Erytrofobia – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie

Nadmierne czerwienienie twarzy ze stresu

Stres przed publicznymi wystąpieniami towarzyszy wielu z nas, zwłaszcza jeśli nie mamy dużego doświadczenia w przemawianiu do większej grupy ludzi. Strach wywołuje drżenie rąk, przyspieszone bicie serca, czerwienienie się na twarzy.

Objawy te są czymś niezwykle powszechnym, stanowią rodzaj pamiątki po przodkach, którzy właśnie poprzez zwiększenie ukrwienia okolic twarzy pokazywali innym swoją gotowość do zmierzenia się z jakąś stresującą sytuacją. W miarę zdobywanego doświadczenia, przemówienia publiczne stają się coraz prostsze i mniej stresujące.

Istnieje jednak fobia społeczna, która objawia się, panicznym wręcz, strachem przed zaczerwienieniem się twarzy na oczach innych ludzi i ich negatywną oceną. Zaburzeniem tym jest erytrofobia.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Erytrofobia – co to jest?

Erytrofobia jest rodzajem fobii społecznej, czyli zaburzenia lękowego należącego do grupy zaburzeń nerwicowych objawiających się w trakcie kontaktu z innymi ludźmi. Zaburzenie to może mieć charakter uogólniony, oznacza to, że lęk występuje w każdej sytuacji, w której dochodzi do zaistnienia relacji interpersonalnej, lub nieuogólniony – strach przed zaczerwienieniem występuje tylko w pewnych konkretnych sytuacjach, na przykład podczas publicznego wystąpienia, odpowiedzi w szkole czy podczas rozmowy ze współpracownikami. Uważa się, że erytrofobia dotyczyć może, na pewnych etapach życia, nawet 12 proc.populacji, z czego u 1/6 z nich erytrofobia może utrudniać lub wręcz uniemożliwiać normalne funkcjonowanie.

Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie

Nazwa tego schorzenia pochodzi od greckich słów „erytros” – czerwony i „phόbos” – lęk.

Przedmiotem lęku w erytrofobii nie jest samo czerwienienie się twarzy, ale strach przed oceną tego przez innych ludzi. Erytrofobia działa na zasadzie dodatniego sprzężenia zwrotnego. W sytuacji interpersonalnej osoba dotknięta tym zaburzeniem zaczyna natrętnie myśleć o tym, że z całą pewnością za chwilę się zaczerwieni, co powoduje u niej duży stres i w rezultacie pojawiają się wypieki na twarzy.

Zwiększony napływ krwi do skóry twarzy powoduje miejscowy wzrost temperatury, który informuje przejętą osobę, że właśnie pojawił się rumieniec. Na skutek tego dochodzi do jeszcze większego zawstydzenia, przekonania o negatywnym odebraniu przez rozmówcę i pogorszenia nastroju. Jeśli opisana sytuacja się powtarza, dochodzi do rozwoju odruchu w którym sama myśl o możliwości zarumienienia prowadzi do błyskawicznego zaczerwienienia się.

Erytrofobia w swoich skrajnych postaciach może doprowadzić do całkowitego wycofania się z życia społecznego i stanu bardzo poważnego obniżenia nastroju.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy

Erytrofobia – przyczyny czerwienienia się

Ciężko jednoznacznie stwierdzić, skąd się bierze erytrofobia. Rumieńce na twarzy są czymś normalnym, objawy erytrofobii nie występują jednak u każdego z nas.

Dlaczego niektórzy są na nią bardziej narażeni? Oto kilka teorii:

• Czerwienienie się twarzy bez powodu może być spowodowane zaburzeniami dotyczącymi układu współczulnego. Układ współczulny stanowi część autonomicznego układu nerwowego, odpowiedzialnego za mobilizację organizmu w sytuacjach stresowych. Nie jest to erytrofobia, ale często powtarzające się, bardzo zauważalne rumieńce mogą łatwo naruszyć poczucie komfortu człowieka wśród innych i ostatecznie do niej prowadzić.
• Niskie poczucie własnej wartości często połączone jest z ogromnym lękiem przed oceną przez innych. Początkowo lęk przed oceną tego, co chce się przekazać, powoduje wystąpienie czerwonych plam na twarzy z nerwów, a z czasem to zaczerwienienie twarzy powoduje lęk.
• Erytrofobia u dzieci i młodzieży może pojawiać się na skutek przymuszania do wystąpień publicznych wbrew ich woli. Często są to dzieci ciche i spokojne, które nie czują się najlepiej w centrum uwagi.
• Zgubny wpływ mediów społecznościowych, narzucających ideał piękna trudny lub niemożliwy do spełnienia może powodować zmniejszenie pewności siebie, utratę wiary we własną atrakcyjność i wywoływać fobie społeczne w tym erytrofobię.

Erytrofobia – objawy

Czerwona twarz ze wstydu nie jest objawem erytrofobii, może się to zdarzyć każdemu zdrowo funkcjonującemu człowiekowi. Objawy erytrofobii będą występowały na skutek pojawienia się rumieńców w obecności innych osób.

Poza nadmiernym czerwienieniem się, przy erytrofobii objawy to

• zawroty głowy,
• nudności,
• nadmierne pocenie się,
• przyspieszona akcja serca,
• uczucie duszności,
• przyspieszony oddech,
• drżenie rąk.

W skrajnych postaciach erytrofobia może skutkować atakiem paniki. Na co dzień ludzie dotknięci tym rodzajem fobii społecznej będą unikać znajdowania się w centrum uwagi, wchodzenia w dyskusje czy zabierania głosu w trakcie zebrań w pracy. Kobiety dotknięte erytrofobią często noszą dość grubą warstwę makijażu, który ma zakryć pojawiające się w niewłaściwym momencie rumieńce. Jeśli strach przed zarumienieniem się i negatywnym odebraniem tego przez inne osoby jest bardzo silny, osoba cierpiąca z powodu erytrofobii może całkowicie wycofać się z życia społecznego, unikać chodzenia do szkoły czy pracy, co prowadzić może do bardzo przykrych skutków socjoekonomicznych.

Leczenie erytrofobii – jak się nie czerwienić?

Leczenie erytrofobii może przyjmować różnorodne formy i powinno zależeć od stopnia lęku przejawianego przez pacjenta.

Erytrofobia – ćwiczenia

W początkowej fazie leczenie erytrofobii, o ile nie jest skrajnie nasilona, powinno polegać na praktykowaniu technik relaksacyjnych. Odpowiednie ćwiczenia oddechowe, joga czy inne formy wyciszenia się pozwalają na zwiększenie kontroli nad stresem, a co za tym idzie nad fizjologicznymi jego przejawami. Wiele technik relaksacyjnych może być z powodzeniem praktykowanych w domowym zaciszu, co zapewnia duży stopień komfortu osobom borykającym się z problemem fobii społecznej.

Erytrofobia – terapia i leki zmniejszające czerwienienie

W przypadku fobii o większym stopniu nasilenia, nieodzowna, może okazać się pomoc specjalisty – psychologa lub psychiatry, który ukończył kurs psychoterapii. Terapia lęku przed czerwieniem się ze stresu prowadzona jest w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej, która uczy pacjenta prawidłowego reagowania w sytuacjach stresowych i kontrolowania swoich lęków. Czasami, jako uzupełnienie leczenia, konieczne jest włączenie leków przeciwdepresyjnych lub przeciwlękowych. Należy jednak pamiętać, że takie postępowanie powinno być zarezerwowane dla pacjentów cechujących się skrajnie wysokim poziomem lęku i u osób, u których doszło do rozwinięcia zaburzeń depresyjnych.

Beta blokery na czerwienienie twarzy

Jeśli borykamy się z czerwienieniem twarzy bez powodu, problem może tkwić w zaburzeniu pracy układu współczulnego. Stosowane są wówczas leki z grupy β-blokerów. Czasami stosuje się zabiegi polegające na blokadzie przewodnictwa nerwu współczulnego. Od pewnego czasu istnieje możliwość wykonania zabiegu ETS, polegającego na założeniu klamry na nerw współczulny. Należy jednak pamiętać, że metody te, choć z dużym prawdopodobieństwem, rozwiążą problem czerwienienia się, mogą nie spowodować wycofania się zaburzeń lękowych. W erytrofobii to nie rumieńce stanowią problem, a strach przed oceną przez innych.

Niechęć do korzystania ze specjalistycznej pomocy sprawia, że wiele osób na własną rękę próbuje dowiedzieć się, co zrobić, żeby się nie czerwienić. Źródłem informacji staje się często forum internetowe, gdzie dotknięci problemem polecają zioła na erytrofobię czy homeopatię. Stosowanie domowych sposobów nie rozwiąże problemu, zwłaszcza jeśli problem jest głęboko zakorzeniony w psychice. Warto zatem skorzystać z profesjonalnej pomocy.