Depresja okołomenopauzalna – jakie zmiany w psychice i zachowaniu mogą pojawić się w okresie menopauzy?

Depresja i złe samopoczucie w czasie menopauzy

W okresie menopauzalnym dochodzi do poważnych zaburzeń hormonalnych. Powoli zaczyna wygasać funkcja jajników. Dochodzi do spadku stężenia hormonów płciowych, tj. estrogenów, progesteronu. W związku z tym zmniejsza się również stężenie i aktywność neurotransmiterów (substancji przekazujących informacje między komórkami nerwowymi w mózgu).

Spada poziom przekaźników odpowiedzialnych za nastrój (serotonina) oraz za napęd (katecholamin). Efektem powyżej wymienionych zmian są zaburzenia związane z psychiką kobiety.

Kolejnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu zmian depresyjnych w okresie okołomenopauzalnym jest fakt, że dochodzi do zatrzymania okresu, co dla wielu pań jest równoznaczne z utratą kobiecości. Początkowo miesiączki stają się nieregularne, pojawiają się rzadziej, by w końcu w ogóle wygasnąć. Dla wielu kobiet ich ustanie to bodziec wprowadzający je w melancholiczny i depresyjny nastrój.

Około 50. roku życia zmienia się również otoczenie kobiety – dzieci są już dorosłe, najczęściej wyprowadzają się z domów – kobieta czuje się niepotrzebna oraz nieatrakcyjna, co potęguje zmiany w jej psychice.

Istotnym czynnikiem depresjogennym są również takie zmiany, jak: utrata libido, suchość w pochwy, problemy z nietrzymaniem moczu, zmniejszenie jędrności skóry i wiele innych. Wszystkie te aspekty zwiększają ryzyko pojawienia się pierwszych objawów depresji okołomenopauzalnej.

Jakie zmiany w psychice zachodzą w okresie menopauzy?

Każda kobieta przeżywa ten trudny okres w życiu na swój sposób. Istnieje kilka typowych objawów menopauzy, które mogą być pomocne w zdiagnozowaniu depresji okołomenopauzalnej.

Do głównych charakterystycznych zmian w zachowaniu należą:

• zmienność nastroju, wybuchowość, nadmierna płaczliwość na zmianę z ogromną radością, brak kontroli nad emocjami;
• duże natężenie lęku, strach przed utratą akceptacji otoczenia, niepokój;
• pogorszenie nastroju, niechęć do działania, pesymizm;
• zaburzenia snu – bezsenność;
• kłopoty z radzeniem sobie w codziennych sytuacjach – wyolbrzymianie problemów;
• problemy z koncentracją i skupieniem uwagi;
• urojenia;
• zaburzenia apetytu – nadmierne objadanie się lub unikanie jedzenia;
• problemy z zapamiętywaniem.

Depresja okołomenopauzalna – kto jest narażony?

Kobiety, które w swoim życiu przechodziły już epizody depresyjne, narażone są na zwiększone ryzyko depresji w okresie menopauzy. Zmiany w psychice i zachowaniu częściej wystąpią u pań, które przeszły depresję w czasie ciąży bądź uskarżały się na zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Depresja rozwija się częściej również u kobiet, u których menopauza wystąpiła wcześniej (tj. przed 45. rokiem życia). Zwiększone ryzyko depresji występuje u pań przechodzących menopauzę wywołaną w sposób sztuczny, czyli pooperacyjne.

Kobiety w okresie menopauzy są bardzo trudnymi pacjentkami. Wydawać by się mogło, że część objawów jest faktycznie wywołana zaburzeniami hormonalnymi, a część z nich – wyolbrzymiana przez panie. Prowadzi to do częstszych wizyt u lekarza czy szukania pomocy wśród najbliższych. Osoby z otoczenia kobiety przechodzącej menopauzę muszą być bardzo wyrozumiałe.

Jak leczyć depresję w czasie menopauzy?

Zaleca się, aby problemy z psychiką i zachowaniem w okresie menopauzy były leczone jednocześnie przez ginekologa i psychiatrę.

Ginekolodzy skupiają się na zaburzeniach hormonalnych, a więc, w przypadku braku przeciwwskazań, mogą zadecydować o wprowadzeniu hormonalnej terapii zastępczej. Zazwyczaj stosowane są estrogeny podawane doustnie i dopochwowo. Dzięki opanowaniu zaburzeń hormonalnych, łatwiejsza staje się terapia u psychiatry. Hormonalna terapia zastępcza nie posiada właściwości przeciwdepresyjnych, ale wpływa pozytywnie na sen oraz nastrój, a także poprawia koncentrację.

Rolą psychiatry w tym przypadku jest leczenie przyczyny i objawów depresji. Do terapii włączone zostają, najczęściej, leki przeciwdepresyjne. Część z nich działa nasennie i wyciszająco, co przynosi szybką ulgę. Dodatkowo panie mogą skorzystać z sesji terapeutycznych. Tylko wielokierunkowe leczenie depresji w okresie okołomenopauzalnym może skutecznie wyleczyć kobiety z tej dolegliwości.

W licznych badaniach wykazano, że w łagodzeniu niektórych objawów menopauzy, np. uderzeń gorąca, sprawdzają się hormony roślinne, tak zwane fitoestrogeny. Pozyskiwane są z nasion różnych roślin, głownie soi. To łagodnie działające i bezpieczne leki, które nie wywołują działań niepożądanych.