Przerost gruczołu krokowego – przyczyny, objawy, leczenie powiększonej prostaty

Przerost gruczołu krokowego – co to jest? Czy to rak?

Przerost gruczołu krokowego, czyli inaczej przerost prostaty, jest to przypadłość doskwierająca nawet co drugiemu mężczyźnie po 60. roku życia. Nie należy jednak mylić przerostu gruczołu krokowego z rakiem prostaty, gdyż chociaż obie jednostki chorobowe związane są z powiększeniem prostaty, ich obraz nieco się różni, a leczenie i rokowanie są diametralnie inne. Przerost gruczołu krokowego jest zazwyczaj zmianą łagodną, która, choć może być uciążliwa, stosunkowo rzadko prowadzi do poważnych powikłań.

Do choroby prowadzą nadmierne podziały komórek zrębu i nabłonka i w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że prostata „przerasta od środka”. Pozwala na postawienie rozpoznania na wczesnym etapie rozwoju patologii. Nadmiar komórek uciska bowiem na przebiegającą przez gruczoł cewkę moczową, co daje specyficzne objawy głównie ze strony dolnych dróg moczowych. Rak prostaty przerasta natomiast „do zewnątrz” i chociaż w początkowej fazie może być nawet mniej uciążliwy od nienowotworowego przerostu prostaty wokół cewki moczowej, to jest o wiele groźniejszy, dłużej rozwija się niezauważony, co pogarsza możliwości leczenia i rokowanie.

Jakie są przyczyny przerostu prostaty?

Wpływ na rozrost gruczołu krokowego mają przede wszystkim hormony płciowe – tak zwane androgeny (przede wszystkim testosteron), które oddziałując na tkanki gruczołu stymulując podziały komórek. Zmiany hormonalne, które z biegiem lat zachodzą w organizmie mężczyzny, są właściwie nieuniknione i dlatego tak wielu pacjentów w wieku średnim i starszym ma problemy z prostatą.

W przypadku łagodnego przerostu gruczołu krokowego przyczyną dolegliwości jest nie tyle sam stercz, co ucisk przez powiększone tkanki na przebiegającą przez gruczoł cewkę moczową. Dochodzi do mechanicznego ucisku na jej przewód, co w zaawansowanym stadium może doprowadzić nawet do całkowitej utraty zdolności wydalania moczu. Zanim jednak do tego dojdzie, przyczyna w postaci przerostu prostaty najczęściej rozwija się powoli przez wiele lat.

Powiększona prostata – objawy przerostu stercza

Objawy przerostu gruczołu krokowego to przede wszystkim dolegliwości ze strony dolnego układu moczowego. Jednak jeśli pozostaną zaniedbane, a pacjent nie zgłosi się z problemem do lekarza przez długi czas dojdzie do zamknięcia ujścia cewki moczowej oraz zatrzymania moczu w pęcherzu. Będzie to prowadziło do cofania się moczu aż do miedniczek nerkowych, a następnie dalszych struktur nerki, a w efekcie, do ich uszkodzenia. Zazwyczaj w tym stadium przerostu prostaty objawy są już na tyle zauważalne i dokuczliwe, że trudno je przeoczyć, a pacjent wymaga pilnej hospitalizacji i zastosowania zabiegowych metod opróżniania pęcherza.

Objawy łagodnego przerostu gruczołu krokowego to:

• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy, uczucie parcia na pęcherz;
• trudności z rozpoczęciem mikcji;
• przerywany strumień moczu (sikanie po kropelce);
• powtarzające się odczuwanie gwałtownej potrzeby oddania moczu;
• uczucie niepełnego opróżnienia i zalegania moczu w pęcherzu (czasem pacjenci zgłaszają, że nie mogą wysikać się do końca);
• uczucie pełności w podbrzuszu, nieraz ból związany z rozpieraniem pęcherza przez nadmiar moczu).

Warto zaznaczyć, iż sam gruczoł krokowy jest prawidłową strukturą występującą u każdego mężczyzny. Nieraz pacjenci zgłaszają, że mają gruczoł krokowy, albo objawy prostaty, co technicznie rzecz biorąc jest stwierdzeniem niepoprawnym, a objawy wynikają z powiększenia prawidłowego gruczołu krokowego.

Leczenie prostaty – jak leczyć rozrost gruczołu krokowego?

W przypadku przerostu gruczołu krokowego istnieje kilka możliwości postępowania w zależności od stopnia nasilenia objawów, ryzyka raka stercza lub preferencji pacjenta. W przypadku łagodnego powiększenia gruczołu krokowego można przyjąć strategię wyczekującą i ograniczyć działania do regularnych kontroli. Prostata dająca objawy może wymagać leczenia farmakologicznego albo którejś z opcji zabiegów inwazyjnych.

Leki na prostatę działają poprzez blokowanie receptorów odpowiadających za nadmierny rozrost. Natomiast zabiegi mało inwazyjne lub operacja prostaty stanowiące dalsze drogi postępowania i leczenia przerostu gruczołu krokowego polegają na mechanicznym usunięciu części lub całości rozrośniętego gruczołu krokowego.

U każdego pacjenta przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć ryzyko raka gruczołu krokowego i przeprowadzić odpowiednia diagnostykę w tym kierunku. Badanie per rectum , czyli badanie gruczołu krokowego przez odbyt powinno zostać wykonane u każdego mężczyzny zgłaszającego objawy ze strony prostaty. Poza innymi jeszcze możliwościami diagnostycznymi na postawienie pewnego rozpoznania pozwala jedynie badanie histopatologiczne po wykonaniu biopsji prostaty. Jest to zabieg uciążliwy dla pacjenta i z tego względu przeważnie wykonywany jest dopiero na końcu drogi diagnostycznej celem potwierdzenia rozpoznania.