Torbiele nerek - co to, przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest torbiel?

Torbiel nerki to przestrzeń płynowa o różnej wielkości w obrębie miąższu nerek. Może być pojedyncza lub obustronna, zlokalizowane w jednej lub obu nerkach. Do tej kategorii chorób nerek należy wiele jednostek. Dziedziczność odgrywa główną rolę w powstawaniu wielotorbielowatości nerek, natomiast pozostałe schorzenia nie są uwarunkowane genetycznie.

Wielotorbielowatość nerek (uwarunkowana genetycznie)

• Typu dorosłych

Prowadzi do niewydolności nerek u osób w starszym wieku. W tym schorzeniu nerki są dużych rozmiarów, jednak mimo tego, rzadko są powodem dolegliwości. U niektórych osób występują bóle brzucha (związane z naciskiem nerek na sąsiednie narządy), krwiomocz, objawy kolki nerkowej oraz nadciśnienie tętnicze. Torbiele nie wymagają interwencji, jedynie w przypadku zakażenia ich zawartości lub wylewu krwi do światła. Ten rodzaj wielotorbielowatości nerek jest chorobą dziedziczną, a torbiele mogą tworzyć się nie tylko w nerkach, ale także w innych narządach. Objawy kliniczne ujawniają się najczęściej u dorosłych powyżej 40. roku życia.

• Typu dziecięcego

Choroba występuje rzadko. Pojawia się u noworodków i małych dzieci, a zmiany torbielowate widoczne są w nerkach i wątrobie. Schorzenie ujawnia się bardzo wcześnie, już okresie okołoporodowym i noworodkowym, i wiąże się z bardzo dużą śmiertelnością. Obok upośledzonej funkcji nerek pojawiają się zmiany ze strony układu oddechowego. W późniejszym czasie rozwija się krążenie wrotne, powiększa się śledziona oraz mogą pojawić się krwotoki.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Inne przyczyny torbieli

Torbielowatą dysplazję nerek

Jest jedną z najczęstszych przyczyn wyczuwalnych guzów jamy brzusznej u noworodków. Obecnie najczęściej rozpoznawana jest za pomocą badania ultrasonograficznego w trakcie ciąży. Rokowanie w przypadku zmiany jednostronnej jest bardzo dobre. W przypadku zmian obustronnych konsekwencją jest niewydolność nerek. Powikłaniami są zakażenia dróg moczowych, nadciśnienie tętnicze, nowotwór złośliwy.

Gąbczastość rdzenia nerki

Nerka gąbczasta jest zaburzeniem rozwojowym o nieznanej przyczynie. Choroba dotyczy w 70% przypadków obu nerek i może przebiegać bezobjawowo. Pierwsze objawy mogą pojawić się w wieku 40-50 lat i związane są z kamicą nerkową, krwiomoczem lub infekcją nerek. Sama choroba nie jest przyczyną niewydolności nerek, która jednak może być następstwem powikłań w postaci nawrotowej kamicy moczowej i nawracającego lub przewlekłego zakażenia układu moczowego. Do schyłkowej niewydolności nerek wymagającej leczenia nerkozastępczego dochodzi w wieku 30-70 lat.

Nabytą (dializopochodną) torbielowatość nerek

Rozpoznaje się wówczas, gdy torbiele (przynajmniej 5 torbieli w obu nerkach) pojawiają się u chorych z mocznicą, czyli pełnoobjawową schyłkową niewydolnością nerek. Po 8 latach stosowania dializ torbiele stwierdza się u 92% chorych. Torbiele te są najczęściej bezobjawowe. Nie wymagają leczenia jeśli nie ma objawów ani powikłań. W okresie epizodów krwiomoczu zaleca się odpoczynek w łóżku i leki przeciwbólowe. U 5-7% pacjentów dializowanych przez co najmniej 10 lat w ścianie torbieli powstaje rak nerki.

Torbiele proste nerek

Torbiel prosta nerki jest zwykle pojedyncza, najczęściej nie daje objawów, stwierdza się ją przypadkowo na podstawie badania USG wykonanego z innych powodów niż torbiel. Jest zazwyczaj bezobjawową, pojedynczą zmianą o niewielkich rozmiarach od 1-5 cm. Torbiel prosta jest dość często stwierdzana w badaniu ultrasonograficznym. Torbiel zawiera przezroczysty płyn. Zazwyczaj torbiele są bezobjawowe, ale nagłe rozdęcie torbieli wywołuje ból. Bezobjawowe torbiele proste nerek są niegroźne i wymagają jedynie obserwacji (USG raz w roku).

Torbielowatość nerek – diagnostyka

W większości przypadków torbiele mogą być zróżnicowane w badaniu USG, w przypadku torbieli prostych nie wymagana jest dalsza interwencja, jedynie coroczna kontrola. W przypadkach wątpliwych diagnostyka zostaje poszerzona o dodatkowe badania. Jest konieczna w przypadku podejrzenia choroby i obecności objawów współistniejących, np. gdy występują tętniaki wewnątrzczaszkowe w rodzinie (podejrzenie wielotorbielowatości nerek) oraz u członków rodzin, gdzie występowały przypadki zachorowań na wielotorbielowatość nerek.