Odróżnienie zaburzeń lękowych od depresji sprawia często trudności ze względu na liczne objawy, które mogą współwystępować w obu tych schorzeniach. Występują jednak pewne cechy, które umożliwiają postawienie prawidłowej diagnozy, co z kolei ma istotny wpływ na postępowanie terapeutyczne. W zaburzeniach depresyjnych podstawowa jest bowiem farmakoterapia, natomiast w zaburzeniach lękowych – psychoterapia.
Zaburzenia lękowe w depresji
Depresja i nerwica lękowa – cechy wspólne
Głównym objawem łączącym oba zaburzenia jest lęk. Może on przybierać różne formy:
- napady paniki,
- fobie,
- natrętne myśli,
- lęk uogólniony.
Lęk definiowany jest ogólnie jako stan psychiki, związany z poczuciem zagrożenia wywołanego zarówno przez czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne. Może on być maską depresji, czyli ukrywać inne charakterystyczne jej objawy, takie jak smutek i zmniejszenie aktywności, które wówczas są słabo odczuwalne. Zdarza się też, że zaburzenia lękowe przyczyniają się do rozwoju tej choroby. Istnieje typ depresji (depresja agitowana), który charakteryzuje się występowaniem bardzo silnego lęku.
Innymi objawami, które mogą występować zarówno w depresji, jak i w zaburzeniach lękowych są: bezsenność, męczliwość, brak motywacji do działania, zaburzenia koncentracji, drażliwość, apatia, anhedonia (brak zdolności do odczuwania przyjemności) oraz objawy somatyczne: bóle głowy, brzucha, klatki piersiowej, kołatanie serca, zawroty głowy, duszność, wahania apetytu, intensywne pocenie się, częste oddawanie moczu, drżenie rąk.
Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę
Jakie są różnice między depresją a zaburzeniami lękowymi?
Depresja należy do grupy najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Do typowych jej objawów zaliczamy:
- obniżenie nastroju;
- anhedonię;
- spadek energii prowadzący do męczliwości i ograniczenia aktywności.
Aby móc rozpoznać depresję, muszą pojawić się 2 z 3 wymienionych objawów i powinny one trwać minimum 2 tygodnie.
Dodatkowymi objawami, które mogą nasuwać podejrzenie depresji są: spadek samooceny, zaburzenia koncentracji, poczucie winy, spoglądanie w przyszłość z lękiem i pesymizmem, myśli samobójcze, spadek apetytu, zaburzenia snu. Jako kryterium diagnostyczne, muszą wystąpić co najmniej 2 z wymienionych.
Dla depresji dominującym symptomem jest obniżony nastrój, z kolei w zaburzeniach lękowych dominuje lęk. Jednak objawy te mogą wzajemnie się przenikać, co sprawia, że postawienie trafnej diagnozy nie jest takie proste. Bardzo istotny jest prawidłowo zebrany wywiad z chorym oraz osobami z jego najbliższego otoczenia. W depresji występuje duża zależność nasilenia objawów w zależności od pory dnia. W przypadku opisywanego schorzenia objawy ulegają nasileniu w porach rannych. Ostateczne postawienie diagnozy i uzależniony od niej sposób postępowania powinien należeć do specjalisty.
Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie
Leczenie depresji i zaburzeń nerwicowych
Depresja jest groźną choroba prowadzącą w 10–15 proc. przypadków do samobójstwa, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie postępowanie terapeutyczne. Metoda leczenia powinna zostać dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Zazwyczaj konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego, w którym zastosowanie znajdują leki przeciwdepresyjne z różnych grup m.in. inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) czy trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.
Innym sposobem leczenia depresji jest fototerapia, czyli leczenie światłem. Wykorzystuje się w niej sztuczne albo naturalne źródła światła. Jest ona bardzo ważna w terapii depresji sezonowej (rodzaj depresji pojawiający się późną jesienią i utrzymujący się w zimie, a ściśle związany ze zmniejszeniem ilości światła słonecznego).
Tak jak dla depresji podstawową metodą postępowania jest farmakoterapia, tak dla zaburzeń nerwicowych psychoterapia. Jest to metoda, której głównym celem jest zmiana zachowania oraz postaw pacjenta. Ważna jest również poprawa samooceny, zwiększenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, poprawa komunikacji z otoczeniem oraz zwiększenie chęci do działania. Rzadziej w odniesieniu do nerwicy lękowej potrzebne jest leczenie farmakologiczne. Jeżeli jest ono koniecznie to stosuje się wówczas leki przeciwdepresyjne oraz leki uspokajające.
Czytaj również: Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej
Paweł Okulus
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu w Katowicach.
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 22.10.2022
opublikowany 20.11.2023