Powiększona prostata – przyczyny, objawy, leczenie

Problemy z oddawaniem moczu – objawy powiększonej prostaty

Co to jest prostata? Prostata, określana także jako stercz czy gruczoł krokowy, to męski gruczoł, który w przebiegu różnych chorób może ulec powiększeniu. Powiększający się gruczoł krokowy uciska na cewkę moczową i moczowód (cewka i moczowód są zwężone przez uciskającą prostatę). Charakterystycznym objawem powiększenia prostaty, niezależnie od jego przyczyny, jest zwężenie i osłabienie strumienia moczu, oddawanie moczu małymi porcjami, trudności w rozpoczęciu mikcji pomimo uczucia wypełnienia pęcherza moczowego. Chory często odczuwa uczucie parcia na mocz (raz na 2 godziny lub częściej), mogą wystąpić parcia naglące (nagłe uczucie potrzeby pilnego oddania moczu), pojawia się też nykturia (częste oddawanie moczu w nocy).

Objawem powiększonego gruczołu krokowego może być także uczucie dyskomfortu, niepełnej mikcji, zalegania moczu w pęcherzu i pieczenia podczas oddawania moczu. Zdarza się, że pacjenci cierpiący na powiększenie prostaty mają zatrzymanie moczu lub nietrzymanie moczu z przepełnienia. Powiększona prostata w wielu przypadkach niekorzystnie odbija się na życiu seksualnym chorego.

Objawy powiększenia stercza mogą bardzo znacząco obniżać jakość życia chorego i negatywnie wpływać na jego zdrowie psychiczne.

Badanie prostaty – badanie PSA, per rectum, biopsja prostaty

Stwierdzenie występowania problemów z oddawaniem moczu wymienionych powyżej powinno być sygnałem do zgłoszenia się na konsultację do lekarza – w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, który może zadecydować o potrzebie konsultacji u urologa. W toku diagnostyki zbierany jest wywiad (lekarz poprosi m.in. o odpowiedź na pytania zawarte w tzw. kwestionariuszu IPSS, np. o częstotliwość niepełnego opróżnienia pęcherza, częstotliwość silnego parcia na mocz podczas mikcji, częstotliwość słabego strumienia moczu), a następnie pacjent badany jest fizykalnie. Prostatę można ocenić w trakcie badania per rectum (lekarz wprowadza palec do odbytnicy) – jeżeli uzna, że prostata jest za duża, przerośnięta, konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań.

Pomocnym badaniem w diagnostyce chorób prostaty jest ocena stężenia PSA (antygenu specyficznego dla prostaty, czyli białka produkowanego przez gruczoł krokowy). Do podwyższenia poziomu PSA dochodzi w przebiegu raka prostaty, ale też łagodnego przerostu gruczołu krokowego, zapalenia prostaty, zakażenia dróg moczowych. Na podstawie wyniku badania PSA lekarz może oszacować ryzyko raka stercza oraz podjąć decyzję, czy pacjent wymaga dalszej diagnostyki, w tym biopsji.

Rozrośnięty gruczoł krokowy można ocenić metodami diagnostyki obrazowej, za pomocą przezodbytniczego badania ultrasonograficznego (TRUS).

W uzasadnionych przypadkach chory może zostać skierowany na biopsję prostaty. W trakcie badania pobiera się materiał do oceny mikroskopowej – na podstawie badania można ocenić, z jaką chorobą stercza mamy do czynienia, a w przypadku nowotworu gruczołu krokowego określa się stopień jego zaawansowania.

Łagodny przerost prostaty – przyczyna powiększonego stercza

Łagodny przerost prostaty (który tak naprawdę powinien być nazywany rozrostem prostaty, bo taki jest patomechanizm choroby) to niezłośliwa choroba związana z rozrostem komórek stercza i jego podścieliska. Jej objawy wymieniono powyżej.

Łagodny przerost prostaty wymaga opieki urologa, który wybierze odpowiednią metodę leczenia. W leczeniu rozrostu stercza stosowane są leki blokujące receptor alfa-1-adrenergiczny – działają one rozkurczowo na mięśnie, rozszerzając drogę odpływu moczu oraz preparaty zawierające finasteryd. Zastosowanie znajdują również środki środki pochodzenia roślinnego oraz termoterapia – oddziaływanie na chorą prostatę energią cieplną. Lekarz może zadecydować także o włączeniu lasoterapii bądź przezcewkowej ablacji igłowej. Zdarza się, że konieczna jest operacja prostaty. W leczeniu inwazyjnym wykorzystuje się metodęTURP (przezcewkowa resekcja prostaty) bądź operacyjne usunięcie gruczołu krokowego.

Jeżeli przerost stercza nie jest duży, a objawy nie są bardzo uciążliwe, możliwa jest wyłącznie obserwacja.

Pieczenie i ból przy oddawaniu moczu – jak rozpoznać zapalenie prostaty?

Chorobą, która także objawia się powiększeniem prostaty, jest zapalenie stercza. Zapalenie gruczołu krokowego jest chorobą bakteryjną. Manifestuje się ona:

• problemami z oddawaniem moczu wymienionymi wyżej,
• gorączką,
• silnymi bólami w okolicy krocza,
• objawami dyzurycznymi (pieczeniem, dyskomfortem i bólem przy oddawaniu moczu),
• bólem przy wytrysku spermy,
• osłabieniem.

W leczeniu zapalenia prostaty stosowane są: antybiotykoterapia, leczenie objawowe (w tym podawanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych), fizjoterapia, a w przypadku powikłań leczenie operacyjne. Zaleca się powstrzymanie od stosunków seksualnych w trakcie choroby.

Powiększony gruczoł krokowy – czy to rak prostaty?

Rak prostaty jest jednym z najczęstszych nowotworów u mężczyzn. Rozpoznawany jest on zwłaszcza u mężczyzn w podeszłym wieku, zwłaszcza u osób predysponowanych genetycznie. Wyższe ryzyko na zachorowanie na raka prostaty mają mężczyźni otyli. Do objawów raka prostaty zalicza się te wymienione powyżej, a dodatkowo może wystąpić krew w moczu lub krew w spermie.

Leczenie raka prostaty zależy m.in. od stopnia zaawansowania nowotworu, stanu ogólnego chorego, schorzeń towarzyszących. Ocenia się stosunek potencjalnych korzyści z leczenia do ryzyka z nim związanego (przykładowo: odstępuje się od operowania mężczyzn w podeszłym wieku, obciążonych licznymi chorobami przewlekłymi, u których prawdopodobieństwo, że pacjent umrze właśnie z powodu raka prostaty jest niskie, zaś ryzyko okołooperacyjne, w tym ryzyko związane ze znieczuleniem, jest bardzo wysokie).

Najczęściej stosowaną metodą operacyjną leczenia raka stercza jest przezcewkowa resekcja prostaty (TURP). Rzadziej dokonuje się usunięcia gruczołu metodą otwartą.

Innymi metodami leczenia raka stercza są: radioterapia oraz leczenie hormonalne mające na celu zmniejszenie stężenia testosteronu.