Rak gruczołu krokowego

Rak gruczołu krokowego – jak często występuje?

Rak stercza jest coraz częściej rozpoznawaną chorobą nowotworową mężczyzn, nie tylko ze względu na starzenie się populacji, ale na coraz większą świadomość medyczną społeczeństwa oraz dostępność metod diagnostycznych.

Część rozpoznanych raków nie ma jednak znaczenia klinicznego, to znaczy nie spowoduje zgonu lub skrócenia życia chorego, dlatego też w tej grupie chorych proponuje się postępowanie zachowawcze polegające jedynie na obserwacji. Zaakceptowanie takiego postępowania wymaga od chorego posiadania pewnego zasobu wiedzy na temat raka stercza.

W Europie rak gruczołu krokowego jest najczęstszym nowotworem litym (guzem) występującym u mężczyzn. Jest też drugą co do częstości przyczyną zgonów wśród mężczyzn. Cały czas wzrasta liczba zgonów mężczyzn z powodu raka stercza.

W Polsce w Krajowym Rejestrze Nowotworów w 2010 roku rak stercza był drugim co do częstości nowotworem występującym u mężczyzn, stanowił trzecią co do częstości przyczynę zgonów mężczyzn.

Rak gruczołu krokowego – czynniki ryzyka

Wśród czynników ryzyka rozwoju raka stercza wyróżnia się:

• podeszły wiek,
• czynniki dziedziczne
• pochodzenie etniczne.

Rak gruczołu krokowego a wiek

Częstość występowania raka stercza rośnie wraz z wiekiem. Wśród 100 000 mężczyzn w wieku powyżej 65 lat ponad 250 zachoruje na raka stercza. W takiej samej grupie mężczyzn w wieku 45 – 54 lata zachoruje tylko ponad 10 mężczyzn. Jednak choroba będzie bardziej miała bardziej agresywny przebieg u mężczyzn młodszych.

Rak gruczołu krokowego a geny

Jeżeli w rodzinie mężczyzny występował rak stercza wiąże się to z wyższym ryzykiem zachorowania. Postać rodzinna raka stercza może być rozpoznana jeżeli choroba wystąpiła u dwóch lub większej liczby członków rodziny w pierwszym lub drugim stopniu pokrewieństwa.

Rak gruczołu krokowego a dziedziczenie

Postać dziedziczna raka stercza może być rozpoznana jeżeli choroba wystąpiła u trzech lub więcej krewnych lub u co najmniej dwóch przed 55. rokiem życia. Jeżeli krewny pierwszego stopnia mężczyzny zachorował na raka stercza, to ryzyko jego zachorowania jest 2 razy większe niż w populacji ogólnej. Występowanie choroby nowotworowej w rodzinie powinno skłaniać do częstszych wizyt u specjalisty w celu monitorowania stanu zdrowia i umożliwienia wczesnego wykrycia choroby. Należy zawsze informować lekarza o fakcie występowania choroby nowotworowej w rodzinie.

Co powoduje raka gruczołu krokowego?

Wyróżnia się następujące czynniki środowiskowe, które mogą mieć wpływ na rozwój raka gruczołu krokowego:

• spożycie tłuszczów zwierzęcych,
• spożycie nikotyny
• spożycie alkoholu,
• narażenie na promieniowanie UV,
• wzorce zachowań seksualnych,
• poziom hormonów płciowych w surowicy krwi,
• czynniki zawodowe,
• otyłość,
• występowanie zespołu metabolicznego,
• przyjmowanie leków takich jak niesterydowe leki przeciwzapalne, aspiryna, statyny.

Zaobserwowano, że wśród Afroamerykanów obserwuje się większą zapadalność na raka stercza w porównaniu do mężczyzn rasy białej i żółtej, wśród których zapadalność jest najniższa. Afroamerykanie chorują wcześniej, w momencie rozpoznania rak jest bardziej zaawansowany, wyższa jest też umieralność z powodu raka stercza. Istnieją jednak czynniki środowiskowe, które mogą wpływać na rozwój raka stercza. Zaobserwowano bowiem, że jeżeli mężczyzna rasy żółtej przeprowadzi się z Azji, gdzie zapadalność na raka stercza jest najniższa, do Stanów Zjednoczonych, to jego ryzyko zachorowania zwiększy się do tego, jakie dotyczy Amerykanów. Takie odkrycie w badaniach naukowych skłoniło badaczy do poszukiwania czynników, które mogą mieć wpływ na to zjawisko.

Co zapobiega wystąpieniu raka gruczołu krokowego?

Czynnikami mogącymi chronić przed zachorowaniem na raka stercza są:

• odpowiednia dieta, szczególnie wegetariańska,
• utrzymywanie odpowiedniej masy ciała
• wysiłek fizyczny.

Produkty sojowe mogą mieć również znaczenie w profilaktyce raka stercza. Zawierają one genisteinę – substancję, która w warunkach laboratoryjnych hamuje rozwój linii komórkowych raka stercza.

Wpływ czynników środowiskowych nie jest jednoznacznie udowodniony w badaniach naukowych, jednak chorzy powinni być informowani o możliwościach ewentualnego zapobiegania chorobom nowotworowym, tym bardziej jeżeli te działania mają charakter prozdrowotny. Unikanie tłuszczów zwierzęcych, zwiększenie spożycia warzyw i owoców, uprawianie sportu być może nie zapobiegnie wystąpieniu raka stercza, ale na pewno będzie miało korzystny wpływ na układ krążenia i zdrowie całego organizmu.