Śluzak serca – przyczyny, objawy, leczenie, rokowanie przy śluzaku

Co to jest śluzak serca i jakie ma przyczyny?

Śluzak to zmiana nowotworowa, która występuje w obrębie serca. Słowo „nowotwór” wzbudza w pacjentach trwogę, jednak śluzak serca jest nowotworem niezłośliwym.

Śluzaki są najczęstszymi pierwotnymi guzami w sercu – stanowią one nawet połowę spośród wszystkich łagodnych zmian nowotworowych, które mogą lokować się w tym narządzie.

Typowo śluzaki występują u osób dorosłych, śluzaki u dzieci spotykane są rzadko. Tego typu pierwotne nowotwory serca częściej spotykane są u kobiet.

Dokładne przyczyny śluzaków nie zostały jak dotąd odkryte. Zauważalna jest jednak pewna tendencja do ich rodzinnego występowania – w około 10 proc. wszystkich przypadków tego nowotworu ma on podłoże rodzinne.

Jeżeli zaś chodzi o schorzenia, z którymi śluzak może współwystępować, to zauważono taką korelację w przypadku jednej jednostki chorobowej. Jest nią zespół Carneya, w którym – poza występowaniem śluzaków w sercu – u pacjentów pojawiać się mogą również śluzaki skóry, rozrost nadnerczy, przebarwienia skóry oraz przyzwojaki. Częstą przypadłością są także śluzaki otrzewnej.

Śluzak – objawy pierwotnego nowotworu serca

Odsetek pacjentów, u których występuje śluzak bezobjawowy, sięga nawet 20 proc. U pozostałych objawy śluzaka bywają różnorodne i są zależne od tego, w jakiej części układu krążenia rozwinie się ten pierwotny nowotwór serca. Przeważająca część (bo nawet 75 proc.) śluzaków rozwija się w obrębie lewego przedsionka serca.

Śluzak lewego przedsionka może niekorzystnie wpływać na czynność zastawek – jeżeli zmiana jest uszypułowana, to może ona ulegać przemieszczeniu i prowadzić zarówno do niedomykalności zastawki przedsionkowo-komorowej, jak i do jej zwężenia (w przypadku śluzaka lewego przedsionka problemy te dotyczyć mogą zastawki mitralnej).

Ze śluzakami związany jest również inny problem. Fragmenty tych nowotworów serca mogą się od nich oddzielać i wypływać wraz z krwią z serca, co prowadzi do ryzyka różnych zaburzeń zatorowych.

Ogólnie objawy śluzaków są raczej dość niespecyficzne – zaliczyć do nich można takie dolegliwości, jak:

• męczliwość, pogorszenie tolerancji wysiłku,
• duszność,
• złe samopoczucie,
• utrata masy ciała,
• czasami gorączka.

Niekiedy dochodzi do zaburzenia rytmu serca, pierwotny nowotwór serca może także doprowadzić do objawów prawokomorowej lub lewokomorowej niewydolności serca.

Zdarza się także sytuacja, gdy śluzak doprowadza do podobnych dolegliwości, jakie są spotykane w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Tak naprawdę na podstawie samych objawów, które występują u pacjenta, rozpoznanie śluzaka nie jest możliwe – konieczna jest pogłębiona diagnostyka.

Szmery serca – wskazanie do badania na śluzaka

Śluzaka rozpoznać można podczas badania echokardiograficznego (echo serca). Podczas USG serca można określić wielkość zmiany (śluzaki miewają różne wymiary, typowo od 1 cm do 10 cm w przypadku dużych śluzaków), a także jej morfologię – te niezłośliwe nowotwory serca mogą mieć szypułę, jak i być przyczepione do ścian serca bez niej (wtedy określa się je jako śluzaki siedzące).

Zanim jednak pacjentowi zostanie wykonane echo serca, muszą pojawić się wskazania do wykonania badania. Takowym może być zjawisko związane ze śluzakiem, które lekarz może stwierdzić bez posiadania zaawansowanych przyrządów.

Otóż w przypadku śluzaków u pacjentów stwierdzane są różnego rodzaju szmery nad sercem. Ich wystąpienie powinno skłonić lekarza do zlecenia badań właśnie pod kątem zmian nowotworowych na sercu.

Jak wygląda leczenie i rokowanie przy śluzaku w sercu?

Leczenie śluzaków jest operacyjne – u chorych konieczne jest przeprowadzenie operacji usunięcia śluzaka, podczas której resekcji poddane zostaną wszystkie tkanki guza.

Szczególnie istotne jest to u pacjentów, u których istnieje duży śluzak – zmiany o znacznych rozmiarach mogą w szczególny sposób upośledzać czynność zastawek, ale i doprowadzać do zaburzeń czynności całego układu krążenia.

Czasami – ze względu na zmiany, do których doprowadził pierwotny nowotwór serca – zachodzi konieczność wymiany uszkodzonej zastawki.

Operacyjne usunięcie śluzaka przedsionka jest zazwyczaj wystarczającą metodą leczenia. Niezłośliwy nowotwór serca może nawrócić, aczkolwiek jest to sytuacja rzadka – występuje u nie więcej niż 3 proc. wszystkich chorych.

Aby zmniejszyć ryzyko ponownego wystąpienia śluzaka na sercu, konieczne jest dokładne usunięcie zmiany – w sytuacji, kiedy dojdzie do resekcji całej masy śluzaka, ryzyko jego nawrotu znacząco maleje.

Bibliografia:

• Kołacz J., Fedak A., Dziedzic P., Pasowicz M., Śluzak lewego przedsionka. Opis przypadku. Choroby serca i naczyń, 2005, 4, 2: 229–231.
• Sharma G.K., Atrial Myxoma, Medscape; https://emedicine.medscape.com/article/151362-overview
• https://radiopaedia.org/articles/cardiac-myxoma