Bakterie w moczu w ciąży – co to znaczy?

Badanie moczu w ciąży

Badanie moczu w ciąży powinno być wykonywane przed każdą wizytą u ginekologa, a zatem raz w miesiącu. Tak częste analizy umożliwią szybkie wykrycie wszelkich nieprawidłowości, w tym obecności białka, glukozy, leukocytów czy bakterii.

U zdrowej osoby nie jest dopuszczalna obecność jakichkolwiek bakterii w moczu. Fizjologicznie układ moczowy jest jałowy, nie powinny w nim zatem występować żadne drobnoustroje. Jednak fakt wykazania bakterii w układzie moczowym u kobiety ciężarnej nie świadczy bezpośrednio o infekcji (zakażeniu układu moczowego – ZUM). Opierając się wyłącznie na badaniu ogólnym, nie wolno postawić jednoznacznej diagnozy.

Liczne bakterie w moczu w ciąży (bakteriomocz) mogą wynikać z sytuacji zupełnie niezwiązanych ze stanem zdrowia kobiety. Mowa tu o niewłaściwym pobraniu próbki do badania, gdy mocz oddany był do pojemniczka bez uprzedniego podmycia okolic płciowych.

Ponadto analiza moczu powinna być dokonana jak najszybciej, w przeciwnym razie próbka narażona jest na nasilone namnażanie bakterii w niejałowym pojemniczku. Jeśli jednak zostaną wykluczone wspomniane błędy, wymagana jest dalsza diagnostyka.

Zobacz też: Kolor moczu a choroby

Bakterie w moczu w ciąży (bakteriomocz) – co to znaczy?

Bakterie w moczy w ciąży mogą wskazywać z dużym prawdopodobieństwem na infekcję układu moczowego, które w tym przypadku nie należą do rzadkości. Warto mieć na uwadze, że infekcji układu moczowego nie zawsze towarzyszą charakterystyczne objawy, takie jak:

• pieczenie, szczypanie, ból podczas oddawania moczu (mikcji),
• ból pęcherza (podbrzusza),
• częste oddawanie moczu,
• parcie na mocz.

W tym przypadku analiza moczu w ciąży jest jedyną możliwością detekcji infekcji i wdrożenia leczenia. Obecności bakterii towarzyszy najczęściej leukocyturia (białe krwinki) oraz krew w moczu.

Odmienną sytuacją jest brak bakterii, mimo objawów infekcji z towarzyszącą znaczną ilością leukocytów w moczu, określanej mianem ropomoczu. Ropomocz w ciąży, bez charakterystycznych objawów zakażenia, wskazuje na infekcję bakteriami atypowymi i wymaga wykonania specjalistycznych badań.

Jakie bakterie w moczu wywołują ZUM w ciąży?

Obecność licznych bakterii w moczu, leukocytów, nabłonków i krwinek czerwonych, z objawami zakażenia lub bez, świadczy o infekcji bakteryjnej. Najczęstsze patogeny układu moczowego w ciąży to: Escherichia coli, Enterobacter, Acinetobacter, Pseudomonas. Ciekawostką może być fakt, że ostatnia z wymienionych bakterii może dawać objaw w postacią zielonego koloru moczu.

Jeśli natomiast objawom klinicznym i obecności leukocytów nie towarzyszą bakterie w moczu, za infekcję w ciąży mogą być odpowiedzialne bakterie atypowe: Ureaplasma urealitycum, Mycoplasma genitalium lub Neisseria gonorrhoeae.

Escherichia coli a wynik badania moczu w ciąży

Najczęstszą postacią infekcji układu moczowego jest zapalenie pęcherza moczowego wywołanego przez obecność E. coli w moczu.

Rzadziej dochodzi do powikłanych infekcji układu moczowego (np. zapalenie pęcherza w ciąży), które prowadzą do odmiedniczkowego zapalenia nerek. Obecność bakterii w moczu wymaga wykonania badania bakteriologicznego.

Posiew moczu w ciąży potwierdza rozpoznanie i umożliwia wdrożenie celowanej antybiotykoterapii. Każdy wynik badania moczu wskazujący na obecność bakterii musi być potwierdzony dodatnim wynikiem posiewu.

Dla bakteriomoczu objawowego wymagane jest wykazanie 10⁵ bakterii/ml moczu w jednej próbce moczu, zaś w przypadku bakteriomoczu bezobjawowego – w dwóch próbkach moczu pobranych w kolejnych dniach.

Zapalenie pęcherza w ciąży – antybiotyk?

Rozpoznanie infekcji dróg moczowych wymaga zastosowania antybiotyku, ponieważ nieleczone zakażenie może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, wzmożona czynność skurczowa macicy, przedwczesny poród, zakażenia okołoporodowe, odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Z racji tak poważnych zagrożeń antybiotyk w ciąży stosowany jest empirycznie u kobiet z objawami wskazującymi na zapalenie pęcherza, nawet przed otrzymaniem wyniku posiewu moczu.

Ponieważ za 80–90% infekcji układu moczowego w ciąży odpowiada bakteria E. coli , lekiem pierwszego wyboru są aminopenicyliny z inhibitorem β-laktamaz, cefalosporyny II i III generacji oraz nitrofurantoina. Po zakończonym leczeniu należy posiew moczu powtórzyć w ciągu 7–14 dni.

W przypadku chorego (przeziębionego) pęcherza czy nawracających infekcji układu moczowego pacjentom podaje się furaginę. W ciąży jednak o jej stosowaniu powinien bezwzględnie zadecydować lekarz.