Akalkulia – co to? Przyczyny, objawy, leczenie, terapia

Czym jest akalkulia?

Akalkulia to utrata zdolności liczenia i posługiwania się liczbami. Osoba chora jest całkowicie zależna od innych w kwestii dotyczących dokonywania operacji na liczbach. Jak wykazano, akalkulia dotyczy nie tylko uszkodzenia lewej półkuli mózgu, która odpowiada m. in. za zdolność czytania i liczenia ale może się ona pojawić także wskutek uszkodzenia prawej półkuli. W proces liczenia zaangażowane są obydwie półkule mózgowe. Dotyka ona najczęściej osoby dorosłe, zatem nie można jej mylić z dyskalkulią, która wynika z nieprawidłowości genetycznych.

Akalkulia pojawia się na skutek:

• choroby (np. udar niedokrwienny bądź krwotoczny mózgu, guzy mózgu, stwardnienie rozsiane i inne), która powoduje uszkodzenie określonych struktur mózgowych,
• mechanicznego uszkodzenia mózgu (zaburzenia pourazowe).

Czytaj również: Splątanie – przyczyny, objawy, badania, leczenie stanu splątania

Akalkulia – przyczyny

Zaburzeniu ulegają podstawowe zdolności liczenia. Pacjent może mieć trudności z odniesieniem zapisu liczbowego danej wartości do jej zapisu za pomocą słów. Innym defektem są kłopoty z wykonaniem prostych działań na liczbach.

Akalkulii nie muszą towarzyszyć żadne inne nieprawidłowości funkcjonowania poznawczego, ale może ona występować z:

• zaburzeniami pamięci;
• problemami z koncentracją;
• zaburzeniami koordynacji;
• problemami z orientacją w terenie;
• problemy z topografią własnego ciała.

Akalkulia może występować jako zaburzenie wtórne do innych dysfunkcji procesów poznawczych. Zdarzają się sytuacje, iż pacjenci dotknięci tym zaburzeniem mają problemy z liczeniem (dzieleniem oraz mnożeniem), ale potrafią dodawać i odejmować; w innych przypadkach pacjent źle odczyta zapisane liczby, stanowiące treść działania matematycznego, a poda wynik prawidłowy.

Pacjent może także źle odczytać zapisane liczy stanowiące treść działania matematycznego, a poda wynik prawidłowy. Bardzo dużą grupę stanowią chorzy, którzy nie potrafią wykonywać działań arytmetycznych pisemnie, a ze słuchu wykonują je bezbłędnie i bardzo szybko. Akalkulia bywa czasami mylona z dyskalkulią. Dyskalkulia zaliczana jest do dysfunkcji, w której pacjent nie potrafi wykonywać podstawowych i prostych działań matematycznych. Choroba ta jest wynikiem nieprawidłowości genetycznych bądź wrodzonych nieprawidłowości określonych obszarów mózgu. Funkcje umysłowe nie są zaburzone.

Zobacz też: Osobowość narcystyczna – cechy

Diagnoza akalkulii

Zdiagnozowanie akalkulii jest bardzo łatwe dla doświadczonego neurologa bądź neuropsychologa, pomimo iż nie ma w chwili obecnej żadnych testów psychologicznych czy specyficznych narzędzi pomiarowych do diagnozy tego schorzenia.

Rozpoznanie akalkulii opiera się na tym, iż lekarz prosi pacjenta o wykonanie prostych zadań arytmetycznych, np. 7+1, 2x2 czy 10-4, przy jednoczesnym przeczytaniu na głos liczb zapisanych na kartce za pomocą cyfr arabskich. Innymi testami mogą być np.: prośba o zapisanie dyktowanych przez lekarza ciągów cyfr, liczenie elementów zbioru, zadania tekstowe, szacowanie, porównywanie wielkości liczb, czy obliczenia na kartce papieru. Na podstawie przeprowadzonych testów lekarz jest w stanie odpowiedzieć, czy dana osoba posiada opisywane zaburzenie.

Czytaj również: Demencja starcza – co to? Przyczyny, objawy, leczenie otępienia starczego

Rehabilitacja osób z akalkulią

Rehabilitacja akalkulii jest bardzo ważna i, jak wykazano, terapia przynosi znaczną poprawę jakości funkcjonowania pacjentów. Dobierana jest ona zawsze indywidualnie do każdego pacjenta, gdzie brany jest pod uwagę stopień zaburzenia, częstość pracy z pacjentem, jego chęci, oczekiwania oraz postępy, jakie poczynił. Ważne jest, by każdy z najbliższego otoczenia osoby cierpiącej na akalkulię pod okiem specjalisty pomagał mu w walce z zaburzeniem. Bardzo ważna rolę odgrywa zaangażowanie i motywowanie pacjenta, regularność ćwiczeń oraz ich urozmaicanie. Niezbędna jest także cierpliwość oraz wyrozumiałość.

W niektórych przypadkach możliwe jest przywrócenie pacjentowi utraconych zdolności pracy na liczbach np. na skutek powikłań urazu głowy. W innych pozostaje tylko i wyłącznie możliwość wypracowania zdolności zastępczych, których rolą jest przejęcie zadań funkcji zaburzonej bądź na zawsze utraconej. Program dobierany jest indywidualnie do pacjenta oraz posiadanych przez niego w chwili obecnej zdolności. Z czasem dodawane i uzupełnianie są nowe zdolności do tych już istniejących.