Histeria – objawy – jak sobie radzić i leczyć?

Co to jest histeria?

Nazwa histeria pochodzi od greckiego słowa hystera, czyli macica, starożytni uważali bowiem, że to właśnie ona odpowiada za występowanie tego schorzenia. Pierwsze wzmianki dotyczące tej choroby pojawiły się już 2000 lat przed naszą erą w Egipcie.

Istniało wiele teorii mających tłumaczyć, w jaki sposób powstaje atak histerii, większość z nich opierała się na koncepcji przemieszczania się macicy w górne części ciała, gdzie miała ona negatywnie wpływać na funkcjonowanie innych narządów. Kolejne epoki przyniosły nowe wytłumaczenia. Nikogo pewnie nie zdziwi fakt, że w Średniowieczu histeria kobieca uznana została za diabelskie opętanie, a metodę jej leczenia stanowiły egzorcyzmy.

Później pojawiły się teorie humoralna (gromadzenie się czarnej żółci w ciele) i waporów. Wapory, czyli sfermentowane, lotne humory dostawały się do mózgu i tak powstawała choroba. Wyróżniano cztery rodzaje waporów, ich nagromadzenie powodowało różnorodne schorzenia, w przypadku waporu nasiennego była to właśnie histeria.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł ogromny rozkwit koncepcji psychologicznych tłumaczących występowanie histerii jako następstwo urazu lub napięcia psychicznego. Dzisiaj wiemy, że nerwica histeryczna dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet, i jest poważnym schorzeniem, które musi być odpowiednio leczone. Współczesna medycyna coraz częściej odchodzi od przestarzałej, nawiązującej do dawnych prób tłumaczenia jej występowania, nazwy owego schorzenia. Obecnie preferuje się określenia, takie jak: nerwica, konwersja lub dysocjacja.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Nerwica histeryczna – co to za choroba?

Nerwica histeryczna (histeria) to poważna choroba o ciężkiej do ustalenia etiologii. Obecnie uważa się, że na jej rozwinięcie może mieć wpływ zaburzenie procesu rozwoju osobowości w okresie dzieciństwa na skutek okazywania dziecku niewystarczającej bliskości ze strony rodziców.

Część badaczy uważa, że jej przyczyny należy doszukiwać się w trudnych doświadczeniach, silnie obciążających psychikę.

Histeryk i ataki histerii

Histeryk może przejawiać także pewne cechy osobowości takie jak emocjonalność, trudność w przyjmowaniu krytyki czy dużą skłonność do podejmowania rywalizacji w różnych dziedzinach życia. Cechy te nie decydują o rozpoznaniu, jednak mogą pomóc lekarzowi psychiatrze w postawieniu właściwej diagnozy.

Atak histerii polega na utracie kontroli nad okazywanymi emocjami, któremu może towarzyszyć utrata pamięci dotycząca momentu ataku. Histerię zalicza się do zaburzeń dysocjacyjnych i w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 określa się ją kodem F44.

Histeria – objawy

Osobowość histeryczna kształtuje się prawdopodobnie na podłożu ciężkich przeżyć. Na skutek tego człowiek zaczyna za wszelką cenę przypodobać się osobom ze swojego otoczenia, uzależnia swoje decyzje, wybory od ich gustu i upodobań.

Charakteryzuje go częsta zmiana nastroju, egzaltacja, duża nadpobudliwość i przede wszystkim infantylność emocjonalna.

Ataki furii u dorosłych występują często z powodów podobnych do tych, które wyzwalają je u dzieci. Może być to niezdany egzamin, problemy w małżeństwie czy nawet niewielkie życiowe niepowodzenia.

Na atak histerii składają się objawy dysocjacyjne i somatyczne (nerwica konwersyjna).

Objawy dysocjacyjne histerii:

• całkowita utrata kontroli nad emocjami,
• depersonalizacja,
• utrata kontaktu z otoczeniem,
• osłupienie, trans,
• amnezja, fuga dysocjacyjna,
• derealizacja.

Nerwica konwersyjna – objawy:

• zaburzenia ruchowe przejawiające się w bardzo różnorodny sposób,
• napady drgawkowe (mogą być połączone z wygięciem ciała w tzw. łuk histeryczny),
• zaburzenia czucia: bólowe (ból głowy, przeczulica skóry), równowagi (w skrajnej postaci niemożność przyjęcia pozycji stojącej), niedoczulica, brak czucia, ślepota i głuchota histeryczna.

Osoba przed wystąpieniem ataku często ma poczucie typu „wpadam w histerię”, przeczuwa, że atak się zbliża.

Histeria u dziecka

Atak histerii u dorosłego będzie się różnił od histerii u 3-latka. Różnice te dotyczą nie tylko prezentowanych objawów, ale też ciężkości stanu. Histeria u dzieci stanowi bowiem jeden z etapów rozwoju ich osobowości i nie powinna budzić poważnych obaw. Dzieci, tak jak wszystkiego innego, muszą nauczyć się kontrolowania swoich emocji. Radość dziecka jest prawdziwa, nieudawana, niestety to samo tyczy się jego negatywnych emocji takich jak złość i gniew. Atak histerii u dziecka jest konsekwencją jego sprzeciwu, nie wyrażanego, jak w przypadku dorosłych, tylko za pomocą słów, ale też gestów i ogólnego zachowania.

Ataki histerii u niemowlaka przejawiają się nasilonym płaczem i niepokojem ruchowym, znacznie częściej jednak histeria pojawia się u dwulatka, trzylatka, czterolatka – w tym okresie kształtuje się bowiem poczucie niezależności młodego człowieka.

Jak uspokoić dziecko w histerii? Jak reagować na histerią dziecka?

Histeria u małych dzieci stanowi dla rodziców prawdziwe wyzwanie, dlatego tak ważne jest by nauczyć się jak sobie z nią radzić.

Nerwica histeryczna u dzieci – postępowanie w tym przypadku zostało opisane poniżej.

• Najważniejsza zasada to nie dać się wyprowadzić z równowagi.
• W celu uspokojenia dziecka należy używać spokojnego lecz stanowczego tonu.
• Nie można krzyczeć na dziecko, ani stosować klapsów – mogą one bowiem nasilić histeryczny płacz dziecka.
• Pozytywnych skutków na pewno nie przyniesie także przyznanie dziecku racji i przystanie na jego warunki.
• Powinno się zwracać uwagę na występowanie u dziecka objawów takich jak: duszność i tachykardia.
• W przypadku gdy atak histerii wystąpi w miejscu, w którym przebywa dużo ludzi, dobrym sposobem jest przeniesienie dziecka do miejsca, w którym będzie mogło się wykrzyczeć i uspokoić.

Histeryczne zachowanie dziecka wymaga od rodziców dużych pokładów cierpliwości. Okazywanie negatywnych emocji ze strony dorosłych może tylko nasilić atak u dziecka. Histeryczne dziecko może zmitygować tylko spokój i opanowanie rodziców.

Histeria u małych dzieci może być stanem trudnym do przerwania, dlatego tak ważne jest aby nie dopuścić do jej ataku. Najważniejsze jest nauczenie dziecka dobrych nawyków. Młody człowiek musi zrozumieć, że nie zawsze to on/ona może wygrywać, że w życiu nie zawsze wszystko idzie po jej/jego myśli. W każdym przypadku należy reagować na złe zachowanie dziecka, niezależnie od tego czy znajdujemy się w domowym zaciszu czy w centrum handlowym. Po zakończonym ataku nie powinno się nadmiernie roztrząsać niepoprawnego zachowania dziecka, jedynie wytłumaczyć, że istnieją inne sposoby radzenia sobie z gniewem.

Nerwica histeryczna – leczenie

Leczenie histerii nie jest prostym zadaniem. Polega ono najczęściej na długotrwałej psychoterapii mającej na celu odwrócenie uwagi chorego od własnej osoby – histeryk musi zrozumieć, że jego problemy nie są największe, musi zauważyć trudności innych ludzi. Dobrą metodą walki z histerią jest zaangażowanie się w pomoc potrzebującym.

Niektóre postacie nerwicy wymagają stosowania farmakoterapii pod postacią środków uspokajających. Obiecującą metodą wydaje się być hipnoza, która pozwala choremu odwrócić uwagę od negatywnych przeżyć. Ważne jest także wsparcie chorego okazywane przez rodzinę i bliskich.