Zawroty głowy od kręgosłupa szyjnego

Zawroty głowy od kręgosłupa szyjnego – skąd się biorą?

Zawroty głowy są jedną z najczęstszych i najtrudniejszych do zdiagnozowania dolegliwości. Czasami chorzy mają wrażenie, że kręci się w głowie, świat lub ich ciało wiruje. Bywa, że dodatkowo występują nudności i wymioty.

Inni przeciwnie, mają uczucie niepewności podczas chodu, tracą równowagę, wydaje im się, że chodzą „jak po wacie”, zataczają się. Niektóre z tych objawów mogą pochodzić od kręgosłupa szyjnego.

Choć z pozoru jest to zaskakujące, przyczyna zawrotów głowy może tkwić w kręgosłupie. Trzeba jednak podkreślić, że nie zdarza się to często. Taką diagnozę lekarz może postawić dopiero po wykluczeniu wielu innych możliwości.

Do opisywanych dolegliwości prowadzą choroby odcinka szyjnego kręgosłupa szyjnego na poziomie C1–C7. Kręgosłup zbudowany jest z kostnych kręgów oraz znajdujących się pomiędzy nimi krążków międzykręgowych (tzw. dysków) odpowiedzialnych za amortyzację obciążeń.

Dyskopatia szyjna (zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykręgowych) oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych, postępując z wiekiem zmieniają fizjologiczne położenie i kształt kręgów.

To też może Cię zainteresować: Trzaskające kolano – przyczyny, objawy, leczenie

W konsekwencji zmienione chorobowo kręgi szyjne mogą drażnić okołonaczyniowe sploty nerwowe lub uciskać na przebiegające w pobliżu naczynia, przede wszystkim tętnicę podstawną i kręgową. Są to naczynia, które zaopatrują w krew ośrodki mózgowia odpowiedzialne za utrzymanie równowagi.

Ucisk na kręgosłup oraz niedostatecznie zaopatrzenie tych struktur w tlen i substancje odżywcze powoduje upośledzenie ich funkcji. Mogą powstać wówczas zawroty i ból głowy, które charakteryzują się niepewnością chodu, uczuciem chwiania oraz lękiem przed upadkiem. Są to tak zwane zawroty głowy nieukładowe.

Czasami występują też zaburzenia widzenia oraz utrata przytomności. Z reguły zawroty głowy od kręgosłupa szyjnego trwają od kilku do kilkunastu minut, po czym ustępują. Mogą one jednak powtarzać się i trwać miesiące albo lata.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Kręgosłup szyjny a zawroty głowy

Na opisywane problemy z zawrotami głowy cierpią głównie pacjenci, którzy przebyli urazy kręgosłupa, zwłaszcza uraz typu „smagnięcia biczem” (whiplash neck injury). Powstaje on w wyniku gwałtownego odgięcia głowy najpierw do tyłu, a następnie do przodu, np. podczas gwałtownego hamowania lub uderzenia samochodu z tyłu. Sztywności szyi i barku oraz bólowi karku mogą także towarzyszyć bóle głowy i zawroty.

Także choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego, która powoduje zniekształcenia kręgów i stawów międzykręgowych, prawdopodobnie może być przyczyną kręcenia się w głowie.

Ryzyko choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa zwiększają: wiek, nadmierna masa ciała, czynniki genetyczne, urazy w przeszłości, uprawianie sportu wyczynowego, praca wymagająca częstego zginania kolan.

Przeciążony kręgosłup powoduje nie tylko uczucie kręcenia się w głowie, ale także ból promieniujący do szyi, karku, barku, a nawet do palców rąk.

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

Nie tylko od kręgosłupa kręci się w głowie

Zdecydowanie częściej zawroty głowy pochodzące od kręgosłupa szyjnego są wynikiem niewydolności naczyń, powstałej nie w wyniku zwyrodnienia odcinka szyjnego kręgosłupa, ale wskutek toczących się w organizmie procesów chorobowych, jak np. miażdżycy czy nadciśnienia.

Drugi typ zawrotów głowy, zwanych układowymi, objawia się głównie uczuciem wirowania świata lub własnej osoby, szumem usznym oraz nudnościami i wymiotami.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Związane są one z zaburzeniem funkcji ucha wewnętrznego (zawroty głowy przy zmianie pozycji), które jest ważnym narządem równowagi.

Są bardziej charakterystyczne dla innych chorób niż schorzenia kręgosłupa, np. dla urazu ucha wewnętrznego, zapalenia nerwu przedsionkowo-ślimakowego, guza kąta mostowo-móżdżkowego.

Mogą one jednak wystąpić też w chorobach kręgosłupa, prawdopodobnie w wyniku upośledzenia przepływu krwi w gałęziach tętnicy podstawnej, zaopatrujących ucho wewnętrzne.

Czytaj również: Naczyniak kręgosłupa: rodzaje i leczenie

Zawroty głowy od kręgosłupa – objawy

Chorobie zwyrodnieniowej szyjnego odcinka kręgosłupa towarzyszą zwykle bóle kręgosłupa szyjnego, ograniczenie ruchomości szyi, uczucie sztywności karku. Bardziej zaawansowanym stanem jest przepuklina kręgosłupa, czyli przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego, zwana też „wypadnięciem dysku”.

Jest to wysuniecie się krążka, które powoduje ucisk kręgosłupa na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy. Podobnie jak nasilona choroba zwyrodnieniowa, może się ona objawiać zespołem charakterystycznych objawów, określanych jako rwa ramienna. W ich skład wchodzą:

• ból głowy od kręgosłupa,
• bóle promieniujące od karku do ramienia, a czasami nawet do palców,
• ból zwiększający się przy poruszaniu głową (przy skręcaniu głowy), często występujący podczas kaszlu i po wysiłku,
• zaburzenia czucia i osłabienie siły kończyny górnej,
• silne zawroty głowy.

Zobacz też: Czym różni się wypuklina od przepukliny?

Kręgosłup szyjny a zawroty i ból głowy – co robić?

Diagnostyka zawrotów głowy nie jest sprawą prostą. Jeżeli przykre dolegliwości się powtarzają lub towarzyszą im inne objawy, konieczne jest zgłoszenie się do lekarza rodzinnego, który wstępnie oceni, jaki rodzaj zawrotów głowy występuje i na tej podstawie skieruje nas do odpowiedniego specjalisty – laryngologa (w przypadku zawrotów głowy układowych) lub neurologa (jeśli stwierdzi, że są to zawroty nieukładowe).

W przypadku podejrzenia, że przyczyną dolegliwości są zawroty głowy od kręgosłupa szyjnego, konieczna może być także wizyta u ortopedy. Do oceny czy ból kręgosłupa szyjnego powodowany jest przez zwyrodnienie, pomocne może być wykonanie zdjęcia rentgenowskiego tego odcinka.

Niestety, nawet jeśli lekarz stwierdzi, że występuje zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego oraz zawroty głowy, nie upoważnia to od razu do rozpoznania, że zawroty te pochodzą od kręgosłupa.

Ze względu na wiele innych możliwych przyczyn rozpoznanie w tym przypadku opiera się najczęściej na tzw. diagnozie z wykluczenia – aby potwierdzić, że naprawdę są to zawroty głowy od kręgosłupa szyjnego, lekarz powinien wykluczyć wszystkie inne przyczyny, np. urazy mózgu i narządu równowagi w uchu wewnętrznym, przyczyny naczyniowe, zapalenie nerwu przedsionkowego czy łagodne położeniowe zawroty głowy.

W zależności od konkretnego przypadku, może on zdecydować, że uzasadnione jest wykonanie dalszych badań, jak np. EKG, badania krwi, badania obrazowe (tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgu i/lub kręgosłupa), badanie ultrasonograficzne tętnic domózgowych (metodą Doppler), EEG (wykluczenie padaczki), próby obrotowe i kaloryczne oraz wzrokowe potencjały wywołane.

Bibliografia:

Prusiński A., Neurologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
Podemski R., Kompendium neurologii. Via Medica, Gdańsk 2008.
Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych 2014, zespół red. P. Gajewski [i in.]. Medycyna Praktyczna, Kraków 2014.