Zespół nefrytyczny – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest zespół nefrytyczny?

Zespół nefrytyczny (łac. Syndroma nephriticum) to zespół charakterystycznych objawów chorób nerek. Towarzyszy on nieprawidłowej funkcji kłębuszków nerkowych, czyli składowych nefronów. Kłębuszkowe zapalenie nerek (glomerulopatie), to grupa chorób o wieloczynnikowej etiologii. W pierwotnym kłębuszkowym zapaleniu nerek choroba wyjściowo dotyczy kłębuszków przy wtórnym kłębuszkowym zapaleniu nerek – proces chorobowy dotyczy początkowo lub jednocześnie wielu innych narządów.

Objawy kłębuszkowego zapalenia nerek, to przede wszystkim zespół nefrytyczny, zespół nerczycowy, izolowany białkomocz czy krwinkomocz.

Objawy zespołu nefrytycznego – jak rozpoznać problemy z nerkami?

Chore nerki w przebiegu zespołu nefrytycznego objawiają się:

• obecnością białka w moczu,
• występowaniem nadciśnienia tętniczego,
• zmniejszeniem objętości wydalanego moczu,
• miernie nasilonymi obrzękami,
• krwinkomoczem,
• obecnością aktywnego osadu w moczu, tj. erytrocytów wyługowanych (o zmienionym kształcie), wałeczków erytrocytowych (zlepionych erytrocytów, tworzących agregat o cylindrycznym kształcie),
• nagłym początkiem choroby, często poprzedzonym infekcją,

Często zespołowi nefrytycznemu towarzyszy podwyższona temperatura ciała, bóle brzucha i okolicy nerek.

Zespół nefrytyczny a zespół nerczycowy – jak odróżnić?

Zespół nefrytyczny i zespół nerczycowy, mimo podobnych nazw, różnią się objawami. O zespole nerczycowym, inaczej nefrozie lub zespole nefrotycznym, mówimy, gdy ilość białka w moczu przekracza >3,5g/dobę. Zwykle wraz z moczem wydalają się albuminy. Duża zawartość białka w moczu daje charakterystyczny objaw pienienia się moczu. W wyniku masywnego białkomoczu dochodzi do zmniejszenia stężenia albumin we krwi, czyli hipoalbuminemii. Kolejnym objawem zespołu nerczycowego są obrzęki (często zlokalizowane symetrycznie na podudziach, wokół oczu). Masywne obrzęki mogą powodować mikropęknięcia skóry, rozstępy, łuszczenie się skóry, znaczny przyrost masy ciała.

Ponadto zespół nerczycowy objawia się nadciśnieniem tętniczym, wodobrzuszem, nieprawidłowym (podwyższonym) stężeniem lipidów we krwi, żółtakami powiek (w przypadku znacznej hiperlipidemii), lipidurią (czyli wydalaniem lipidów wraz z moczem). Aby odróżnić zespół nefrytyczny od nerczycwego należy wziąć pod uwagę nasilenie białkomoczu. W zespole nefrytycznym, nie przekracza on 3,5g/dobę, dzięki czemu nie dochodzi do dużej utraty albumin (hipoalbuminemii). Ponadto zespół nefrytyczny manifestuje się obrzękami o umiarkowanym nasileniu. Gospodarka lipidowa w zespole nefrytycznym, może być prawidłowa.

Przyczyny zespołu nefrytycznego

Objawy zespołu nefrytycznego występują w przebiegu kłębuszkowego zapalenia nerek, które obejmuje:

• poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek,
• rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek,
• kłębuszkowe zapalenie z półksiężycami,
• gwałtownie postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek.

Ponadto przyczyną zespołu nefrytycznego może być zespół Alporta, czyli wrodzona choroba nerek, której towarzyszy upośledzenie słuchu i objawy oczne (obustronny stożek soczewki). Objawy niewydolności nerek i zespołu nefrytycznego współistnieją także z przewlekłą niewydolnością wątroby (marskości wątroby) i toczniem (choroba autoimmunologiczna).

Badania i leczenie zespołu nefrytycznego

Zespół nefrytyczny rozpoznaje się na podstawie badań laboratoryjnych krwi i moczu. Jeśli pacjent cierpi na zespół nefrytyczny badania potwierdzają białkomocz nienerczycowy (mniejszy niż 3,5g/dobę biała w moczu), bogatokomórkowy, aktywny osad w moczu oraz nadciśnienie tętnicze. Przy rozpoznaniu powinno brać się również pod uwagę obecność chorób współistniejących, takich jak toczeń rumieniowaty lub przewlekła niewydolność wątroby. Zespół nefrytyczny często poprzedzony jest infekcją, dlatego wykonuje się badania w kierunku przebytych zakażeń (ASO – odczyn antystreptolizynowy). Często do rozpoznania choroby nerek wywołującej zespół nefrytyczny niezbędna jest biopsja nerki i badanie histopatologiczne pobranego wycinka nerki.

Leczenie zespołu nefrytycznego zależy od nasilenia objawów oraz ich przyczyny. Niekiedy wdrażana jest glikokortykosteroidoterapia, leczenie przeciwnadciśnieniowe lub immunosupresyjne. W przypadku występowania objawów choroby nerek, konieczna jest wizyta u lekarza specjalisty – nefrologa.

Bibliografia:

1. Interna Szczeklika, podręcznik chorób wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
2. Pediatria, W.Kawalec, Wyd. PZWL, Warszawa 2013.