Stres – czym jest i jak wpływa na organizm? Jak pokonać stres?

Czym jest stres?

Stres jest odpowiedzią organizmu na pochodzący z zewnątrz bodziec. Słowo stres jest zwykle używane do opisania tego, co nieprzyjemne i rzeczywiście często tak jest, jednak w medycznym czy psychologicznym znaczeniu tego słowa chodzi o wiele różnych sytuacji.

Jakie czynniki powodują stres? Stresem jest sytuacja, w której czujemy ból – ukłucie ostrym przedmiotem albo oparzenie gorącym płynem powodują odruchowe cofnięcie ręki. Dzieje się to niejako automatycznie, nie jest to zaplanowane, przemyślane działanie – jest to właśnie odpowiedź ciała na nieprzyjemny czy niebezpieczny bodziec. Tak rozumiany stres jest nam niezbędny w codziennym życiu.

Stres może być spowodowany również czynnikami psychologicznymi. Przykładem stresu znanego większości ludzi jest zdawanie egzaminu. Stres, chociaż nieprzyjemny, jest niezbędny dla zmobilizowania sił fizycznych i psychicznych służących poradzeniu sobie z daną sytuacją. Jeżeli jednak jest zbyt duży, może stać się przyczyną niepowodzenia.

To, że stres stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, nie jest zaskoczeniem. Osoby cierpiące z powodu stresu chorują częściej. Stres jest nie tylko problemem zdrowotnym, ale także społecznym. Jego skutki powodują wzrost kosztów opieki zdrowotnej, farmakoterapii, wiążą się z absencją w pracy, negatywnie odbijają się na więzi rodzinnej i na kontaktach towarzyskich.

Mamy „unikać stresu”. Czy bierzemy sobie to do serca? Niestety za rzadko. Nie dbamy wystarczająco o higienę zdrowia psychicznego. Za mało wypoczywamy, źle i za krótko śpimy, nie uprawiamy sportu, nie chodzimy do kin i teatrów. A wszystkie te odstępstwa od codziennej rutyny są szansą na to, by poprawić kondycję psychiczną.

Jeżeli ktoś mówi, że jest w stresie, że przeżywa stres, to znaczy, że opisuje sytuację, na którą składa się zewnętrzny bodziec – jakaś nieprzyjemna albo trudna sytuacja oraz odpowiedź na tę sytuację, złożona z odczuć somatycznych (to znaczy pochodzących z ciała, np. uczucie napięcia, drżenia, przyspieszone bicie serca, pocenie), emocji (np. uczucie lęku, uczucie niepokoju) i myśli (często pełnych obaw, katastroficznych, albo myśli natrętnie pojawiających się w głowie w związku z trudną, stresującą sytuacją lub pesymistycznych, katastroficznych myśli na temat tego, co się wydarzyło, albo co ma się wydarzyć).

Stres jest czymś nieuniknionym w życiu człowieka. Jeżeli jest to umiarkowany stres i możliwości radzenia sobie z nim są wystarczająco dobre, staje się źródłem rozwoju (dzięki różnym życiowym wyzwaniom uczymy się coraz lepszego funkcjonowania). Niestety, silny stres lub długotrwały stres, mogą stać się przyczyną chorób. Jakie są zatem skutki stresu?

Co dzieje się z organizmem pod wpływem stresu?

Pojęcie stresu zostało wprowadzone w połowie ubiegłego wieku dla oznaczenia różnorodnych czynników zaburzających równowagę homeostatyczną organizmu. Bodźce te, w większości pochodzące z otoczenia, ale także psychiczne czy fizjologiczne, zwane są też alarmowymi lub stresorami. Stanowiąc zagrożenie dla ustroju, wywołują reakcję obronną mającą przywrócić poprzedni stan równowagi organizmu.

Jaka jest reakcja organizmu na stres? W odpowiedzi na stres pobudzonych zostaje wiele narządów, przede wszystkim nadnercza i wegetatywny układ nerwowy, a także centralny układ nerwowy – kora mózgowa i rdzeń kręgowy. Do krwi wydzielana jest duża ilość substancji neurohumoralnych – głównie adrenalina i noradrenalina. Pobudzenie przysadki mózgowej powoduje zwiększone wydzielanie hormonu ACTH (hormon kortykotropowy), który z kolei pobudza nadnercza do produkcji glikokortykosterydów.

Przy dłużej trwającej sytuacji stresowej, produkcja glikokortykosterydów utrzymuje się na zwiększonym poziomie, co zwiększa również oporność na czynniki patogenne. Dochodzi do przerostu kory nadnerczy. Jednak w miarę upływu czasu, przy silnym i bardzo długo utrzymującym się stresie, rezerwy ustrojowe zużywają się, następuje wyczerpanie kory nadnerczy.

Oprócz glikokortykosterydów i amin katecholowych (adrenalina i noradrenalina) zwiększa się wydzielanie także wielu innych substancji jak somatotropina, prolaktyna, hormony tarczycy, wazopresyna. W stresie zwiększa się produkcja endorfin, które zmniejszają odczuwanie bólu. Wydzielanie tak dużej liczby różnych hormonów powoduje, że w reakcji na stres bierze udział większość układów i narządów organizmu.

Jakie są objawy stresu?

Stres rozpoznajemy przede wszystkim w ciele (dolegliwości somatyczne). To ono daje nam informacje zwrotne, że coś jest nie tak: zaczynają nam się pocić ręce, głos drży, czujemy ucisk w żołądku, mamy przyspieszony oddech, szumi nam w głowie, mamy wrażenie, że... nic nie wiemy.

Jeśli odczuwamy napięcie w ciele, jest to informacja, że coś z zewnątrz nam albo zagraża, albo jest dla nas nowe i nie wiemy, jak się w tym odnajdziemy. Stres to taki naturalny bodziec dla organizmu, że powinniśmy się zmobilizować do walki lub ucieczki albo z zmierzyć z zadaniem. Przewlekły stres (chroniczny stres), który jest przeciążający i trwa za długo, albo zbyt wiele bodźców działa w jednym czasie i nie jesteśmy na to przygotowani, może powodować, że przeforsowany organizm będzie odpowiadał nadmiernym zmęczeniem, a my sami po jakimś czasie możemy poczuć się po prostu wypaleni. Wtedy, gdy rano mamy wstać i pójść do pracy, czujemy ociężałość, zaczyna nas boleć ciało, możemy mieć różne dolegliwości, typu biegunka, mdłości. A to wszystko tak naprawdę jest efektem pewnego wyobrażenia, jakie powstało w naszej głowie, że zetkniemy się z czymś, co nas przerasta. W ten sposób organizm chce pokazać, że sobie z czymś nie radzi, albo że czegoś jest za dużo.

Jak stres wpływa na zdrowie?

Jakie mogą być przyczyny stresu? Do najbardziej stresujących sytuacji należą: śmierć bliskiej osoby, ciężka choroba, rozwód, kłopoty rodzinne, brak pracy, ale także ślub, egzaminy, rywalizacja sportowa, występy przed publicznością, itp.

Reakcja stresowa w odpowiedzi na krótkotrwałe nawet silne bodźce jest dla organizmu korzystna, pozwala na mobilizację wszystkich sił i pokonanie trudności oraz łatwiejsze poradzenie sobie z podobną sytuacją w przyszłości.

Niestety, dość często stres jest na tyle silny lub długotrwały, że przekracza to możliwości adaptacyjne organizmu. Zamiast mobilizować zaczyna działać destrukcyjnie. Pojawiają się zaburzenia nerwicowe, depresyjne, lękowe.

Uwalniane w nadmiarze glikokortykosterydy hamują czynność leukocytów i mediatorów zapalnych, hamują odczyny zapalne i reakcje immunologiczne, dlatego w stanach przedłużającego się stresu spada odporność na infekcje oraz wzrasta ryzyko ujawnienia się chorób autoimmunologicznych i nowotworowych.

Jakie mogą być skutki chronicznego stresu?

• Stres niekorzystnie wpływa na układ pokarmowy, może być przyczyną ostrych wrzodów żołądka lub nadżerek błony śluzowej żołądka, chorób zapalnych jelit.
• Szeroko opisywany jest niekorzystny wpływ stresu na czynność układu krążenia. Duże ilości adrenaliny powodują skurcz naczyń krwionośnych, a w następstwie wzrost ciśnienia krwi. Pobudzając receptory w mięśniu sercowym, adrenalina powoduje zwiększenie siły i przyspieszenie pracy serca. Wzrasta zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.
• Pod wpływem stresu płytki krwi wykazują większą zdolność do zlepiania się, co przy nadmiernym skurczu naczyń prowadzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, a nawet zawału serca. Mogą pojawiać się bóle w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu serca.
• Stres w sposób szczególny odczuwają osoby o tak zwanej osobowości typu A. Osoby takie są bardzo ambitne, stale rywalizują, dążą do perfekcji i dominacji w otoczeniu. Te cechy osobowości w połączeniu z wpływem stresu na układ krążenia zwiększają ryzyko wystąpienia zawału mięśnia serca.
• Nadmierna lepkość krwi, wzrost ciśnienia i skurcz naczyń mogą upośledzać także krążenie mózgowe i powodować różnie nasilone zmiany niedokrwienne mózgu, łącznie z udarem mózgu.
• Nadmiar kortyzolu niekorzystnie odbija się na metabolizmie węglowodanów, przyczyniając się do rozwoju cukrzycy. Ta zaś przyspiesza zmiany miażdżycowe w naczyniach i jest niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
• Zaobserwowano, że w stresie obniża się poziom witaminy C, a w warunkach prawidłowych jej podaż zwiększa oporność organizmu.

Dlaczego ludzie mają różną odporność na stres?

Przez całe życie pozostajemy pod wpływem różnorodnych bodźców pochodzących z naszego otoczenia. I musimy sobie jakoś z nimi radzić. Odpowiedź naszego ciała i umysłu na wspomniane bodźce zależy od wrodzonych i nabytych umiejętności radzenia sobie ze stresem.

Odporność na stres można porównać do odporności na bakterie i wirusy (w omawianym temacie „bakteriami i wirusami” są różne wydarzenia życiowe), które przecież są nieustająco obecne w naszym otoczeniu (tak samo wydarzenia życiowe – przez cały czas coś się w życiu dzieje). Czasami wirusów jest więcej: w tak zwanym „sezonie grypowym” ciągle jesteśmy narażeni na czyjeś kichnięcia i kaszlnięcia, stężenie wirusów jest duże. Jednak nie oznacza to, że zachorujemy – zależeć to będzie od naszej odporności (czyli od tego, jak nasz organizm poradzi sobie z wirusami, które dostaną się do jego wnętrza). Z drugiej strony przy zbyt niskiej odporności raz za razem będziemy „łapać” infekcję. Może zdarzyć się również tak, że przy w pełni dobrej odporności stężenie wirusów wokół nas będzie tak duże, że czy chcemy, czy nie chcemy i tak zachorujemy.

Tak samo jest z odpornością na stres. Jeżeli wszystko układa się pomyślnie, radzimy sobie z codziennymi trudnościami i rozwijamy się. Później nazywamy to doświadczeniem życiowym. Jeżeli jednak jakieś wydarzenie jest zbyt bolesne albo zbyt trudne, czy też nasza odporność na stres jest zbyt mała, ryzyko zachorowania staje się dużo większe.

Od czego zależy odporność na stres?

1. Tryb życia – brzmi to dość banalnie, ale ma ogromne znaczenie. Większość ludzi doskonale zdaje sobie sprawę z tego, co jest dla nich dobre, a co nie. Chodzi o tak podstawowe kwestie, jak zdrowa dieta, aktywność fizyczna, dbałość o wypoczynek i tak dalej. Jednak czy rzeczywiście wiele osób na co dzień przestrzega tych reguł?
2. Czynniki biologiczne – budowa i funkcje układu nerwowego (to właśnie układ nerwowy jest „centralą” odpowiedzi na stres) są uwarunkowane genetycznie. Można powiedzieć, że dostajemy od natury jakieś wyposażenie, lepsze albo gorsze. Na szczęście, później możemy mieć na to pewien wpływ – na przykład możemy lepiej dbać o wyżej wspomniany tryb życia, albo nauczyć się różnych sposobów radzenia sobie ze stresem.
3. Doświadczenie życiowe – wszystko czego się nauczyliśmy i czego zostaliśmy nauczeni, począwszy od najwcześniejszych lat naszego życia. Chodzi tu zarówno o wychowanie, środowisko domu rodzinnego, w którym dorastaliśmy, jak i o późniejsze wydarzenia w życiu. Zdobywamy (a czasami niestety nie) pewne umiejętności psychologiczne, np. umiejętność rozwiązywania konfliktów albo zachowania asertywnego, jeżeli sytuacja tego wymaga. Od tych umiejętności zależy odporność na stres i możliwość radzenia sobie z kolejnymi wyzwaniami. Im więcej sukcesów, tym bardziej wzrasta nasza odporność. Im więcej porażek, tym niestety staje się słabsza.
4. Cechy osobowości – uwarunkowane biologicznie (genetycznie) i te powstałe w wyniku procesu wychowania i uczenia się życia mogą zwiększać albo zmniejszać odporność na stres. Najlepiej oczywiście, jeżeli wszystko jest w sam raz: np. osobiste ambicje i dbałość o własny wizerunek z jednej strony pozwalają na osiąganie wielu sukcesów (co sprzyja zdrowiu i wzmacnianiu odporności na stres), jednak jeżeli są zbyt duże, stają się źródłem kłopotów. Wtedy wszystko wydaje się niezmiernie ważne, a nadmierne przejmowanie się sobą i własnymi osiągnięciami samo w sobie staje się źródłem stresu. Z drugiej strony, nadmierna nieśmiałość, lęk przed rywalizacją i otwartym wchodzeniem w konflikty również jest źródłem nadmiernego, stwarzającego ryzyko zachorowania, stresu.

Czy stres może być pozytywny?

Negatywne skutki stresu omówiliśmy. Ale czy istnieje dobry stres? Oczywiście! Krótkotrwały stres ma działanie pozytywne, bo mobilizuje nas do zrobienia czegoś więcej, realnie ma nam pomagać i to od najmłodszych lat. Gdyby dziecko nie było stymulowane czy grzechotką, czy dźwiękami, czy kolorami to na pewnym etapie rozwoju by się dalej nie rozwijało. Te elementy z zewnątrz są mu potrzebne do tego, żeby poszerzać horyzonty i uczyć się czegoś więcej. Sam stres jest czymś neutralnym, może powodować, że coś zyskujemy w życiu, że wyznaczamy sobie konkretne zadania, cele. Nie można go nazwać czymś dobrym lub czymś złym. To jest po prostu bodziec, który jest i nam towarzyszy. Jeśli jest go za dużo, to jest on negatywny, jeśli jest go w umiarze, to może na nas zadziałać pozytywnie i twórczo.

Stres jest czymś czego uniknąć się nie da. Jest niejako regulatorem naszych działań, tak jak żółte światło w sygnalizacji drogowej. Każe nam na chwilę zwolnić, zastanowić się przed pójściem dalej. To stres tak naprawdę powoduje, że człowiek żyje, może się dalej rozwijać. Jest po prostu niezbędny. Jednak jego natężenie musi być proporcjonalne do możliwości, do naszych zasobów czy umiejętności. Jeśli ta proporcja zostanie zachwiana, możemy ponieść przykre konsekwencje, a nadmierny stres po prostu nas „zje”.

Zaburzenia związane ze stresem

Wyróżnia się trzy rodzaje zaburzeń związanych ze stresem:

• ostra reakcja na stres: bardzo gwałtowne objawy w reakcji na wyjątkowo stresującą sytuację, taką jak katastrofa, groźny wypadek, napad. Objawy to początkowe oszołomienie, rozpacz, silny lęk, pobudzenie, wściekłość. Objawy te są bardzo nasilone i zwykle ustępują dość szybko, w ciągu kilku godzin do dwóch, trzech dni;
• zaburzenie stresowe pourazowe: jest to reakcja na stres, która pojawia się z opóźnieniem i trwa dłużej. Zaburzenie pourazowe powstaje w wyniku znalezienia się w wyjątkowo niebezpiecznej sytuacji (np. obecność na wojnie, bycie uczestnikiem aktu terroru). Podstawowe objawy to, oprócz objawów depresyjnych i lękowych, powtarzające się przeżywanie na nowo tej sytuacji w natrętnych wspomnieniach i snach, uczucie odrętwienia, unikanie sytuacji, które mogłyby przypominać przeżytą stresującą sytuację, wycofanie z różnych codziennych aktywności i kontaktów z ludźmi. W tym zaburzeniu często zdarzają się nagłe wybuchy strachu albo agresji;
• zaburzenia adaptacyjne : są związane z niemożnością przystosowania się do nowej, niekorzystnej sytuacji (np. po utracie pracy, po rozwodzie, w związku z rozpoznaniem poważnej choroby). Najczęstsze objawy to obniżony nastrój, lęk, zamartwianie się, dojmujące uczucie bezradności.

Wspólnymi cechami tych zaburzeń związanych ze stresem są:

• związek z wyjątkowo stresującym wydarzeniem życiowym albo zmianą, która zaszła w życiu i spowodowała powstanie nieprzyjemnych albo niekorzystnych okoliczności. Innymi słowy – gdyby nie zaistniała niekorzystna, stresująca sytuacja, nie doszłoby do pojawienia się jakichkolwiek objawów;
• objawy, które pojawiają się w związku z zaistniałą sytuacją, zaburzają codzienne funkcjonowanie człowieka. Są to różnorodne objawy, najczęściej depresyjne (obniżony nastrój, spadek aktywności, wycofanie z życia, zaburzenia snu, zaburzenia hormonalne, zaburzenia odżywiania) i związane z lękiem (lęk jako taki albo spowodowane lękiem objawy ze strony układu krążenia, układu pokarmowego czy nawet choroby skóry).

Sposoby na stres

Czy skutkom stresu można zapobiec? Technik radzenia sobie ze stresem jest dużo. Najważniejsza jest jednak umiejętność rozmawiania z samym sobą. Wcielając się na chwilę w rolę obserwatora, możemy spróbować spojrzeć na sytuację oczami widza, całkowicie obiektywnie. Chłodna ocena sytuacji może pomóc w znalezieniu właściwego sposobu rozwiązania dręczącego problemu.

Musimy nauczyć się też współpracować z własnym ciałem, czyli starać się je rozluźnić, uświadomić sobie nasz stan, miejsca napięć i to, jak wygląda nasz oddech. Jest on podstawą – jeśli głęboko oddychamy i pozwolimy sobie na wyciszenie, spowolnienie oddechu, to wtedy czujemy pewną siłę w ciele, czujemy swój organizm. Jeśli mamy tzw. „miękkie kolana”, możemy znaleźć miejsce, żeby usiąść i złapać chwilę oddechu. Przywrócić panowanie nad ciałem i spróbować przez chwilę się wyciszyć. Już dwie – trzy minuty powodują, że wyregulowanie własnego ciała pozwala na zetknięcie się z bodźcem stresującym.

Ważne jest też właściwa postawa – głowa uniesiona na wysokości tego, z kim się rozmawia, szeroko rozstawione nogi, żebyśmy czuli dobre ugruntowanie, wyprostowane plecy. To wszystko daje nam poczucie równowagi i siły, co jest niezmiernie ważne, bo pozwolić realnie zmierzyć się z jakąś nową sytuacją. Im silniejsi się czujemy, wewnętrzny głos pozwala nam w danej chwili okiełznać zdenerwowanie i skupić się na zadaniu.

Popularnymi technikami walki ze stresem są:

• masaż relaksacyjny;
• joga;
• ćwiczenia oddechowe;
• muzykoterapia (relaksacja za pomocą wyciszającej muzyki);
• aromaterapia (relaksacja za pomocą kojących olejków zapachowych);
• trening autogenny Schulza (koncentracja na kolejnych częściach ciała połączona z autosugestią odczuwania w nich ciepła i ciężaru);
• relaksacja Jacobsona (napinanie i rozluźnianie poszczególnych grup mięśniowych);
• floating (unoszenie się na wodzie o wysokiej zawartości soli w specjalnie zaprojektowanej kabinie).

Jak walczyć ze stresem?

Autoafirmacja, wizualizacja, rozmowa z najbliższymi

Próby radzenia sobie ze stresem warto rozpocząć od szczerej rozmowy z zaufaną osobą. Nie zawsze musi być to najbliższy członek rodziny. Przyznanie się do aktualnych problemów i kondycji psychicznej zapewni nam zrozumienie oraz wsparcie. Wtajemniczenie innych w trudności, które są przyczyną stresu pomoże zmniejszyć napięcie. Nie chodzi tu o przerzucanie problemu na innych – nasz słuchacz ma nas po prostu życzliwie wysłuchać.

Sposobem na radzenie sobie ze stresem jest autoafirmacja. W sytuacji, kiedy pojawiają się trudności z rozwiązaniem codziennych problemów, warto intensywnie pracować nad poprawą wartości własnej osoby. Jedną z przyczyn stresu są negatywne myśli generowane przez mózg. Bardzo często dotyczą nas samych i mają charakter haseł, takich jak: „Nie dam rady”, „Nie poradzę sobie”, „Jestem do niczego”. W chwilach zwątpienia warto odwołać się do doświadczeń, pokonanych wcześniej trudności oraz udowodnić sobie, że obecne kłopoty są po prostu kolejnym, możliwym do pokonania, wyzwaniem.

Pomóc w tym może prosty sposób – wystarczy przygotować sobie kilka karteczek, na których wypiszemy nasze zalety, atuty, sukcesy. Rozwieszone w widocznych miejscach będą zastrzykiem dobrej energii. Mimowolne zerkanie na tego typu hasła korzystnie wpłynie na naszą samoocenę, a co za tym idzie, na redukcję stresu wywołanego negatywnym nastawieniem.

Innym sposobem na rozluźnienie jest wyobrażanie sobie miejsc, czasów lub momentów, które zapewniały poczucie bezpieczeństwa i spełniania. Taka projekcja powinna trwać klika minut oraz przebiegać w pełnym skupieniu. Organizm człowieka reaguje podobnie na sygnały wysyłane przez realne otoczenie, jak i na te wysyłane przez wyobraźnię. Dlatego kilka minut poświęconych przyjemnym wspomnieniom może okazać się skutecznym sposobem na złagodzenie stresu.

Ćwiczenia relaksacyjne

Skutecznym sposobem na stres są ćwiczenia oddechowe. Zapewniają ogólne odprężenie oraz pomagają skutecznie rozluźnić wiele partii mięśni, które pod wpływem stresu kurczą się i mogą być powodem dolegliwości bólowych. Bardzo często bóle krzyża stanowią następstwo silnego stresu i napięcia emocjonalnego. Ćwiczenia oddechowe polegają na powolnym i rytmicznym wdychaniu powietrza nosem, a wydychaniu ustami, w tempie nieco wolniejszym niż zwykle. Oddechy powinny być głębokie, połączone z wyobrażaniem sobie, że jest się w spokojnym, przyjemnym miejscu, np. w lesie, nad rzeką, czy gdzieś, gdzie czujemy się dobrze. Należy zadbać, by były to oddechy przeponowe. Dla panów są one naturalne, panie muszą się ich nauczyć. Sygnałem, że faktycznie oddychamy przeponą, jest poruszanie się brzucha – wznoszenie przy wdechu i opadanie przy wydechu, przy czym ramiona nie powinny się poruszać.

Ćwiczenia oddechowe i rozluźniające są elementem wielu różnych zajęć, jak: szkoła pleców, stretching, pilates czy joga. Regularne zajęcia fizyczne w tych systemach pozwalają utrzymać dobrą kondycję psychofizyczną. Ćwiczenia wzmacniają kręgosłup, poprawiają postawę ciała, zapewniają relaks i ogólne odprężenie. Trenerzy stwarzają odpowiednie warunki, aby pozbyć się stresu – muzykę i atmosferę, które sprzyjają relaksowi oraz regeneracji.

Warto również zapoznać się bliżej z metodą treningu autogennego Johannesa Schultza oraz z metodą polegającą na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni kolejnych partii ciała. Są to również skuteczne sposoby na zrelaksowanie przeciążonego organizmu. Ćwiczenia można wykonywać, podążając za instrukcjami na nagraniach dostępnych w internecie.

Zioła na uspokojenie

Aby zredukować nieprzyjemne objawy stresu i zapobiec wystąpieniu skutków długotrwałego napięcia nerwowego, warto sięgnąć po naturalne środki łagodzące stany niepokoju. Dużą skutecznością w walce z chronicznym zdenerwowaniem cieszą się zioła, przyjmowane w formie leczniczych naparów bądź dostępnych w postaci tabletek na uspokojenie bez recepty .

Do roślin o najsilniejszych właściwościach uspokajających należą:

• melisa lekarska – poprawia nastrój i rozluźnia. Zalecana przy problemach z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu. Wykorzystywana w leczeniu obniżonego nastroju i depresji;
• chmiel zwyczajny – dobroczynnie wpływa na pracę układu nerwowego, działając wyciszająco. Zawiera lupolinę, która wykazuje właściwości nasenne;
• krokus uprawny – pobudza wydzielanie serotoniny i dopaminy, czyli tzw. hormonów szczęścia; stabilizuje nastrój, przeciwdziała stanom depresyjnym;
• lawenda – wspomaga leczenie nerwic i towarzyszących im bólów głowy, migren i bezsenności; rozluźnia i usuwa oznaki zmęczenia organizmu;
• arcydzięgiel lekarski – redukuje objawy nerwowego wyczerpania, działa uspokajająco i antydepresyjnie. Przynosi ulgę w stanach nadpobudliwości, nawracającego uczucia niepokoju i w zaburzeniach snu.

Ziołowe tabletki na uspokojenie są bezpieczne w stosowaniu, a formuła zawierająca ekstrakty z różnorodnych roślin zapewnia bardzo dobry efekt terapeutyczny. Skuteczność działania idzie w parze z łatwą dostępnością, wygodą stosowania i przystępną ceną, dlatego suplementy tego typu cieszą się wśród pacjentów dużą popularnością.

Leczenie zaburzeń związanych ze stresem

Objawy ostrej reakcji na stres zwykle dość szybko ustępują same. Jest to związane z własnymi możliwościami psychologicznymi człowieka, z możliwością poradzenia sobie, przywrócenia się do równowagi. Bywa, że przydatna może być krótkoterminowa pomoc psychologa albo psychoterapeuty, czasami wskazane jest użycie doraźnie działających leków uspokajających lub nasennych.

Zaburzenie stresowe pourazowe i zaburzenia adaptacyjne często wymagają leczenia prowadzonego przez lekarza psychiatrę i/albo psychoterapeutę. Pomoc psychoterapeutyczna polega na umożliwieniu odnalezienia się w nowej sytuacji i na pozbyciu się niechcianych objawów, takich jak natrętne wspomnienia w zaburzeniu pourazowym. Pomoc lekarska polega na zaleceniu przyjmowania leku, który zmniejszy lęk, przywróci prawidłowy sen, poprawi nastrój i aktywność. Najczęściej lekami tymi są leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny – zwykle nie wywołują działań niepożądanych u przyjmujących je pacjentów.