Obniżony nastrój – kiedy należy udać się po pomoc?

Przyczyny obniżonego nastroju

Powodem obniżonego nastroju najczęściej jest jakieś negatywne wydarzenie w życiu: żałoba po bliskiej osobie, utrata pracy, kłopoty finansowe czy osobiste, niepomyślna diagnoza. Bardzo często obniżony nastrój związany z silnymi przeżyciami mogą przerodzić się w objawową depresję. Czasem obserwuje się obniżony nastrój związany z porą jesienno-zimową, podczas której mamy do czynienia ze zmniejszoną ekspozycją słoneczną. Ponadto obniżony nastrój może wynikać z problemów ze snem i silnie z tym związanym przewlekłym zmęczeniem. Do bezsenności mogą doprowadzić różne schorzenia, między innymi:

1. otyłość i mogący się pojawić obturacyjny bezdech podczas snu,
2. niewydolność serca i pojawiająca się duszność w pozycji leżącej,
3. schorzenia układu moczowego i prostaty związane z częstym oddawaniem moczu w ciągu nocy,
4. choroby tarczycy (głównie nadczynność tarczycy),
5. zespół niespokojnych nóg.

Ponadto nadużywanie substancji pobudzających, w tym kawy i herbaty też może wytrącić z prawidłowego rytmu dobowego. Właściwe utrzymywanie higieny snu, czyli kładzenie się spać o odpowiedniej, w miarę możliwości stałej porze i przesypianie do rana, jest kluczem do dobrego samopoczucia w ciągu dnia, lepszej koncentracji i nastroju. Obniżony nastrój może wynikać także z niedoborów żywieniowych, przede wszystkim ze zbyt niskiego poziomu magnezu we krwi. Jedzenie szybko i „byle czego” może doprowadzać do stałego uczucia ciężkości, co również wpływa na ogólne samopoczucie i ilość energii w ciągu dnia. Ostatnio coraz częściej i więcej mówi się o tzw. zespole przewlekłego zmęczenia, którego przyczyna nie jest dokładnie znana, dawniej mówiono, że może mieć podłoże wirusowe.

Obniżony nastrój a depresja

Bardzo często jakiekolwiek gorsze samopoczucie, dłużej trwający smutek i obojętność określana jest potocznie mianem depresji. Obniżony nastrój i depresja nie są jednak pojęciami równoznacznymi. Depresja to jednostka chorobowa, na którą składa się obniżony nastrój, ale także dodatkowe objawy, takie jak:

• uczucie pustki,
• poczucie braku własnej wartości,
• nasilona drażliwość i nerwowość, nawet agresja.

W depresji może/mogą pojawić się:

• spowolnienie reakcji fizycznych,
• zaburzenia apetytu (od jadłowstrętu do niepohamowanego spożywania pokarmów),
• problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność),
• kłopoty z myśleniem, wypowiadaniem myśli, komunikacją z otoczeniem.

W depresji dość często pojawia się poczucie bezsensu istnienia, myśli i próby samobójcze. Są różne rodzaje depresji, czasem może się ona objawiać jako stałe bądź nawracające bóle brzucha czy inne dolegliwości somatyczne (czyli związane z pracą narządów wewnętrznych). Diagnoza depresji w takich sytuacjach jest niezwykle trudna, gdyż pacjent zazwyczaj najpierw udaje się do lekarza rodzinnego lub internisty w celu wyleczenia bólu i innych dolegliwości. Dopiero po wykluczeniu chorób narządów wewnętrznych czy też nieskuteczności leczenia zaczyna się szukać przyczyn przewlekłego bólu w psychice pacjenta.

Mniej nasiloną formą depresji jest dystymia. Przebiega dużo łagodniej, rzadziej pojawiają się myśli i próby samobójcze. Zazwyczaj przybiera formę przewlekłego obniżonego nastroju, do którego można się tak przyzwyczaić, że traktowany jest jako norma, a osoba cierpiąca na dystymię jest zupełnie nieświadoma swojego zaburzenia. W związku z czym problem często bywa niezdiagnozowany, a objawy mogą trwać nawet całe życie.

Obniżony nastrój a inne choroby psychiczne

Obniżony nastrój bardzo często towarzyszy także innym chorobom psychicznym, nie tylko depresji. Może być składową choroby afektywnej dwubiegunowej, a także schizofrenii. Obniżony nastrój stanowi jednak tylko element w złożoności choroby.

Do zdiagnozowania wspomnianych chorób niezbędne jest wystąpienie określonych objawów trwających odpowiednio długo. Zawsze jednak warto skonsultować się z lekarzem, jeśli obniżony nastrój nie mija, wpływa destrukcyjnie na życie, niszczy dotychczasowe pasje, zainteresowania i plany.

Leczenie obniżonego nastroju

Obniżony nastrój może wynikać z wielu przyczyn – być zarówno naturalną reakcją na życiowe wydarzenia jak i wynikiem niedoborów w diecie, złym stylem życia czy w końcu poważniejszej choroby. Ważne jest, by otoczenie było dla nas wsparciem w trudnych chwilach, zawsze też należy starać się zadbać o zrównoważoną dietę, ekspozycję na światło słoneczne i regularną aktywność fizyczną, która nie tylko poprawi ogólną kondycję, ale również pozwoli choć na chwilę oderwać się od problemów.

W przypadkach, gdy obniżony nastrój nie ustępuje pomimo upływu czasu, otoczenia pełnego troski i zrozumienia, zmiany trybu życia i ewentualnego suplementowania brakujących pierwiastków, wówczas należy szukać pomocy u specjalistów.