Kamienie w pęcherzu moczowym

Kamica i kamienie w układzie moczowym

Kamica nerkowa, polega na obecności złogów w drogach moczowych, a więc w obrębie miedniczki nerkowej, moczowodów, pęcherza lub cewki moczowej. Złogi te wytracają się z substancji chemicznych zawartych w moczu, przy obecności odpowiednich warunków sprzyjających.

Napady silnego bólu, tak zwanej kolki nerkowej, związane są z wędrowaniem złogu wzdłuż dróg moczowych i rozciąganiem ścian, głównie moczowodu, natomiast warto wiedzieć, że kamień może także znajdować się w pęcherzu moczowym i nie wywoływać tak gwałtownych objawów. Niemniej jednak, stanu tego nie powinniśmy bagatelizować, bowiem może on mieć poważne konsekwencje kliniczne.

Istnieje kilka czynników sprzyjających powstawaniu złogów, są to:

• wysokie stężenie substancji kamicorodnych w moczu,
• stany związane z zastojem moczu,
• wszelkie infekcje układu moczowego,
• odwodnienie,
• zmiana optymalnego pH moczu,
• niskie stężenie magnezu i innych czynników działających ochronnie oraz obecność tak zwanych jąder krystalizacji (np. złogi bakterii).

To też może Cię zainteresować: pH moczu – co oznacza zasadowy i kwaśny odczyn moczu?

Kamień w pęcherzu moczowym a choroby

Ryzyko powstania kamicy i kamienia w pęcherzu zwiększa się w przebiegu takich chorób jak:

• osteoporoza,
• dna moczanowa,
• nowotwory,
• choroba Leśniowskiego i Crohna,
• zespół złego wchłaniania.

Kamica pęcherzowa może rozwinąć się także:

• po suplementacji preparatów
• po podaży witaminy D,
• dużych dawek witaminy C,
• sulfonamidów, acetazolamidu,
• leków przeciwwirusowych.

Złóg w pęcherzu moczowym może powstać w każdym odcinku dróg moczowych, najczęściej jednak ma to miejsce w miedniczce nerkowej, następnie kamień wędruje w dół przez moczowody do pęcherza. Z reguły ma on średnicę do 1 cm, tym bardziej jeśli pokonał wcześniej moczowody i następuje jego ostateczne wydalenie przez cewkę moczową. Większy kamień może jednak zatrzymać się w pęcherzu, gdzie stopniowo powiększa swoje rozmiary. Substancją budulcową jest w większości przypadków fosforan lub szczawian wapnia, zdecydowanie rzadziej są to: związki kwasu moczowego, fosforan amonowo-magnezowy, cystyna, związki ksantynowe. Złogi powstają na podłożu wspomnianych jąder krystalizacji lub przez agregację wielu mniejszych.

Kamień w pęcherzu moczowym

Złóg w pęcherzu moczowym znajdowany jest z reguły podczas badania USG jamy brzusznej i miednicy, często u osoby która przebyła wcześniej atak kolki nerkowej, ale nie doszło u niej do ostatecznego wydalenia kamienia. Innymi pomocnymi w celu rozpoznania badaniami są zdjęcie RTG miednicy, tomografia komputerowa oraz urografia.

Oprócz zlokalizowania samego złogu, badania te pomagają m.in. określić jego skład, co ma znaczenie w profilaktyce, oraz rozpoznać miejsce uszkodzenia dróg moczowych lub zablokowania odpływu moczu z wytworzeniem wodonercza. Taka sytuacja może być spowodowana m.in. przez kamień w pęcherzu, który blokuje ujście moczowodów lub cewki moczowej.

Ponadto w kamicy pęcherzowej pacjenci skarżą się na częste oddawanie moczu w małych porcjach, przerywanym strumieniem, częste zakażenia układu moczowego, ból lub uczucie dyskomfortu w podbrzuszu, często promieniujące w okolicę krocza. U mężczyzn mogą występować problemy z erekcją oraz ból związany z mikcją. W moczu może okresowo pojawiać się krew, lub przybiera on ciemny, mętny kolor.

Usuwanie kamienia z pęcherza moczowego

Jeśli nie doszło do naturalnego wydalenia złogu i kamień utknął w pęcherzu, konieczne jest jego mechaniczne usunięcie. Zdecydowanie najczęściej stosowanym zabiegiem jest usuwanie kamienia przy pomocy cystoskopu wprowadzanego przez cewkę moczową. Pacjent znajduje się w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym, a operacja jest przeprowadzana w warunkach ambulatoryjnych i trwa 20-30 minut.

Kamień zostaje usunięty od razu w całości, lub rozkruszony na mniejsze fragmenty. Innymi formami leczenia, stosowanymi jednak zdecydowanie częściej w przebiegu kamicy przewodowej są litotrypsja przezskórna (PCNL) oraz metody operacyjne. Pierwszy polega na rozkruszaniu kamienia przy pomocy endoskopu wprowadzanego przezskórnie, natomiast chirurgiczne usuwanie złogów zarezerwowane jest w przypadkach niepowodzenia pozostałych metod.

Obie wymagają znieczulenia ogólnego. Wreszcie, stosuje się także najmniej inwazyjną procedurę, jaką jest litotrypsja pozaustrojowa (ESWL), czyli wykorzystująca specjalnie generowane fale elektromagnetyczne, które rozkruszają kamień i umożliwiają jego wydalenie. Oprócz samego usunięcia złogu, często konieczne jest wprowadzenie leczenia przyczynowego ukierunkowanego na chorobę współistniejącą np. dnę moczanową lub zaburzenia metaboliczne, które doprowadziły do jego powstania.

Możliwe powikłania

Nawet, jeśli kamień w pęcherzu moczowym nie powoduje u pacjenta jakichkolwiek dolegliwości, co wcale nie stanowi rzadkiej sytuacji, konieczne jest jego usuniecie z powodu możliwych powikłań. Przede wszystkim, w każdej chwili pacjent narażony jest na zablokowanie odpływu moczu, rozwój wodonercza lub roponercza, a nawet trwałe uszkodzenie nerki. W razie niepodjęcia szybkiego leczenia może dojść do martwicy cewek nerkowych i ostatecznie niewydolności narządu.

Częste zakażenia układu moczowego także mogą doprowadzić do postępującej dysfunkcji nerek i rozwoju nadciśnienia tętniczego. Wreszcie, obecność nieprawidłowej masy w obrębie pęcherza może powodować stałe drażnienie jego ściany i przyczynić się do powstawania nieprawidłowych struktur, także o utkaniu nowotworowym, lub doprowadzić do upośledzenia kurczliwości mięśniówki pęcherza z powstaniem tak zwanej atonii pęcherza, lub też przeciwnie – jego nadmiernej kurczliwości. W takich przypadkach dochodzi odpowiednio do zalegania moczu lub też niemożności kontrolowanej mikcji.

Jak zapobiegać kamicy?

Metody profilaktyki kamicy pęcherza, jak i pozostałych elementów dróg moczowych są identyczne. Przede wszystkim nigdy nie powinniśmy zapominać o higienie układu moczowego, unikaniu stanów zapalnych, a w razie ich wystąpienia skutecznym leczeniu.

W przypadku nawracających zakażeń układu moczowego nie wystarczy jednorazowa antybiotykoterapia, czasem niezbędne jest stałe profilaktyczne przyjmowanie leków przeciwdrobnoustrojowych. Konieczne jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza w czasie przebywania w gorącym klimacie lub podczas ciężkiej pracy fizycznej.

Stosowana dieta nie powinna zawierać w dużej ilości związków będących składnikami kamieni, przede wszystkim wapnia, szczawianów i białka zwierzęcego. Ponadto wskazane jest ograniczenie spożycia soli kuchennej. W razie pojawienia się wymienionych wyżej objawów, takich jak zaburzenia w oddawaniu moczu, należy koniecznie udać się do lekarza.

Kamica moczowa – video z ekspertem