Udar niedokrwienny a miażdżyca

Udar niedokrwienny mózgu a choroby naczyń

Udar niedokrwienny mózgu jest nie tylko niebezpieczną chorobą ze względu na dużą śmiertelność, ale również z powodu niepełnosprawności u pacjentów, którzy go przeżywają (co stanowi około 76% przypadków). Udar mózgu jest chorobą ogólnoustrojową, głównie wynikającą z patologii naczyniowej. Proces chorobowy dotyczy całego organizmu, a nie tylko naczyń mózgowych. Procesy miażdżycowe i mechanizmy z nimi związane odgrywają bardzo ważną rolę w powstawaniu udaru niedokrwiennego mózgu.

Miażdżyca to proces chorobowy, który powstaje, gdy śródbłonek zostaje uszkodzony. Proces zapalny toczący się w obrębie ściany naczynia, które kiedyś było gładkie i czyste, wiąże się z rozwojem niestabilnych zmian miażdżycowych. W procesie rozwoju blaszek miażdżycowych biorą udział różnorodne komórki układu immunologicznego. Poznanie udziału tych komórek w rozwoju miażdżycy może pozwolić na dokładniejsze zrozumienie mechanizmu powstawania blaszek miażdżycowych oraz przyczynić się do wprowadzenia nowych metod leczenia miażdżycy i jej powikłań, w tym udaru niedokrwiennego mózgu.

Co to jest udar niedokrwienny mózgu?

Udar mózgu jest wciąż jedna z najczęściej występujących przyczyn zgonów i trwałego kalectwa w krajach wysoko rozwiniętych. Jest to niejednorodna jednostka chorobowa, będąca zespołem objawów ogniskowych powstałych w wyniku niedokrwienia lub krwotoku do tkanki mózgowej spowodowanych różnymi przyczynami. Ponad 50% do 80% udarów ma charakter miażdżycowy.

Niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego jest określane jako zaburzenie miejscowe, wywołane zmniejszeniem dopływu krwi tętniczej do danego obszaru mózgowia, mogące prowadzić do zaniku tkanki mózgowej lub całkowitej jej martwicy. Stopień niedokrwienia oraz jego objawy wynikają m. in.:

• z czasu trwania zaburzeń,
• stopnia zwężenia lub zamknięcia naczynia doprowadzającego tlen i substancji odżywczych,
• istnienia krążenia obocznego.

Mianem udaru określamy stan, w którym dochodzi do wystąpienia nagłego incydentu mózgowo- naczyniowego w konkretnym obszarze mózgowia, trwającym ponad 24 godziny i zaburzającym jego prawidłowe czynności.

Co to jest miażdżyca?

Jest to choroba, w której najprościej to ujmując dochodzi do silnego twardnienia i zawężania się tętnicy, przez blaszkę miażdżycową. Blaszki te ograniczają przepływ krwi w danych tętnicach co w konsekwencji powoduje, iż krew nie może być bez przeszkód transportowana do wszystkich, potrzebujących jej, części naszego organizmu. Rozwijający się proces miażdżycowy może doprowadzić do poważnych zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu np. krążeniu krwi, a w efekcie doprowadzić do udaru mózgu czy nawet śmierci. Badania naukowe wykazały, iż proces miażdżycowy obejmuje cały układ tętniczy (jego duże i średnie naczynia).

Wyróżnia się cztery główne rodzaje miażdżycy:

• miażdżyca tętnic,
• miażdżyca tętnic obwodowych,
• miażdżyca naczyń wieńcowych,
• miażdżyca naczyń mózgowych.

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Jak powstaje niestabilna blaszka miażdżycowa?

Blaszka miażdżycowa jest zmianą występującą w ścianie tętnic a dokładniej w błonie wewnętrznej. Składa się z:

• masy lipidowej,
• różnych komórek oraz
• włóknika.

Posiada ona tendencję do uwypuklania się do światła naczynia i w skutek tego zmniejsza jego średnicę. W konsekwencji powoduje to niedokrwienie narządów zaopatrywanych przez daną tętnicę, ponieważ krew, nie może swobodnie przez nią przepływać.

Mechanizmy odpowiadające za proces destabilizacji blaszek miażdżycowych są podobne na różnych jego obszarach. Niestabilna blaszka miażdżycowa jest bardzo podatna na pęknięcia. Pęknięcie wyzwala tworzenie się zakrzepu (czop, który tworzy się w świetle naczynia), który z kolei zamyka światło tętnicy, konsekwencją tego jest silna niedomoga krążenia, a następstwem ostre niedokrwienie tkanki, zaopatrywanej przez daną tętnicę.

Jak ocenić stan naczyń?

W związku z ciągłym rozwojem nauki i techniki, możemy zobaczyć co dzieje się wewnątrz tętnic. Obecnie jest wiele metod, dzięki którym możemy uwidocznić i ocenić stan blaszki miażdżycowej w naczyniach. Są to metody, które zmierzają w kierunku wiarygodnego zobrazowania stopnia miażdżycy w świetle naczynia, dokładnej oceny morfologii blaszki, a nawet uwzględnienie procesu zapalnego. Powszechnie stosowane są:

• optyczna koherentna tomografia (OCT),
• badanie USG metodą Dopplera,
• tomografia rezonansu magnetycznego z użyciem kontrastów.

Mimo że przeprowadzono wiele badań na temat cech budowy blaszek miażdżycowych wpływających na ich niestabilność, wciąż nie wiemy, które blaszki wykazują większe ryzyko wywołania zmian niedokrwiennych i objawów neurologicznych. Poznanie roli procesu zapalnego w patogenezie miażdżycy i destabilizacji zmian miażdżycowych, oznaczenie markerów odbywającego się tam zapalnego podłoża stanowi w chwili istotne uzupełnienie badań obrazowych w diagnostyce blaszek niestabilnych.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Czy miażdżyca daje jakieś objawy?

Miażdżyca jest chorobą. Rozwija się bardzo często od wczesnych lat życia a do tego tak przebiegłą, iż nie zdradza żadnych objawów przez bardzo długi czas. Początki choroby mogą być wykryte przy pomocy specjalnych testów. Są jednak przypadki, w których objawy miażdżycy mogą się pojawić od samego początku.

Mowa tutaj na pewno o takich objawach jak:

• ból przypominający ściskanie klatki piersiowej, który może promieniować do rąk, szyi i szczęki,
• zaburzenia rytmu serca,
• problemy z oddychaniem (bóle dusznicowe),
• zawroty oraz silne i częste bóle głowy,
• zawroty głowy,
• silne i częste bóle głowy,
• utrata przytomności,
• problemy ze wzrokiem,
• zaburzenia czynności nerek,
• mdłości oraz nudności,
• uczucie marznięcia nóg.

Jakie są przyczyny miażdżycy?

W chwili obecnej, na podstawie zebranego materiału naukowego, za główne czynniki powodujące miażdżycę uważa się:

• wiek,
• palenie papierosów (tytoniu),
• wysokie ciśnienie krwi,
• wysoki cholesterol,
• cukrzyca,
• brak aktywności fizycznej,
• nadwaga i nieodpowiednia dieta,
• siedzący tryb życia,
• dieta zasobna w tłuszcze zwierzęce,
• cholesterol.

Jak widać miażdżyca jest chorobą przewlekłą, nieuleczalną i bardzo podstępną. W związku z aktualną tendencją do starzenia się społeczeństwa miażdżyca jest patologią o rosnącym znaczeniu. Wciąż na rozstrzygnięcie czeka wiele istotnych kwestii dotyczących jej patogenezy. Ważne jest by samemu obserwować swój organizm a w przypadku niepokojących objawów zgłosić się do lekarza.