Przewlekła niewydolność żylna – żylaki

Co to są żylaki?

Żylaki kończyn dolnych to trwałe poszerzenia żył powierzchownych w postaci sznurów lub splotów, z często balonowatymi uwypukleniami. Niewielkie zmiany żylakowate stwierdza się u 25–50 proc. osób, a zmiany bardziej nasilone u 5–15 proc. Występowanie żylaków zwiększa się z wraz z wiekiem.

Czy pajączki naczyniowe to żylaki?

Pajączki naczyniowe, są również objawem przewlekłej niewydolności żylnej, ale nie są żylakami. Częściej występują u kobiet i stanowią głównie problem kosmetyczny. Niemniej jednak zmiany te są często związane z zaburzeniami sieci żył głębokich i mogą być zapowiedzią problemów z układem żylnym kończyn dolnych w przyszłości.

Jakie są czynniki predysponujące do rozwoju żylaków?

W celu umożliwienia prawidłowego pompowania krwi w żyłach kończyn dolnych obecne są zastawki. Jeśli stają się nieszczelne (np. na skutek uszkodzenia), to dochodzi do procesu cofania się krwi i jej zalegania w naczyniach żylnych. Jeśli stan ten się utrzymuje, rozwija się trwałe poszerzenie żył, czyli powstaje żylak.
Zaburzeniu funkcji zastawek sprzyja:

• wiek (osoby starsze są bardziej narażone),
• ograniczenie aktywności fizycznej (długotrwała pozycja stojąca lub siedząca, choroby ograniczające ruchomość stawów, brak ruchu),
• ciąża,
• nadwaga i otyłość,
• chodzenie w obuwiu na wysokich obcasach.

Jakie objawy mogą towarzyszyć występowaniu żylaków?

Dolegliwości związane z obecnością żylaków są bardzo zróżnicowane. Do najczęstszych należą:

• uczucie ciężkich i zmęczonych kończyn dolnych,
• obrzęki i drętwienie kończyn dolnych,
• tępe bóle kończyn dolnych po dłuższym staniu lub siedzeniu,
• przebarwienia, wypryski, przebudowa skóry i tkanki podskórnej.

Poza tym nieleczone żylaki mogą zwiększać swoje rozmiary, a czasem stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Czy i jak zapobiegać żylakom?

Obecnie nie jesteśmy w stanie w 100 proc. zapobiec rozwojowi żylaków. Niemniej jednak do najbardziej kluczowych elementów profilaktyki można zaliczyć prowadzenie aktywnego trybu życia np. wykorzystanie każdej okazji, aby podczas dłuższego okresu siedzenia lub stania zmieniać pozycję kończyn dolnych i uaktywnić prace mięśni.

Jak diagnozować?

W rozpoznaniu żylaków oprócz oceny wizualnej metodą z wyboru jest badanie ultrasonograficzne układu żylnego (metoda Dopplera). Umożliwia ona uzyskanie odpowiedzi na wiele pytań dotyczące np. patomechanizmu powstania żylaków u danego pacjenta. Badanie pozwala także zobrazować żyły dotknięte chorobą, oraz przebieg żylaków. Jest to badanie tanie, nieinwazyjne i pozbawione ryzyka powikłań.

Jak leczyć?

Obecnie można wyróżnić kilka metod leczenia żylaków. Zaliczyć do nich można leczenie uciskowe, jak i różne metody chirurgiczne (mniej lub bardziej inwazyjne). Leczenie uciskowe (kompresoterapia) to zastosowanie miejscowego ucisk na istniejące żylaki i złagodzenie związanych z nimi dolegliwości, zapobieganie rozwojowi żylaków (u kobiet w ciąży), zapobieganie i leczenie powikłań choroby żylakowej (zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych, przewlekła niewydolność żylna), czy też wreszcie przyspieszenie rekonwalescencji właśnie po zabiegach chirurgicznych.

Farmakoterapia jest leczeniem wspomagającym, którego głównym celem jest łagodzenie objawów przewlekłej choroby żylnej, głównie przez działanie przeciwobrzękowe, jak i przeciwzakrzepowe. Szczególnie użyteczną rolę odgrywają tu preparaty do stosowania miejscowego zawierające heparynoidy (np. Hirudoid® dostępny w postaci maści i żelu). Aktywny składnik preparatu – polisiarczan mukopolisacharydowy (MPS) – łatwo penetruje poszczególne warstwy skóry wywierając skuteczne działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.

Preparat należy nakładać w ilości 3–5 cm na zmienione chorobowo miejsce, lekko wmasowując raz lub kilka razy dziennie.