Stres w pracy – przyczyny, objawy, jak sobie z nim radzić

Stres w miejscu pracy wpływa na nas niekorzystnie

Nadmierny stres w pracy to częsty problem w naszym społeczeństwie. Według Northwestern National Life, aż 40% pracowników uważa, że ich praca jest ekstremalnie stresująca. Z kolei wyniki badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Yale pokazują, że 29% pracowników odczuwa stres związany z pracą. Dla wielu samo przebywanie w pracy staje się ogromnym problemem.

Aby zrozumieć, jak dewastujący potrafi być stres w pracy, należy zwrócić uwagę na składowe stresu.

Składowe stresu to:

• sytuacja zewnętrzna – czyli bodziec stresogenny, warunki, które sprawiają dyskomfort u danej jednostki,
• reakcje – fizjologiczne, psychologiczne oraz behawioralne jednostki na dany bodziec,
• relacja niedopasowania rzeczywistości do oczekiwań i potrzeb danego człowieka.

W ten sposób pojawia się reakcja stresowa.

Możemy wyróżnić stres incydentalny, który – mimo niekiedy silnych objawów somatycznych, nie ma zazwyczaj dużego wpływu na zdrowie człowieka – oraz stres przewlekły, który ma o wiele poważniejsze konsekwencje. Ten ostatni często występuje w pracy.

Biorąc pod uwagę, jak często stres pojawia się w środowisku pracy, można założyć, że wielu z nas trwale doświadcza jego wpływu. Niestety, reakcja stresowa nie pozostaje bez konsekwencji na funkcjonowanie organizmu, a osoby zestresowane cierpią i stają się coraz mniej wydajne, przez co stres sam w sobie ma negatywny wpływ na postawione cele w pracy.

Przyczyny stresu w pracy

Przewlekły stres w pracy ma swoje powody. Źródła stresu to między innym: przepracowanie, ambicje pracownika oraz brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym.

Za dużo zadań w zbyt krótkim czasie bardzo obciąża nasz układ nerwowy. Presja czasu nieraz nakładana na pracowników może również przyczynić się do błędów, które z kolei powodują jeszcze więcej stresu i poczucie winy. Dodatkowo, błędy w pracy często mają konsekwencje w postaci upomnienia lub utraty premii.

Często za stres w pracy odpowiadają również ambicje człowieka. Wiele osób marzy o awansie lub obawia się, że utraci zatrudnienie i stałe źródło dochodu, co postawi ich w wyjątkowo niekomfortowej sytuacji. Efektem jest nadmierne poświęcanie czasu na obowiązki zawodowe, wynoszenie pracy do domu, brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, a finalnie – ogromny stres napędzany kolejnymi myślami o pracy. Wymagania wobec pracowników i kuszące możliwości rozwoju mogą skłaniać niektóre osoby do pracoholizmu.

Objawy stresu w pracy – co je wywołuje?

Nierzadko to przeładowanie zadaniami w pracy stoi w sprzeczności z realnymi możliwościami jednostki. Jest to trudne szczególnie dla tych, dla których jedynym wyjściem, by osiągnąć zawodową stabilizację w danym miejscu pracy, jest wykonywanie obowiązków ponad siły. Cierpi na tym zdrowie fizyczne i psychiczne pracownika, który dla pracy zaczyna poświęcać inne aspekty życia.

Jednak również brak motywacji i stagnacja, wywołane na przykład przez brak możliwości awansu, również u niektórych mogą wiązać się ze stresem w pracy. To problem szczególnie osób aktywnych, które lubią wyzwania, a muszą mierzyć się z monotonnymi, nudnymi zadaniami. To poczucie beznadziei też może źle wpływać na stan zdrowia i radzenia sobie ze stresem przez pracownika w miejscu pracy.

Objawy stresu a otoczenie

Niestety za stres pracownika często odpowiadają również pracodawcy. Brak odpowiedniej wiedzy ze strony przełożonego na temat zarządzania personelem i umiejętności rozdzielania pracy między podwładnych nieraz skutkuje stresem w pracy i problemami w całej organizacji. Nie zawsze objawy braku radzenia sobie z obowiązkami przez pracownika w pracy są widoczne dla jego szefa. To niszczy zdrowie personelu i wpływa negatywnie na wyniki całego przedsiębiorstwa.

Niekiedy stres w pracy jest spowodowany także presją, krytyką lub prześladowaniem ze strony współpracowników. Warto pamiętać, że relacje również tworzą środowisko pracy. Osoby, na które nie można liczyć w kryzysowych sytuacjach, nieracjonalne wymagania przy zadaniach grupowych i zbyt wysoka poprzeczka ustawiona przez zespół, mogą odegrać istotną rolę wśród czynników wywołujących stres w pracy.

Stres w miejscu pracy – objawy i skutki stresu

Brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, niechęć ze strony współpracowników czy nierealistyczne wymagania pracodawcy względem wykonywanej pracy, mogą doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia nawet u wyjątkowo odpornego pracownika, będącego ogólnie w dobrej kondycji. Przepracowanie i stres mogą wywołać zarówno choroby fizyczne, jak i psychiczne.

Jak wyglądają skutki stresu w miejscu pracy w takiej sytuacji?

• Zazwyczaj osoby cierpiące z powodu stresu w pracy czują się wyczerpane fizycznie i psychicznie.
• Towarzyszy im napięcie, trudności związane z koncentracją i skupieniem uwagi, częste oddawanie moczu, ból głowy, kłopoty w życiu seksualnym, pogorszenie jakości snu, zmęczenie.
• Nieraz pracownikowi w każdej chwili towarzyszy myślenie o pracy – nawet wtedy, kiedy próbuje zrobić sobie przerwę. Nie jest w stanie zarządzać koncentracją tak, by myśleć o czymś innym.
• Często odczuwa wyjątkowe napięcie – szczególnie kiedy znajduje się w pracy. Wymagania wydają się nierealne dla pracownika. Ze względu na chroniczne zmęczenie i szwankujące zdrowie traci możliwość radzenia sobie z trudnymi zadaniami. To wywołuje kolejny stres – obawę przed konsekwencjami.

W tej sytuacji niebagatelne znaczenie mają również pojawiające się z wycieńczenia i jako skutek przeżywanego stresu, choroby somatyczne pracownika. Sprawiają, że jeszcze trudniej radzić mu sobie z wyzwaniami oraz spełniać wymagania pracodawców i organizacji. Nieraz nie jest w stanie im podołać. Skrajne przemęczenie powoduje wzrost wypadków w pracy przez kłopoty z koncentracją, a osoby, którym towarzyszy stale stres, mogą zmagać się z takimi problemami, jak nadciśnienie czy nawet zawał serca.

Skutki stresu – jak radzić sobie ze stresem w pracy?

Stres w pracy nie tylko powoduje problemy u pracowników, ale i przynosi negatywne konsekwencje dla całego przedsiębiorstwa. W tej sytuacji warto sprawdzić, co można zrobić, aby zniwelować skutki stresu. Jeśli zadania lub warunki panujące w pracy są niezgodne z Kodeksem pracy i wywołują aż taki poziom stresu, rozsądnym wyjściem wydaje się powzięcie stosownych działań. Pomóc może, przynajmniej w niektórych przypadkach, Państwowa Inspekcja Pracy.

Jak już wspomniano, stres pojawiający się w pracy jest w stanie wywołać u człowieka choroby. Szczególnie nieumiejętność radzenia sobie ze stresem niszczy zdrowie człowieka. Dlatego nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty – psychiatry lub psychologa. Jeśli wskutek kontaktu organizmu ze stresem w pracy pojawiły się już choroby, być może potrzebna będzie farmakoterapia. Ważnym punktem walki ze stresem w pracy jest również psychoterapia.

Aby pokonać stres, warto również pamiętać o tym, że istnieją domowe sposoby, które mogą wspomóc nas w walce ze napięciem w pracy. Jednym ze sposobów radzenia sobie z trudnościami w pracy może być poświęcenie czasu na to, by wziąć długą kąpiel, która rozluźnia i dobrze wpływa na obniżenie poziomu stresu. Również ćwiczenia relaksacyjne to dobry pomysł, aby zniwelować stres w pracy. Od stresu zawodowego z całą pewnością można i należy się uwolnić – trzeba jedynie dać sobie na to szansę.