Urazy głowy – objawy, rodzaje, postępowanie, skutki uderzenia w głowę

Uraz głowy – ICD-10 – rodzaje

Przyczyną urazu głowy jest zwykle silne uderzenie lub wypadek komunikacyjny. Są one szczególnie niebezpieczne, gdyż w ich przebiegu dochodzi do gwałtownych przyspieszeń i opóźnień ruchu głowy. W chwili silnego uderzenia lub wypadku czaszka przemieszcza się znacznie szybciej niż mózg, zgodnie z kierunkiem działania siły. W wyniku tego dochodzi do uszkodzenia tkanek mózgu, zarówno w miejscu uderzenia, jak i po przeciwnej jego stronie. Przykładowo, uderzenie w tył głowy skutkuje obrażeniami części tylnej mózgu oraz leżącej po stronie przeciwnej części przedniej.

Ponadto inne częste przyczyny urazów głowy to: obrażenia głowy w trakcie treningów sportowych (boks, rugby), upadki, uprawianie sportów ekstremalnych, napady drgawkowe (padaczka). Zwiększone ryzyko urazu związane jest ze spożyciem alkoholu lub zażyciem innych używek.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Uraz głowy w klasyfikacji ICD-10 znajdziemy pod symbolami S00-S09. Wyróżniamy:

• powierzchniowe urazy głowy,
• otwarte rany głowy,
• złamanie kości czaszki i twarzoczaszki,
• zwichnięcie, skręcenie i naderwanie stawów i więzadeł głowy,
• uraz nerwów czaszkowych,
• uraz oka i oczodołu,
• uraz śródczaszkowy,
• uraz zmiażdżeniowy głowy,
• amputację urazową części głowy,
• inne i nieokreślone urazy głowy.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Ból głowy po uderzeniu i inne objawy urazu czaszki

Nasilenie objawów po uderzeniu w głowę często skorelowane jest z ciężkością urazu. Zdarza się jednak, że nawet niewielki uraz może dawać silne dolegliwości i być tragiczny w skutkach. Najczęściej zgłaszanym objawem po urazie głowy jest ból. Może trwać nawet kilka tygodni, w zależności od jego ciężkości. Niegroźnymi powikłaniami po urazie głowy są:

• otarcie naskórka w miejscu uderzenia,
• siniak,
• niewielkie krwawienie w wyniku przerwania ciągłości skóry głowy,
• krwiak w obrębie tkanek powierzchownych,
• opuchlizna, popularnie nazywana guzem.

To też może Cię zainteresować: Drżenie ciała – jakie mogą być przyczyny drżenia mięśni ciała?

Objawy po urazie głowy, które powinny zaniepokoić to:

• widoczna deformacja czaszki (wklęśnięcie czaszki),
• widoczne kości czaszki w dnie rany,
• niesymetryczne źrenice (jedna źrenica jest wąska, druga szeroka),
• zaburzenia widzenia, zamazane widzenie,
• niewyraźna mowa,
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi,
• wymioty, nudności,
• krwawienie z ucha lub nosa,
• wyciek jasnego płynu z ucha lub nosa,
• zaburzenia pamięci,
• nagła zmiana zachowania, pobudzenie, niepokój, splątanie,
• utrata przytomności.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Skutki urazu głowy – jakie są powikłania silnego uderzenia w głowę?

Konsekwencje mocnego uderzenia, upadku na głowę czy wypadku komunikacyjnego mogą być równie groźne jak niewielkiego stłuczenia głowy, np. po niepozornym uderzeniu głową o półkę, dlatego wszelkie nieprawidłowości należy zgłosić lekarzowi.

Czytaj również: Pulsowanie w uchu – co to znaczy?

Wstrząs mózgu po uderzeniu w głowę

Jednym z poważniejszych skutków urazu głowy jest wstrząśnienie mózgu. Objawia się ono krótkotrwałą utratą przytomności. Charakterystyczne są również zaburzenia pamięci i niepamięć samego urazu. Ponadto występują takie dolegliwości jak:

• zawroty głowy po uderzeniu (popularnie nazywane „widzeniem gwiazd”),
• ból głowy,
• wymioty, mdłości,
• zaburzenia mowy, widzenia.

W trakcie badania objawy neurologiczne po urazie głowy nie są obecne. Pacjenci szybko wracają do pełnego zdrowia. Zwykle wymagają jednak kilkudniowej hospitalizacji w celu wykluczenia poważniejszych skutków urazu.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Stłuczenie mózgu po urazie głowy

Innym powikłaniem urazu głowy może być stłuczenie mózgu. W tym przypadku nasilenie, czas trwania i rodzaj objawów zależy od miejsca w którym został uszkodzony mózg. Przykładowe dolegliwości to: utrata przytomności, niedowład, zaburzenia czucia, bełkotliwa mowa, zaburzenia widzenia, splątanie, niekontrolowane odruchy.

Pacjenci ze stłuczeniem mózgu powinni bezwzględnie znaleźć się w szpitalu. Czas trwania hospitalizacji uzależniony jest od stopnia uszkodzenia tkanek. Niekiedy dolegliwości cofają się samoistnie. Zdarza się jednak, że do stłuczenia mózgu dołączają inne powikłania, a objawy nie ustępują do końca życia i są przyczyną trwałej niesprawności.

Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?

Krwiak po uderzeniu w głowę – objawy

Skutkiem stłuczenia głowy mogą być także krwiaki śródczaszkowe. Jest to jedno z najpoważniejszych powikłań. Krwiaki śródmózgowe charakteryzują się wynaczynieniem krwi do tkanek mózgu. Krew może wypłynąć także do przestrzeni między oponami mózgu lub między oponą mózgu a kościami czaszki, tworząc krwiak podtwardówkowy lub nadtwardówkowy.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

Dynamika objawów zależy od szybkości narastania krwiaka. U pacjentów obserwuje się m.in. niedowłady ciała, poszerzenie źrenic, ogólne spowolnienie, wymioty. Mocne uderzenie w głowę może być przyczyną uszkodzenia dużego naczynia i szybkiego wynaczynienia się dużych ilości krwi. Zdarza się jednak, że krwiak tworzy się powoli i objawy pojawiają się dopiero po kilku godzinach lub dniach od urazu. Często objawem wytworzenia krwiaka śródczaszkowego jest tzw. „przerwa jasna”, czyli krótkotrwały okres poprawienia samopoczucia pacjenta, odzyskania przytomności, po którym następuje jego gwałtowne pogorszenie.

Inne skutki urazu głowy to padaczka pourazowa lub szybko rozwijające się otępienie.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Postępowanie po urazie głowy – kiedy do lekarza?

W zasadzie każdy uraz głowy powinien ocenić lekarz. Szczególnie niepokojące są objawy takie jak: utrata przytomności, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, długo utrzymujące się zawroty głowy, niesymetryczne źrenice, niesymetryczna siła mięśniowa rąk i nóg, silny ból głowy, zaburzenia pamięci (amnezja), nudności, wymioty, bezwiedne oddanie kału czy moczu, drgawki, krwawienie z ucha lub nosa, wyciek jasnego płynu z nosa bądź ucha, wyraźna deformacja czaszki (mogąca świadczyć o pęknięciu czaszki).

Do szybkiego wezwania pogotowia po urazie głowy powinno również skłonić nagłe pogorszenie stanu chorego, po jego początkowej poprawie. Może to sugerować wystąpienie wyżej opisanej tzw. „przerwy jasnej”.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Badanie głowy po urazie i leczenie

Podstawowym badaniem głowy w przypadku urazu jest tomografia komputerowa, dzięki której można potwierdzić lub wykluczyć obecność krwiaka śródczaszkowego czy złamania kości czaszki. Ponadto niezbędne jest wykonanie podstawowego badania neurologicznego. Dla wyjaśnienia ewentualnych niejasności można wykonać również panel podstawowych badań krwi. Niekiedy konieczna jest konsultacja wielu specjalistów, takich jak neurolog, neurochirurg czy chirurg.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?

Poważniejsze urazy głowy wymagają hospitalizacji. Zdarza się, że trwa ona krótko i polega głównie na obserwacji pacjenta. Ciężkie urazy głowy wymagają dłuższego pobytu w szpitalu, często na Oddziale Intensywnej Terapii lub Neurologii. Skutki zaniedbania leczenia mogą być tragiczne. Przeoczenie krwiaka śródczaszkowego może doprowadzić do trwałych, rozległych uszkodzeń mózgu, a nawet do śmierci. W wielu przypadkach o wystąpieniu i nasileniu powikłań urazu decyduje szybkość udzielenia fachowej pomocy lekarskiej. Niekiedy czas ten decyduje także o życiu poszkodowanego.

Aby zapobiec niektórym uderzeniom w głowę, konieczne jest zakładanie kasków ochronnych podczas jazdy na rowerze, nartach, treningów sportowych, zapinanie pasów bezpieczeństwa w trakcie jazdy samochodem, a także odpowiednie zabezpieczenie najmłodszych uczestników podróży. Urazy głowy u dzieci mogą mieć poważniejsze skutki niż u osób dorosłych.

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania