Dlaczego dochodzi do udaru?

Pacjent po udarze

Udar mózgu jest definiowany jako zespół objawów neurologicznych, które wystąpiły nagle i utrzymują się powyżej 24 godzin. W niektórych przypadkach stan ten nazywa się atakiem, wylewem lub zawałem mózgu (udar niedokrwienny). Nie ulega wątpliwości, iż jest ona bezpośrednim zagrożeniem życia, podobnie jak zawał mięśnia sercowego. Objawy udaru mózgu zależą od tego, czy jest to udar krwotoczny (wywołany wylewem krwi do mózgu) czy udar niedokrwienny (wywołany zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu).

Należy pamiętać o tym, iż jedni pacjenci po udarze wracają do niemal pełnej sprawności, są samodzielni, niezależni i nie mają jakichkolwiek objawów neurologicznych, drudzy do końca życia nie są samodzielni. W dużym stopniu jest to zależne od rodzaju udaru, jego lokalizacji i obszaru mózgu, jaki obejmie ten proces. Ogromną rolę odrywa również czas, w którym pacjent zostanie przywieziony na specjalistyczny oddział udarowy.

Czynniki ryzyka udaru

Do najważniejszych czynników ryzyka udaru zaliczamy m.in.:

• nadciśnienie tętnicze,
• problemy z układem krążenia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia krzepnięcia,
• cukrzyca,
• zbyt wysoki poziom cholesterolu,
• bezdech senny,
• otyłość,
• używki (palenie papierosów, alkoholizm, narkomania),
• niezdrowy tryb życia (nieregularne odżywianie się, brak owoców i warzyw w diecie, brak witamin).

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Przyczyny udaru

Udar niedokrwienny mózgu to 80% wszystkich przypadków udarów. Przyczyną jego powstania jest nagłe, gwałtowne zatrzymanie dopływu krwi do mózgu, zakrzep bądź zatykający naczynie materiał zatorowy uniemożliwia całkowity lub częściowy przepływ krwi przez dany obszar mózgu. Udar niedokrwienny powoduje najczęściej niedowład jednej strony ciała, problemy z utrzymaniem równowagi, z mową, ale nie powoduje bólów głowy.

Udar krwotoczny mózgu występuje w 20% przypadkach i spowodowany jest wylewem/ przedostaniem się krwi poza naczynie mózgowe. Jest to wynik pęknięcia prawidłowo wykształconych tętnic mózgowych, malformacji naczyniowych czy naczyniaków. Wylew krwi powoduje niszczenie pobliskich tkanek bądź ich uszkodzenie. W przypadku udaru krwotocznego pojawiają się zaburzenia świadomości, niedowład jednej strony ciała, nudności, wymioty, problemy z utrzymaniem równowagi, z mową ale także bardzo silny ból głowy.

Objawy sugerujące udar

Jeśli którykolwiek objaw z poniższej listy zostanie zauważony przez nas u osoby, z którą przebywamy należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, a w przypadku braku takiej możliwości zawieźć chorego do szpitala. Do niepokojących objawów zaliczamy m.in.:

• pojawiające się nagle zaburzenie czucia (części ciała, kończyn czy połowy twarzy) lub nawet brak czucia,
• zawroty głowy, nudności, wymioty,
• nagły ostry ból głowy, czasem pulsujący,
• problemu z widzeniem lub zaburzenia widzenia, które pojawiają się nagle,
• ślinotok,
• problemy z połykaniem,
• problemy z mówieniem, ze zrozumieniem,
• nagłe osłabienie siły mięśniowej po jednej stronie ciała przeciwnej do udaru,
• całkowita utrata świadomości.

Przedstawione powyżej objawy mogą wskazywać na udar (krwotoczny bądź niedokrwienny). W skuteczności dalszego leczenia bardzo ważna rolę odgrywa czas, w jakim pacjent znajdzie się w szpitalu. Należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe bądź przetransportować poszkodowanego do szpitala. Pomoże to uchronić go przed poważnymi powikłaniami, natomiast podjęcie bardzo szybkiego leczenia zwiększy szanse na powrót do pełnej sprawności.

Do czasu przyjazdu lekarza i ratownika nie należy choremu podawać nic do picia, jedzenia czy jakichkolwiek leków (uspokajających, przeciwbólowych czy rozkurczowych). Należy kontrolować oddech, tętno i starać się rozmawiać cały czas z poszkodowanym. W przypadku utraty przytomności należy wdrożyć czynności ratownicze, zgodne z zalecanym schematem.

Lekarz zaraz po przyjeździe, określi stan pacjenta, zbierze od niego wywiadu (jeśli to będzie możliwe) oraz od jego rodziny, przeprowadzi szczegółowe badanie fizykalne (przedmiotowe), przy zwróceniu szczególnej uwagi na badanie neurologiczne. Leczenie na oddziałach udarowych zmniejsza znacznie ryzyko zgonu i zakres niesprawności, jakie niesie ta choroba.

Badania po udarze

Pacjent po udarze zostanie przewieziony do szpitala neurologicznego w celu w celu dalszej diagnostyki i leczenia. Z wykonywanych podstawowych badań należy spodziewać się pobrania krwi oraz moczu do badań czy tomografii komputerowej głowy. Lekarz może zlecić szereg innych badań mających na celu wykluczenie innych chorób oraz umożliwiających dokładniejszą diagnostykę.

Badania obrazowe po udarze odgrywają najważniejszą rolę, gdyż udzielą odpowiedzi z jaki udarem mamy do czynienia. Jest to bardzo istotne przed włączeniem leczenia, ponieważ leki stosowane w leczeniu udaru niedokrwiennego mogą być śmiertelne dla pacjenta z udarem krwotocznym. Dodatkowo badanie obrazowe wykluczy inną chorobę np. guz mózgu, w przypadku, którego podejmuje się zupełnie inne leczenie.

Każdy chory z udarem mózgu powinien być hospitalizowany, niezależnie od stanu ogólnego i objawów neurologicznych. Należy pamiętać o tym, iż w pierwszych 24-48 godzin naturalnego przebiegu udaru występuje pogorszenie stanu ogólnego i przede wszystkim neurologicznego.

Udar mózgu – czynniki ryzyka