Przerost prostaty – metody leczenia

Jak leczy się przerost prostaty?

Obecnie w leczeniu łagodnego przerostu stercza stosuje się szereg metod zachowawczych i małoinwazyjnych. Wśród tych pierwszych wyróżnia się:

1. obserwację (postępowanie wyczekujące),
2. fitoterapię (zastosowanie preparatów pochodzenia roślinnego),
3. farmakoterapię.

Oprócz metod zachowawczych (wykluczających ingerencję chirurgiczną), zalicza się:

• leczenie małoinwazyjne,
  • termoterapię;
  • przezcewkową ablację igłową;
  • użycie lasera;
  • fotoselektywną waporyzację stercza;
  • enukleację stercza.

Wśród metod inwazyjnych stosuje się:

• przezcewkową resekcję gruczołu krokowego,
• operacyjne usunięcie stercza (adenomektomia).

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Leczenie małoinwazyjne

Leczenie operacyjne (usunięcie starcza czy przezcewkowa resekcja) nie jest obecnie tak często stosowane u chorych z łagodnym rozrostem stercza, ze względu na dostęp do nowoczesnych leków i dobre wyniki stosowania leczenia zachowawczego. Niemniej jednak jest one konieczne w zaawansowanych stadiach choroby. Poza tym obserwuje się rozwój nowoczesnych metod leczenia prostaty (małoinwazyjnych metod zabiegowych), które mogą być proponowane większej liczbie pacjentów.

Leczenie zabiegowe małoinwazyjne obejmuje wszystkie formy leczenia zabiegowego, których inwazyjność jest mniejsza niż w przypadku operacji otwartej. Złotym standardem leczenia łagodnego rozrostu stercza jest przezcewkowa elektroresekcja stercza (TUPR – transurethral resection of the prostate). Określenie „złoty standard” oznacza metodę bezpieczną, powszechnie stosowaną, uznawaną za skuteczną.

Nowe metody leczenia prostaty pojawiające się wraz z rozwojem medycyny są zawsze porównywane do „złotego standardu” celem oceny ich skuteczności i przydatności, a także kosztów leczenia. Jeżeli nowoczesna metoda nie będzie miała przewagi pod względem skuteczności nad złotym standardem leczenia, a koszt jej przeprowadzenia będzie bardzo wysoki, nie zostanie ona wprowadzona do powszechnego stosowania w warunkach publicznego systemu ochrony zdrowia.

Przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego wiąże się z ryzykiem powikłań takich jak:

• krwawienie,
• zespół poresekcyjny,
• zwężenie cewki moczowej,
• zaburzenia seksualne.

Dlatego też poszukuje się innych metod które nie są związane z wystąpieniem powikłań, kilkudniową hospitalizacją, dłuższym utrzymywaniem cewnika w drogach moczowym itd. oraz takich, które mogą być proponowane chorym obciążonym, którzy nie kwalifikują się do długotrwałego znieczulenia. Należy pamiętać, że schorzenia urologiczne dotyczą głównie osób schorowanych, w podeszłym wieku.

Termoterapia w przeroście prostaty

Jest to metoda polegająca na oddziaływaniu na gruczoł krokowy energią cieplną. Może ona być emitowana przy pomocy fal radiowych, określana jest wtedy jako TURF (transurethral radiofrequency) lub mikrofal – przezcewkowa terapia mikrofalowa TUMT (transurethral microwave thermotherapy). Podczas zabiegu wprowadza się do pęcherza moczowego specjalny cewnik wyposażony w antenę emitującą w przypadku TUMT mikrofale.

Zabieg jest dobrze tolerowany przez chorych. Podczas zabiegu podawane są środki przeciwbólowe. Energia termiczna powoduje podgrzanie tkanki gruczołu krokowego do temperatury powyżej 45°C, co ma wywołać martwicę koagulacyjną. Uważa się, że w tej temperaturze dochodzi do koagulacji enzymów i zmian w strukturze błony komórkowej.

Dochodzi do denaturacji enzymu 5-alfa reduktazy, który bierze udział w przemianach testosteronu i odpowiada za rozwój łagodnego rozrostu stercza. Poza tym uszkodzeniu ulegają zakończenia nerwowe m.in. układu α-adrenergicznego, co prowadzi do obniżenia napięcia mięśni gładkich w cewce sterczowej i łatwiejszego oddawania moczu.

Termoterapia w przeroście prostaty ma również wywoływać apoptozę komórek gruczołu krokowego. Termoterapia prowadzi do zmniejszenia dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych oraz wpływa na wzrost maksymalnego przepływu cewkowego, jednak w mniejszym stopniu niż w przypadku wykonania przezcewkowej resekcji stercza. Ryzyko zwężenia cewki moczowej i zaburzeń seksualnych jest niższe niż w przypadku TURP. Termoterapia związana jest z mniejszą liczbą powikłań w porównaniu z TURP, charakteryzuje się jednak mniejszą skutecznością, a konieczność ponownego leczenia zabiegowego z powodu niepowodzenia pierwszego zabiegu jest 7 razy większa.

Przezcewkowa ablacja igłowa

Przezcewkowa ablacja igłowa TUNA (transurethral needle ablation) jest metodą wykorzystującą fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych. Polega on na wprowadzeniu przez cewkę moczową w okolicę gruczołu krokowego specjalnego cewnika zakończonego igłami, które po umieszczeniu w tkance stercza powodują wzrost temperatury powyżej 100°C, co prowadzi do martwicy tkanek gruczołu krokowego.

Przeprowadzenie zabiegu zmniejsza dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych, poprawia przepływ cewkowy, nie zmniejsza wielkości gruczołu krokowego. Efekt terapeutyczny utrzymuje się do 5 lat. Objawami ubocznymi leczenia są: przemijający krwiomocz, zatrzymanie moczu, objawy podrażnieniowe. TUNA jest metodą o wysokim stopniu bezpieczeństwa i niewielkim ryzyku powikłań, jednak jej skuteczność jest niższa niż skuteczność przezcewkowej resekcji stercza.

Prostata a leczenie laserem

Energia laserowa wykorzystywana jest w leczeniu schorzeń dermatologicznych, okulistycznych, stomatologicznych oraz urologicznych. W tej dziedzinie wykorzystywane są następujące lasery: holmowy, neodymowo-yagowy, potasowy KTP – tzw. zielony oraz diodowy. Są one wykorzystywane w różnych zabiegach gruczołu krokowego polegających na wycięciu, odparowaniu, koagulacji tkanki stercza.

Obecnie wykorzystuje się głównie laser zielony przy zabiegu fotoselektywnej waporyzacji stercza (PVP – photoselective vaporisation of the prostate) czyli odparowaniu gruczołu krokowego oraz laser holmowy przy enukleacji stercza (HoLEP – holium laser enucleation of the prostate). Zabiegi z użyciem lasera są przeprowadzane podobnie jak TURP.

Wymagają wprowadzenia przez cewkę moczową do pęcherza moczowego cystoskopu – metalowego wziernika wyposażonego w tor wizyjny pozwalający chirurgowi kontrolować przebieg zabiegu. Przez cystoskop wprowadza się włókno, przez które światło lasera dociera w okolicę stercza i może w różny sposób oddziaływać na jego tkankę.

Fotoselektywna waporyzacja stercza PVP

Zabieg PVP polega na odparowaniu tkanki stercza przy użyciu energii lasera zielonego. Światło lasera pochłaniane jest przez hemoglobinę, prowadzi to do podgrzania i odparowania wody wewnątrzkomórkowej. Po zabiegu nie ma preparatu pooperacyjnego to znaczy tkanki usuniętego narządu, którą można zbadać histopatologicznie.

Czas wykonywania zabiegu jest długi ze względu na małą głębokość penetracji lasera (0,8 mm) i wymaga podobnego znieczulenia jak w przypadku TURP. Przewagą nad TURP jest znacznie mniejsze krwawienia. Zabieg ten zalecany jest u chorych obciążonych kardiologicznie, z zaburzeniami krzepnięcia krwi, przyjmujących leki zaburzające krzepnięcie krwi. W tych wskazaniach zabieg PVP był nawet okresowo refundowany.

Enukleacja stercza HoLEP

Zabieg HoLEP polega na resekcji płatów stercza przy użyciu energii lasera holmowego, następnie przemieszczeniu fragmentów gruczołu krokowego do światła pęcherza moczowego i usunięciu ich przy użyciu morcelatora. Jest to rodzaj specjalnego młynka, który po umieszczeniu w pęcherzu moczowym rozdrabnia wycięte fragmenty stercza.

Sama procedura morcelacji jest trudna i wymaga dużego doświadczenia operatora. Jest jednak możliwośc zbadania wyciętych tkanek histopatologicznie. HoLEP w porównaniu z TURP charakteryzuje się mniejszą utratą krwi, krótszym czasem hospitalizacji i utrzymywania cewnika w drogach moczowych, a w przypadku objętości stercza do 50 ml pozwala osiągnąć podobne rezultaty jak TURP.