Wędrujące jądro u dziecka i dorosłego mężczyzny – przyczyny, objawy, leczenie, skutki

Czym jest jądro wędrujące u chłopca i jakie są objawy?

Jądro wędrujące jest to postać wnętrostwa. To wada rozwojowa stwierdzana u noworodków, polegająca na niezstąpieniu jednego lub obu gonad do worka mosznowego. Jądro umiejscowione jest wówczas w jamie brzusznej lub w kanale pachwinowym. Do moszny przemieszcza się ono najczęściej w okresie płodowym, pod koniec ciąży. Często zdarza się jednak, że jądra zstępują dopiero po urodzeniu.

Leczenia wymaga natomiast niezstąpione jądro po ukończeniu 3. miesiąca życia. Jądra wędrujące zlokalizowane są zazwyczaj w mosznie, ale mogą się przemieszczać samodzielnie do kanału pachwinowego.

Gdy lekarz podczas badania pacjenta odkryje jądro w pachwinie i jest ono niewyczuwalne w czasie dotyku, może sprowadzić je do moszny, ale ma ono tendencję do cofania się z powrotem.

Gdy dziecko śpi, przebywa w cieple lub jest rozluźnione, wówczas jądra znajdują się w mosznie. Cofają się natomiast, gdy dziecko jest ochłodzone, aktywne fizycznie, zdenerwowane.

Wędrujące jądro u mężczyzny to rzadkość, a ryzyko niewykrycia tej wady w czasie dorastania jest znikome. Objawy w postaci cofania się jądra dorośli mogą zaobserwować np. w czasie pobudzenia seksualnego i w momencie wzwodu oraz zbliżenia z partnerką. Dyskomfort może być odczuwany w czasie uprawiania sportu, wysiłku fizycznego.

Lekarze diagnozują jeszcze inną wadę, jest nią jądro kanałowe. Oznacza to, że gonada wyczuwalna jest w ujściu kanału pachwinowego, ale nie ma możliwości sprowadzenie je do moszny. Schorzenie to wymaga leczenia operacyjnego. Inne postacie wnętrostwa to: jądro przemieszczone oraz wnętrostwo brzuszne.

Wędrujące jądra i cofania się jąder – przyczyny

Wada ta spotykana jest najczęściej u dzieci urodzonych przedwcześnie, z niską masą urodzeniową. U jej podłoża leżą zaburzenia hormonalne występujące u matki w czasie ciąży, a także niedojrzałość jąder u dziecka. Innymi przyczynami tego stanu są: nieprawidłowa budowa jądrowodu, czyli drogi, przez którą jądra zstępują do moszny, oraz urazy mechaniczne.

Cofanie się jąder może być wynikiem nadmiernej aktywności mięśnia dźwigacza jądra. Dodatkowo przemieszczaniu się jądra sprzyja jego niewielki rozmiar, dzięki czemu mieści się ono w kanale pachwinowym. Powrózki nasienne są jednocześnie elastyczne i długie.

Jądro wędrujące – skutki i konsekwencje

Zaburzenia płodności lub bezpłodność to główne powikłanie wnętrostwa. Odpowiednia temperatura jest bardzo istotna w procesie spermatogenezy, czyli wytwarzania plemników. Temperatura w mosznie jest o około 2^oC niższa niż wewnątrz ciała. Z tego powodu proces ten ulega zaburzeniu.

Organizm przygotowuje się do wytwarzania plemników już po ukończeniu 3. miesiąca życia, co w konsekwencji doprowadza do problemów w produkcji plemników w okresie dojrzewania.

Innym istotnym powikłaniem wnętrostwa jest rak jądra, który rozwija się w 10 proc. przypadków właśnie w jądrze niezastąpionym. Najczęściej dotyczy to jąder zlokalizowanych w jamie brzusznej. Nowotwór ten pojawia się u mężczyzn po 30. roku życia. W jądrach niezastąpionych najczęściej rozwija się nasieniak.

Rokowanie w przypadku raka jąder jest dość dobre, pod warunkiem szybkiego zdiagnozowania choroby i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Wędrujące jądro i niezstąpienie jądra – jakie badania u dziecka?

Rodzice są w stanie sami przeprowadzić badanie u swojego malucha w domu. Uciekanie jednego lub obu jąder, ich stała obecność wysoko – w okolicach pachwiny – nie jest trudna do zdiagnozowania. Gdy jądro nie schodzi w sposób prawidłowy do moszny, należy skontaktować się z lekarzem. Lekarz od jąder to urolog dziecięcy.

Pierwszą wizytę najlepiej umówić u pediatry. Badanie należy przeprowadzić w sprzyjających, komfortowych dla dziecka warunkach. Konieczna jest odpowiednia temperatura, gdy dziecko jest zrelaksowane, najlepiej po kąpieli. Ręce osoby badającej również nie powinny być zimne, aby nie zafałszować wyniku.

Badanie to najlepiej przeprowadzić w pozycji żabki, ale konieczne może się okazać przyjęcie pozycji stojącej, leżącej i siedzącej. Gdy podczas diagnostyki nie wyczujemy jądra lub będzie ono nietypowo umiejscowione, będzie uciekać, wówczas należy skonsultować się z lekarzem pediatrą.

W dalszej diagnostyce wnętrostwa lekarz może zlecić dodatkowe badania hormonalne. Chłopcy borykający się z tym problemem wykazują brak odpowiedzi na działanie beta hCG, czyli ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. W odpowiedzi na podanie tego hormonu u dzieci posiadających jądra w jamie brzusznej dochodzi do wzrostu stężenia poziomu testosteronu. Dzieci te dodatkowo mają podwyższony poziom gonadotropiny.

Lekarze dysponują także badaniami obrazowymi, które mogą pomóc w diagnostyce wnętrostwa. Zastosowanie znajdują tutaj: badanie ultrasonograficzne, tomografia komputerowa, badanie rezonansu magnetycznego.

Wędrujące jądra – jak leczyć?

Gdy u chłopców jądra zstąpią do moszny na stałe i jeżeli rozwijają się one prawidłowo, wówczas nie trzeba podejmować leczenia. W przypadku zaburzeń funkcji lub budowy układu moczowo-płciowego należy przeprowadzić leczenie operacyjne lub hormonalne.

Leczenie zachowawcze wnętrostwa opiera się na stosowaniu hormonu gonadotropiny kosmówkowej lub hormonu pobudzającego jej uwalnianie. Gdy leczenie zachowawcze jest nieskuteczne lub gdy nie można go przeprowadzić, wówczas jedynym sposobem jest operacja. Leczenie to należy przeprowadzić w okresie dzieciństwa, aby uchronić pacjenta przed zaburzeniami płodności w przyszłości.

Leczenie operacyjne polega na stałym sprowadzeniu i umiejscowieniu jądra w worku mosznowym. Zabieg ten przeprowadzony jest przez urologa dziecięcego w znieczuleniu ogólnym.

Bibliografia:

1. Czernik J., Chirurgia dziecięca., wyd. I. Wydawnictwo Akademii Medycznej we Wrocławiu, Wrocław 2008.
2. Bagłaj M., Kaliciński P., Chirurgia dziecięca, wyd. I. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2016.
3. https://pediatria.mp.pl/choroby/ukladmoczowy/68663,wnetrostwo-niezstapione-jadro.