Niewydolność żylna – jakie daje objawy i jak się leczy przewlekłą niewydolność żylną?

Niewydolność żylna – co to jest?

Przewlekła niewydolność żylna jest schorzeniem żył kończyn dolnych wynikającym z zastoju krwi w obrębie tych naczyń. Powszechnie określana jest jako żylaki kończyn dolnych. Przepełnienie naczyń i brak prawidłowego przepływu krwi prowadzą do rozwoju nadciśnienia żylnego, które odpowiada za występowanie objawów schorzenia. Choroba spowodowana jest zaburzonym odpływem krwi z kończyny, który może być skutkiem:

• braku, uszkodzenia lub niewydolności zastawek żylnych, przez co dochodzi do refluksu czyli cofania się krwi w żyłach;
• niedrożności lub zwężenia żył w wyniku zakrzepicy, co zaburza przepływ krwi w naczyniu;
• i przyczynia się do jej zastoju poniżej przeszkody;
• ucisku na żyłę przez inne struktury anatomiczne, np. otaczające mięśnie.

Najczęstszą manifestacją niewydolności żylnej jest choroba żylakowa, którą stwierdza się u niemal połowy kobiet w Polce. Schorzenie może jednak przebiegać pod postacią zespołu pozakrzepowego, pierwotnej niewydolności zastawek żylnych czy zespołów uciskowych.

Kto choruje na przewlekłą niewydolność żylną?

Istnieje szereg czynników predysponujących do rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej:

• płeć żeńska – młode kobiety znacznie częściej skarżą się na występowanie objawów jakie dają żylaki na nogach (po 65 roku życia przewaga ta jest już mniej wyraźna);
• wiek – wraz z latami rośnie ryzyko rozwoju schorzenia,
• czynniki dziedziczne – genetycznie uwarunkowane osłabienie ścian żył lub struktury zastawek,
• ciąża – ryzyko skorelowane jest z ilością przebytych ciąż,
• nadwaga lub otyłość,
• zażywanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
• praca w pozycji stojącej lub siedzącej z nogą założoną na nogę,
• brak codziennej aktywności fizycznej,
• palenie papierosów.

Rozwojowi objawów związanych z niewydolnością naczyń żylnych kończyn dolnych sprzyjać mogą również nawykowe zaparcia i długie przebywanie w toalecie, wysoki wzrost i niektóre wady postawy, np. płaskostopie.

Żylaki nóg – jakie dają objawy?

Objawy przewlekłej niewydolności żylnej zależą od zaawansowania schorzenia.

• We wczesnym okresie choroby pacjenci najczęściej skarżą się na uczucie ciężkości nóg i „pełności” kończyn dolnych wraz z niewielkim obrzękiem, występujące zwłaszcza wieczorem po całym dniu. Objawy ciężkich nóg zmniejszają się lub całkowicie ustępują po odpoczynku z uniesionymi kończynami.
• Mogą pojawić się nocne kurcze łydek lub zespół niespokojnych nóg.
• Charakterystyczne jest występowanie tzw. teleangiektazji potocznie nazywanych pajączkami naczyniowymi. Z czasem pojawiają się szerokie, pozakręcane żylaki żył powierzchownych kończyn dolnych.
• Wraz z postępem zmian pojawiają się nasilone, nieustępujące obrzęki i tępy ból nóg nasilający się w ciągu dnia.
• Nieleczone schorzenie objawia się występowaniem kolejnych objawów: brązowawych przebarwień skóry goleni, ognisk zaniku skóry, utrzymującego się stanu zapalnego skóry i tkanki podskórnej lub rozległych owrzodzeń. Chora kończyna przyjmuje charakterystyczny wygląd – odwróconej butelki od szampana.

Niewydolność żylna – jakie badania na żylaki?

Rozpoznanie przewlekłej niewydolności żylnej ustala się na podstawie charakterystycznego wywiadu zebranego od pacjenta, badania przedmiotowego oraz wyników badań obrazowych żył kończyny dolnej. W diagnostyce schorzenia zasadnicze znaczenie ma lokalizacja zmiany odpowiedzialnej za rozwój niewydolności żylnej, rozpoznanie rodzaju zaburzeń (cofanie się krwi, przeszkoda uniemożliwiająca odpływ) oraz określenie na jakiej wysokości układu żylnego ma miejsce zaburzenie – goleń, udo, pachwina.

Podstawową metodą, która umożliwia ocenę anatomii i czynności układu żylnego kończyn dolnych jest ultrasonografia Dopplerem. Jest to standardowe badanie służące diagnostyce niewydolności żylnej. Rzadziej wykonuje się pletyzmografię, flebodynamometrię lub flebografię. Podczas konsultacji lekarskiej może pojawić się określenie CEAP z wartościami liczbowymi lub dodatkowymi literami. Warto wiedzieć, że zapis ten odnosi się do klasyfikacji CEAP (od angielskich słów C – clinical, E – etiology, A – anatomy, P – pathology) według której opisuje się obraz kliniczny i zaawansowanie przewlekłej niewydolności żylnej.

Jak leczyć przewleką niewydolność żylną?

Zastosowany sposób leczenia przewlekłej niewydolności żylnej zależy od zaawansowania choroby. Do metod terapii zachowawczej należy:

• zmiana stylu życia – zaprzestanie palenia papierosów, redukcja nadwagi i otyłości, stosowanie zbilansowanej diety, codzienna aktywność fizyczna, unikanie długotrwałego stania i siedzenia z nogą założoną na nogę;
• leczenie uciskowe – obejmuje stosowanie opasek lub pończoch uciskowych lub masażu pneumatycznego. Jest to najlepsza metoda spowalniająca rozwój przewlekłej niewydolności żylnej, stosowana na każdym etapie leczenia i w profilaktyce;
• farmakoterapię – zastosowanie mają głownie preparaty zawierające: rutynę i jej pochodne, hesperydynę, diosminę, dobesylan wapniowy, wyciągi z pestek winogron lub owoców cytrusowych. Leki te poprawiają jakość życia i łagodzą objawy schorzenia. Nie chronią jednak przed rozwojem dalszych zmian chorobowych. Ich stosowaniu zawsze powinna towarzyszyć kompresoterapia.

Leczenie inwazyjne zarezerwowane jest dla chorych z zaawansowanymi objawami przewlekłej niewydolności żylnej oraz u pacjentów, u których wystąpiły powikłania żylaków, np. zakrzepica, pęknięcie. Wiele kobiet decyduje się na lecenie chirurgiczne żylaków bez powikłań również ze wskazań kosmetycznych.