Fobia społeczna to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych. Uważa się, że może ona dotyczyć nawet 10 proc. społeczeństwa. Schorzenie to, przez niektórych badaczy uważane jest za chorobę cywilizacyjną. Jak objawia się lęk przed ludźmi? Czy istnieją testy, dzięki którym można stwierdzić występowanie lęku społecznego u danej osoby? Jak można pokonać fobię społeczną za pomocą leków i terapii?
Fobia społeczna (nerwica społeczna, socjofobia) należy do zaburzeń nerwicowych. Objawia się poprzez odczuwanie silnego lęku w sytuacjach, gdy chory znajduje się wśród ludzi. Uważa się, że może ona dotyczyć nawet do 10 proc. społeczeństwa, przy czym częściej występuje u kobiet. Do rozwinięcia charakterystycznych dla tego zaburzenia objawów dochodzi najczęściej pomiędzy 20. a 30. rokiem życia.
Fobia społeczna w swojej skrajnej postaci powoduje całkowite unikanie ludzi i niezwykle destrukcyjnie wpływa na stan psychiczny chorego.
Wyróżnia się poniższe rodzaje fobii społecznych.
Fobia społeczna u różnych pacjentów może różnić się także poziomem nasilenia lęku. U niektórych występuje umiarkowana socjofobia, a u innych wyraźna socjofobia, której mogą towarzyszyć ataki paniki na samą myśl o obcowaniu z innymi ludźmi.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 przyznała fobii społecznej kod F40.1.
Ciągle trwają dyskusje nad przyczynami powstawania fobii. Czasami bardzo ciężko jest stwierdzić, dlaczego akurat ten człowiek cierpi na niepokój społeczny (lęk społeczny), a inny jest duszą towarzystwa. Poniżej przedstawiona została lista teorii mających tłumaczyć, w jaki sposób dochodzi do rozwinięcia tego zaburzenia lękowego nazywanego fobią społeczną.
Przyczyną wystąpienia fobii społecznej może być też doświadczenie traumatycznych przeżyć w przeszłości.
Objawy fobii społecznej, w zależności od jej rodzaju, pojawiać mogą się tylko w konkretnych sytuacjach, na przykład podczas wystąpień przed dużą publicznością lub nie być związane z konkretnym działaniem, ale z samym przebywaniem wśród innych osób.
U osób z fobią społeczną najczęściej występującymi objawami są:
Co charakteryzuje osoby z fobią społeczną?
Dla osoby z fobią społeczną rozmowa z jej autorytetem czy idolem jest czymś nie do pomyślenia.
Lęk społeczny może występować także u dzieci i młodzieży. Uważa się, że dotyczy on więcej niż 1 proc. populacji pediatrycznej. Dzieci dotknięte socjofobią unikają kontaktów z osobami, które nie są członkami ich rodzin, izolują się w szkole, nie zawierają nowych przyjaźni. Fobia społeczna u dzieci przypomina tę występującą u dorosłych.
Dziecko przeżywa nasilony stres w związku z recytacją wiersza na forum klasy, nie chce spotykać się z rówieśnikami, ponieważ boi się kompromitacji. W skrajnych przypadkach może całkowicie odmówić wychodzenia z domu.
Objawy występujące w tej grupie wiekowej są bardzo podobne do tych występujących u osób starszych – mogą jednak przyjmować bardziej nasiloną formę i prowadzić do ataku histerii.
Ludzie zmagający się z fobią i lękiem przed ludźmi bardzo często mają problemy ze znalezieniem i utrzymaniem pracy. Przyczyniają się do tego cechy takie jak niechęć do rozmowy z innymi współpracownikami czy trudności w prowadzeniu działań pod kontrolą przełożonego.
Osoby takie częściej wybierają zawody, w których ograniczone są kontakty z drugim człowiekiem, a praca może być wykonywana zdalnie.
Jeśli u danej osoby pojawia się myśl: „mam fobię społeczną” lub brakuje jej pewności w sytuacjach, gdzie jest wiele osób, których nie zna, to dobrym sposobem, aby ocenić swój poziom lęku, jest wypełnienie krótkiego testu – testu Liebowitza.
Składa się on z 48 pytań, na które należy odpowiedzieć, wybierając jedną z 4 dostępnych odpowiedzi. Pytania dotyczą poziomu lęku odczuwanego przez pacjenta w częstych sytuacjach społecznych i tego, jak często tych sytuacji on unika. Wypełnienie całego testu nie powinno zająć więcej niż 15–20 minut. Test Liebowitza nie może zastąpić jednak wizyty w gabinecie specjalisty.
Podstawową formą leczenia fobii społecznej jest psychoterapia. Powinna być ona prowadzona przez specjalistę z zakresu psychiatrii lub psychologii, który zdobył uprawnienia do prowadzenia sesji terapeutycznych.
Najczęściej w leczeniu fobii społecznej stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna. Pacjent podczas sesji terapeutycznych powinien nauczyć się, jak prawidłowo reagować na stresujące sytuacje, wyrobić sobie właściwe wzorce zachowań.
Cel ten może zostać osiągnięty poprzez wyobrażanie sobie sytuacji wywołujących u niego lęk i zrozumienie, że tak naprawdę żaden z czarnych scenariuszy się nie spełni. Pomocna jest także terapia grupowa, podczas której osoba doświadczająca lęku społecznego spotyka innych ludzi z takim samym problemem i dzieli się z nimi swoimi odczuciami i przemyśleniami.
Leki w przypadku fobii społecznej nie zawsze muszą być stosowane. Jednak gdy silnemu lękowi towarzyszy depresja, należy włączyć leczenie preparatami przeciwdepresyjnymi. Jeśli socjofobia cechuje się bardzo dużym nasileniem lęku, można rozważyć stosowanie benzodiazepin.
Należy pamiętać, że przyjmowanie tych leków nie pozostaje bez wpływu na nasz organizm, dlatego można je stosować tylko pod ścisłą kontrolą i z zalecenia lekarza.
Fobia społeczna to problem, którego rozwiązanie często wymaga zaangażowania zarówno pacjenta, jak i terapeuty. Co jednak może zrobić sam chory, aby zmniejszyć swój lęk?
Jeżeli chodzi o fobię społeczną, leczenie domowe powinno obejmować poniższe działania:
Należy pamiętać, że w przypadku, gdy pacjent sam nie potrafi poradzić sobie z problemem, warto udać się do specjalisty.
Zaburzenie społeczne to fobia – z definicji – uczucie lęku. Fobie należą do zaburzeń lękowych zwanych nerwicami, a więc sposób postępowania w tym przypadku jest taki sam jak przy pozostałych zaburzeniach lękowych.Z jednej strony stosuje się leki przeciwdepresyjne, które uwalniają pacjenta od niepotrzebnych reakcji lękowych, z drugiej psychoterapię. Siła naszego umysłu jest ogromna, potrafi on z jednej strony „płatać figle” i generować lęk w sytuacjach, w których jest on po prostu nieuzasadniony, z drugiej zaś można go wykorzystać w ramach psychoterapii po to, żeby takim sytuacjom przeciwdziałać.
Bibliografia
lekarz
Absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Aktywnie uczestniczył w działalności wielu studenckich kół naukowych. Szczególnie zainteresowany tematyką neurochirurgii, neurologii i psychiatrii. W wolnych chwilach zgłębia sekrety botaniki. Lubi podróżować i czytać książki.
5
Komentarze i opinie (0)