Aleksja – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie, terapia

Co to jest aleksja?

Aleksja to zaburzenie, w przebiegu którego chory nie ma umiejętności czytania słowa pisanego (drukowanego). Może pojawić się także nieumiejętność pisania. Warto podkreślić, iż jest to zaburzenie najczęściej nabyte, a nie wrodzone. Zdarzają się jednak przypadki aleksji wrodzonej (u dzieci), jednakże przyczyna jej powstania nie jest do końca wyjaśniona. Aleksja może być całkowita oraz częściowa (tzw. aleksja bez agrafii, czysta ślepota słów).

Zaburzenie to jest najczęściej konsekwencją uszkodzenia lewego płata ciemieniowego, jak również środkowej części płata potylicznego, płata skroniowego oraz trzonu ciała modzelowatego mózgu na skutek np. urazu, udaru (niedokrwiennego, krwotocznego), guza mózgu bądź innego schorzenia. W przypadku tego zaburzenia chory nie ma problemu ze słuchem, wzrokiem oraz rozumieniem informacji przekazywanych.

Aleksja częściowa i aleksja całkowita

Aleksja całkowita jest schorzeniem, które obejmuje brak umiejętności czytania z towarzyszącymi mu zaburzeniami bądź całkowitą nieumiejętnością pisania. Dochodzi do niego najczęściej w wyniku uszkodzenia lewego płata ciemieniowego.

Aleksja częściowa (czysta ślepota słów, aleksja bez agrafii) to zaburzenie, w którym chory ma zachowaną umiejętność pisania, jednakże nie potrafi czytać. W przypadku tego schorzenia osoba chora jest w stanie pisać oraz przeliterować (choć nie zawsze) to, co napisała, lecz nie ma umiejętności czytania. Problem sprawia przeczytanie nazw pojedynczych liter oraz wyrazów jako całości. Bardzo często chory nie ma problemów z cyframi. Powstaje ona na skutek uszkodzenia lewego płata potylicznego oraz tylnej części płata modzelowatego.

Zwykle wraz z tym schorzeniem pojawiają się problemy ze znajdowaniem u chorych właściwych słów, tzw. anomia. Dotyczy to sytuacji, w których chory musi nazwać jakiś przedmiot, sytuację czy opisać zdarzenie. W większości przypadków dobrane słowa są nieadekwatne do wykonywanego zadania lub nazwa je określająca jest nieprawidłowa. Schorzenie to jest wynikiem uszkodzenia tylnej części ciała modzelowatego oraz lewej okolicy potylicznej.

Aleksja częściowa dzielona jest na dwie grupy, a mianowicie: aleksję agraficzną, która obejmuje problemy z czytaniem liter oraz słów – przyczyną tego zaburzenia jest uszkodzenie w lewej półkuli mózgu (zakręt kątowy) oraz zespół aleksji afatycznej, który polega na upośledzeniu procesów mówienia, interpretowania mowy oraz jej rozumienia. Chory ma problemy z identyfikowaniem liter, głośnym odczytywaniem liter, wyrazów oraz całych zdań. Ten typ aleksji wchodzi w skład szerszego zaburzenia, jakim jest afazja. Nie można ponadto mylić aleksji ze ślepotą, ponieważ osoby z tym zaburzeniem widzą bardzo dobrze, nie potrafią jednak tego, co widzą zinterpretować, nazwać, opisać czy skopiować.

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Aleksja – diagnoza, leczenie i rehabilitacja

W momencie zdiagnozowania aleksji należy przystąpić do jak najszybszej rehabilitacji. Szczegółowa diagnoza postawiona zostanie na podstawie badania lekarskiego (neurolog, neurochirurg, psycholog, psychiatra) oraz wywiadu. Na tej podstawie przygotowany zostanie właściwy plan rehabilitacji chorego.

W początkowym okresie pacjent może całkowicie stracić umiejętność czytania, rozpoznawania liter (nawet tych pisanych własnoręcznie) oraz ich nazwania. Wraz z postępem rehabilitacyjnym chory poznaje pojedyncze litery, jest w stanie je kopiować, nazywać, a następnie łączyć w pary. Początkowo litery mogą być łączone w pary bez większego sensu, z czasem jednak pacjent łączy litery po dwie, trzy, a nawet więcej logicznie i zaczyna składać je w słowa. Początkowo wypowiadane słowa przez osobę chorą na aleksję podobnie jak czytanie są bardzo powolne, czasem niezrozumiałe, bełkotliwe a do tego męczące i nużące. Proces rehabilitacyjny polega na literowaniu, sylabowaniu, rysowaniu, pisaniu literek i cyfr, tworzeniu zdań oraz wielokrotnym powtarzaniu tych ćwiczeń.

Chory bardzo często zbyt długo koncentruje się nad każdym z tych procesów. Osoby pracujące z chorym, powinny pomagać sobie i choremu za pomocą wyraźnych obrazków z podpisami, literek i cyferek magnetycznych lub narysowanych na dużej kartce czy za pomocą kolorowych obrazków. Warto do tego używać kolorowych kartek, mazaków czy kredek. Opiekun powinien być spokojny, opanowany i zachęcać każdego dnia pacjenta do ćwiczeń.

Czytaj również: Kauzalgia – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie