Ból w pęcherzu i kłucie w pęcherzu moczowym – jakie są przyczyny i sposoby leczenia?

Kłuje, piecze i boli w pęcherzu – co to znaczy?

Kłucie pęcherza, uporczywy i kłujący ból w okolicy pęcherza moczowego (okolicy nadłonowej) mogą być pierwszymi objawami zakażenia układu moczowego zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.

Znamiennie częściej chorują kobiety, co jest uwarunkowane swoistą florą bakteryjną i odmiennością anatomiczną cewki moczowej. Bliskość okolicy odbytniczej skolonizowanej przez pałeczki okrężnicy predysponuje do okresowych zakażeń układu moczowego.

Do najczęstszych przyczyn infekcji dróg moczowych należy pałeczka okrężnicy (należy do bakterii Gram-ujemnych, kolonizuje okolice moczowo-płciowe). Inne bakterie również stanowią potencjalny czynnik sprawczy zakażeń układu moczowego.

Chorobowość znacznie zwiększa się po rozpoczęciu aktywności seksualnej („zapalenie pęcherza miesiąca miodowego”). Bywa, że jako pierwszy pojawia się ból pęcherza po stosunku.

U mężczyzn wstępujące zakażenia dróg moczowych występują rzadziej i są związane np. z przerostem gruczołu krokowego i infekcjami towarzyszącymi wzmożonej aktywności płciowej.

Pozostałe czynniki ryzyka to: cukrzyca, otyłość, nietrzymanie moczu, uszkodzenie rdzenia kręgowego (związane z tym unieruchomienie i pogorszenie odporności) oraz konieczność – u niektórych pacjentów – przedłużonego cewnikowania dróg moczowych (zatrzymanie moczu z zastojem moczu w pęcherzu moczowym).

Jakie są przyczyny bólu i kłucia w pęcherzu

Boli i piecze w pęcherzu ze względu na obecność bakterii. Zakażenie układu moczowego (w skrócie ZUM) to efekt tego, że w drogach moczowych, w tym w pęcherzu są bakterie. Powyżej zwieracza pęcherza moczowego u zdrowego człowieka w warunkach prawidłowych nie ma bakterii w moczu (mocz jest jałowy).

Obecność bakterii w okolicy błony śluzowej pęcherza moczowego wywołuje odczyn zapalny z udziałem komórek odpornościowych (granulocyty, komórki żerne – makrofagi i limfocyty), które uwalniają związki zapalne drażniące receptory bólowe w rejonie śluzówki, powodując uczucie dyskomfortu w okolicy nadłonowej, z promieniowaniem dolegliwości do pachwin lub nawet do pleców – do okolicy lędźwiowej.

Infekcja nie musi ograniczać się do występowania wyłącznie objawów chorego pęcherza. Wstępujące zakażenie układu moczowego może prowadzić do kolonizacji bakteryjnej moczowodu u miedniczki nerkowej, co określamy mianem ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Ból pęcherza u mężczyzn pojawia się zazwyczaj między 5. i 6. dekadą życia. Przyczyną rzadko jest zakażenie, a warunkiem takiej infekcji jest współistnienie schorzeń dodatkowych – przerost gruczołu krokowego, zapalenie najądrza.

Do etiologii zakażenia układu moczowego zaliczamy pałeczkę okrężnicy obecną fizjologicznie w końcowym odcinku przewodu pokarmowego. Niebezpieczna (patogenna) staje się ona, gdy trafi do dróg moczowych. Poza pałeczkami Gram-ujemnymi, patogenami zakażającymi drogi moczowe są chlamydie (atypowe bakterie pozbawione ściany komórkowej), mykoplazmy, dwoinka rzeżączki oraz wirusy przenoszone drogą płciową.

Lekkie kłucie w pęcherzu najczęściej pojawia się zimą wskutek przeziębień i przemarznięć. Zapalenie pęcherza u kobiet to także efekt stosowania płynów do higieny intymnej o niedostatecznej jakości. Czynnikiem sprawczym mogą być podpaski i tampony wywołujące reakcję alergiczną, a także mechaniczne środki antykoncepcyjne (spirale, krążki).

Chory pęcherz – jakie są objawy zapalenia?

Do najliczniejszych objawów zakażenia układu moczowego możemy zaliczyć nie tylko silny, kłujący ból pęcherza, ale także cały szereg objawów określanych jako objawy dyzuryczne. Te najczęstsze to:

• częstomocz – pacjenci zgłaszają częste oddawanie moczu w dzień i w nocy,
• ból w okolicy nadłonowej, bolesne parcie na mocz, dyskomfort w trakcie oddawania moczu, pieczenie w cewce,
• bóle podbrzusza i nad łonem,
• parcie w pęcherzu (parcie na mocz) oraz uczucie pełności i towarzyszące mu zwiększone odczucie kłucia w pęcherzu,
• szczypanie pęcherza i uczucie pełności,
• nagła potrzeba oddania moczu,
• zmieniony zapach moczu,
• czerwony mocz – krwiomocz lub – w badaniu moczu – krwinkomocz.

Uporczywe kłucie w pęcherzu może okazać się jedynie jednym z pierwszych symptomów infekcji. Objawy zapalenia pęcherza mogą się szybko rozwijać. Bywa, że w ciągu kilku godzin od początku infekcji pojawia się krew w moczu.

To sygnał alarmowy, który powinien skłonić do niezwłocznej wizyty u lekarza: nefrologa lub – w przypadku mężczyzn – urologa. Można też zasięgnąć porady u ginekologa. Internista także przepisze leki, najczęściej będzie to antybiotyk na zapalenie pęcherza oraz preparaty zwalczające bakterie, np. furagina.

W przypadku gdy dojdzie już do powikłania i zakażenie występuje w górnym odcinku układu moczowego, możemy zauważyć gorączkę, dreszcze, nudności, wymioty, bóle brzucha, ból w okolicy lędźwiowej.

Pojawienie się tych objawów jest bezwzględnym wskazaniem do jak najszybszej konsultacji lekarskiej. Zdarzają się również sytuacje, kiedy zakażenie dróg moczowych może przebiegać jako bakteriomocz bezobjawowy, charakteryzujący się tym, że nie odczuwa się tych dolegliwości. Bakterie występują w moczu, a ich obecność stwierdza się w badaniu ogólnym i bakteriologicznym moczu.

Ból w pęcherzu w ciąży i u dzieci

W wieku niemowlęcym ZUM występuje częściej u chłopców, prawdopodobnie z powodu częstszego występowania wad rozwojowych układu moczowego.

Po 1. roku życia zdecydowanie częściej chorują dziewczynki. Objawy wskazujące na zakażenie to występująca gorączka, rozdrażnienie, brak apetytu, bóle brzucha, wymioty, ponowne moczenie się w przypadku gdy dziecko zgłosiło już potrzebę oddania moczu.

Zakażenie, a tym samym ból pęcherza w ciąży nie występuje częściej niż u kobiet, które nie oczekują dziecka. W ciąży zakażenia układu moczowego mogą być przyczyną powikłań, takich jak przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa noworodka.

Posiew moczu u kobiety ciężarnej należy wykonać przynajmniej raz we wczesnym etapie ciąży, między 12. a 16. tygodniem.

Badanie moczu i posiew moczu

W przypadku wystąpienia objawów zakażenia układu moczowego, takich jak pieczenie, szczypanie i kłucie w pęcherzu, konieczne jest wykonanie ogólnego badania moczu, czasami krwi (morfologia krwi obwodowej) do oznaczenia leukocytozy (ilości leukocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za odporność komórkową i humoralną). Zwiększona liczba leukocytów w moczu potwierdza obecność zapalenia.

W moczu może występować krew (erytrocyty) oraz białko. W przypadku podejrzenia wstępującej infekcji w drogach moczowych można wykonać USG dróg moczowych i nerek moczowych, urografię (badanie kontrastujące drogi moczowe), tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy małej.

Jeżeli u kobiet dolegliwości się utrzymują, a badanie moczu nie wykazało zakażenia, należy wykonać badanie ginekologiczne w celu wykluczenia zapalenia pochwy bądź chorób przenoszonych drogą płciową.

W przypadku uporczywego bólu w pęcherzu, zwłaszcza kiedy zakażenie układu moczowego nawraca, kluczowe pozostaje wykonanie posiewu i stwierdzenie, czy w moczu są bakterie. Zleca się posiew bakteriologiczny lub mykologiczny. Ten ostatni pozwala sprawdzić, czy przyczyną infekcji są grzyby.

Jak leczyć zakażenie układu moczowego?

Leczenie chorego i przeziębionego pęcherza polega na podaniu antybiotyku przez kilka dni (od 3 do 7). Gdy doszło do zakażenia nerek, konieczne jest leczenie szpitalne i stosowanie antybiotyków dożylnie lub domięśniowo.

Podanie leku na zapalenie pęcherza, w szczególności antybiotyku, rozpoczynamy od podania fluorochinolonów (cyprofloksacyna w dawce 2 x 500 mg lub 2 x 200 mg dożylnie) empirycznie, a następnie zgodnie z pobranymi materiałami (mocz i krew) na badania posiewów. Po tygodniu lub dwóch od ustąpienia objawów i gorączki należy wykonać kontrolne badanie moczu ogólne i kontrolny posiew.

W przypadku kobiet ciężarnych, u których stwierdzono zakażenie dróg moczowych, antybiotykoterapia empiryczna jest ograniczona do antybiotyków β-laktamowych (amoksycylina, cefalosporyny doustnie), których stosowanie ma potwierdzone bezpieczeństwo. Dodatkowo możliwe jest stosowanie preparatów miejscowo odkażających cewkę moczową.

Domowe sposoby – co na problemy z pęcherzem?

Do domowych sposobów leczenia zapalenia pęcherza zaliczamy nasiadówki, termofor ułożony w okolicach kości łonowej i moczopędne wywary z ziół mające właściwości przeciwzapalne. Są to napary z mieszanki takich ziół jak rumianek, szałwia, majeranek oraz kawałków cytryny ze skórką oraz borówek.

Do profilaktyki zakażeń dróg moczowych zaliczamy:

• zwiększenie objętości wypijanych płynów (w tym dodatkowa szklanka przed stosunkiem płciowym),
• codzienne picie soku z żurawiny,
• oddanie moczu zaraz po wystąpieniu potrzeby jego oddania (nie wolno wstrzymywać moczu),
• oddanie moczu zaraz po stosunku płciowym,
• dbałość o higienę intymną,
• w przypadku leczenia nawracającego zapalenia pęcherza moczowego odpowiednio długie stosowanie preparatów z furaginą, która niszczy bakterie w pęcherzu moczowym.