całym organizmem.

• W wyniku ścierania się zębów pojawiają się charakterystyczne tarczki wytarcia, dochodzi do zaników przyzębia i odsłaniania się korzeni zębowych. Pojawiają się ubytki klinowe (przyszyjkowe) – obniża się poziom dziąseł. Zęby są rozchwiane i nadwrażliwe, często pękają, a dziąsła krwawią w czasie mycia. Pojawiają się problemy z wydzielaniem śliny, błona śluzowa policzków często jest uszkodzona, a język przygryziony.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

• Przeciążenie mięśni twarzy prowadzi do bólów głowy, której zakres ruchów jest często ograniczony. W wyniku nadmiernej pracy mięśni twarzy dochodzi do ich przerostu (zwłaszcza żwacza i mięśnia skroniowego), a w konsekwencji pojawienia się tak zwanej „kwadratowej twarzy”. Występują także przykurcze, a wzmożone napięcie mięśni twarzy generuje dolegliwości ze strony mięśni obręczy barkowej i przykręgosłupowych.
• W wyniku nieprawidłowego działania układu mięśniowego dochodzi również do uszkodzenia stawów skroniowo-żuchwowych. Przy szerokim otwieraniu ust pojawiają się trzaski, ograniczona jest ruchomość oraz zaburzony tor żuchwy w czasie otwierania i zamykania jamy ustnej. W okolicy kątów żuchwy i stawów skroniowo-żuchwowych występuje bolesność. Nieprawidłowa praca stawu, powodująca przemieszczenie kłykcia (jednego z elementów budowy stawu) w kierunku przewodu słuchowego jest przyczyną zaburzeń słuchu i równowagi, szumów oraz dolegliwości bólowych uszu.

Zobacz też: Mitomania, czyli kłamstwo patologiczne

Objawy bruksizmu mogą być mylone z migreną (dolegliwości migrenowe są jednak niesymetryczne i połączone bardzo często ze światłowstrętem), stanami zapalnymi uszu czy schorzeniami kręgosłupa. Tymczasem nieleczony może prowadzić do zwyrodnień stawów skroniowo-żuchwowych, rozchwiania zębów, przewlekłych stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej i uporczywych bólów głowy, mięśni obręczy barkowej, karku czy przykręgosłupowych.

Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie

Jak leczyć bruksizm? Sposoby na zgrzytanie zębami

Sprawą podstawową jest znalezienie przyczyny dolegliwości i jej wyeliminowanie.

• Przy wadach zgryzu pomoże noszenie aparatu ortodontycznego. W przypadku niewłaściwie dopasowanych mostów, koronek czy źle wyprofilowanych wypełnień ubytków zębowych, wizyta u dentysty powinna rozwiązać problem.
• Gdy przyczyną zgrzytania zębami w nocy jest długotrwałe narażenie na stres, pomocna może być wizyta u psychoterapeuty, który wskaże odpowiednie techniki relaksacyjne. Pozytywny efekt może przynieść zażywanie dostępnych bez recepty ziołowych tabletek uspokajających.

Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?

• Ważna może okazać się również zmiana stylu życia – ograniczenie spożycia kawy, regularne wysypianie się, zdrowa dieta. W leczeniu zaburzeń lękowych konieczna jest wizyta u psychiatry, który zaleci odpowiednie leki przeciwlękowe, uspokajające lub przeciwdepresyjne.
• Kolejnym elementem leczenia bruksizmu jest zakładanie na noc szyny relaksacyjnej, specjalnie wykonanej i dopasowanej przez dentystę po dokonaniu stosownych pomiarów i pobraniu wycisku zębów. Szyna na zęby, wykonana najczęściej z silikonu, nakładana jest na zęby górne, zapobiega ich ścieraniu oraz zmniejsza napięcie mięśniowe.
• Pozytywne efekty przynosi także leczenie toksyną botulinową, podawaną w formie zastrzyków, powtarzanych co około pół roku.

To też może Cię zainteresować: Drżenie ciała – jakie mogą być przyczyny drżenia mięśni ciała?

W leczeniu bruksizmu bardzo ważne jest także samodzielne rozluźnianie mięśni – ulgę może przynieść otwieranie i zamykanie ust przez kilka minut, masaż mięśni twarzy, ramion i szyi, a także stosowanie okładów i maści rozgrzewających. Fizjoterapeuta pomoże w rehabilitacji stawów skroniowo-żuchwowych. Nie należy żuć gumy i spożywać twardych produktów, takich jak orzechy.